هوشیاری محیطی

در دنیای سازمانی نوین، مهم‏ترین شاخص تأثیرگذار، مدیریت است که شکل مطلوب آن مدیریت همراه با رهبری است. یکی از نظریه‎های مربوط به رهبری، که دارای بیشترین میزان تاثیر است، رهبری کاریزماتیک می‎باشد که کمتر مورد توجه واقع شده است. به‌طور کلی رهبری کاریزماتیک یعنی برقراری رابطه‎ای که اثرپذیری و اثرگذاری در آن بدون اعمال زور یا پاداش‎های مالی صورت می‎گیرد. این مشکل تا حدی به فقدان یک چارچوب فکری منظم نسبت داده می‌شود. در این مقاله سعی شده است مؤلفه‎های این نوع رهبری در قالب ارایه یک الگوی کاربردی از چگونگی ظهور شخص در سازمان به عنوان یک رهبر کاریزماتیک، با توجه به فرآیند برنامه‎ریزی راهبردی مورد بررسی قرار گیرد. بدین منظور پرسش‌نامه‌ای طراحی شده است که به عنوان مقیاسی برای نشان دادن جایگاه شخص در فرآیند و میزان موفقیت وی در کسب مؤلفه‌های رهبری کاریزماتیک و پذیرش وی به عنوان رهبر کاریزماتیک از سوی کارکنان در شرکت صنعتی بهمن موتور مورد بررسی قرار گرفته است.

پژوهش حاضر از نظر روش ترکیبی بوده و در سه مرحله انجام شده است. دو مرحله اول از نظر روش کیفی بوده و در آنها، با استراتژی تئوری داده بنیاد، مؤلفه ها و مفاهیم دو سازه ”هوشیاری محیطی اسلامی“ و ”کیفیت ارتباط اسلامی“استخراج شده اند. در مرحله سوم، با استفاده از طرح شبه آزمایشی، تأثیراین دو مفهوم روی نگرش مشتریان مورد بررسی قرار گرفته است. طبق نتایج حاصل، برای سازه کیفیت ارتباط اسلامی سه مؤلفه ارتباط فروش، ارتباط عمومی، و ارتباط شخصی و برای سازه هوشیاری محیطی اسلامی دو مؤلفه هوشیاری محیطی طبیعی، و هوشیاری محیطی عمومی تعیین شدند. همچنین در ادامه، با تکنیک تحلیل توأمان سه سناریو از بین نه سناریوی محتمل انتخاب و بعنوان ابزار مداخله در طرح شبه تجربی و آزمون فرضیات تفاوتی مورد استفاده قرارگرفتند. نتایج آزمون فرضیات در مرحله آخر نشان می دهد که اولاً، نگرش مشتری در شرکت های با هوشیاری محیطی اسلامی بالا، مثبت تر از نگرش مشتری در شرکت های بدون هوشیاری محیطی اسلامی است، ثانیا، نگرش مشتری در شرکت های با کیفیت ارتباط اسلامی بالا، مثبت تر از نگرش مشتری در شرکت های بدون کیفیت ارتباط اسلامی است، و ثالثاً، مخاطبان بین این دو ابزار روابط عمومی تفاوتی قائل نشدند. شایان ذکر است که، مفهوم سازی هوشیاری محیطی و کیفیت ارتباط در سبک زندگی اسلامی،نوآوری این پژوهش محسوب می شود.