پورتفولیوی پروژه

مسئله پورتفولیوی پروژه به انتخاب زیرمجموعهای از پروژههای پیشنهادی در سازمان توجه میکند. یکی از اهداف مدیریت پورتفولیوی پروژه، کاهش ریسکهای موجود در فرایند انتخاب پورتفولیو است. در دنیای واقعی، ریسکهای پروژه بهندرت، مستقل هستند و معمولاً درجهای از روابط متقابل دارند که با لحاظکردن این تعاملها، ارزیابی صحیحتری درباره مهمترین ریسکهای تأثیرگذار در موفقیت پروژه به دست میآید. در این پژوهش، براساس طبقهبندی «هزینه- زمان- کیفیت»، 11 نوع ریسک با جنبه منفی، شناسایی شدند تا تقابل پروژهها بهازای ریسکهای تأثیرگذار بررسی شود. با توجه به روابط متقابل ریسکهای پروژه، این پژوهش برای اولینبار، روابط متقابل سهگانه این ریسکها را برای کشف دقیقتر تأثیر عوامل بر یکدیگر شناسایی کرده است. در این مقاله با بررسی ریسک تکپروژه، از رقابت تکپروژههایی که میزان ریسک آنها بیشتر از حد مجاز است، در پورتفولیو جلوگیری شد؛ اما آثار متقابل جفتی و سه گانه پروژه ها براساس معیارهای اثرگذار ریسک سبب شد علاوه بر میزان ریسک، از کنار هم قرارگرفتن پروژههایی که موجب همافزایی ریسک در پورتفولیو شدند نیز جلوگیری شود. درنهایت، برای ارزیابی اعتبار پژوهش، الگو بهصورت دقیق با برنامهریزی خطی عدد صحیح با دو هدف «بیشینهسازی نرخ بازگشت سرمایه» و «بیشینهسازی تعداد پروژههای پورتفولیو» و محدودیت بودجه بررسی شد. نتایج نشان دادند در نظر گرفتن اثر متقابل جفتی و سهگانه به جای در نظر گرفتن اثر متقابل جفتی بهصورت مجرد، پاسخهای متفاوت و بهتری ارائه میدهد.

هدف: با توجه به اینکه برنامه ریزی سبد پروژه، اقدامی استراتژیک در سازمان های پروژه محور محسوب می شود، اجرای صحیح آن به پیروی از مراحلی ساختاریافته نیازمند است. این پژوهش بر آن است که با شناسایی عوامل مؤثر بر برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه به ویژه خلأهایی که چارچوب ها و مدل های پیشین به آن توجه نکرده اند، چارچوبی مرحله بندی شده برای اجرا ارائه کند.روش: در این پژوهش با به کارگیری روش تحلیل مضمون، ابتدا مضامین مربوطه از ادبیات موضوع شناسایی و سپس مضامین شناسایی شده در قالب شبکه مضامین تحلیل شدند. در مرحله بعد، این یافته ها به روش دلفی و همچنین مصاحبه با 12 نفر از خبرگان به روش گلوله برفی بررسی و تأیید شدند. در ادامه، چارچوب اولیه ای برای برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه تهیه و با تکرار فرایند دلفی و اخذ نظر خبرگان، در نهایت به صورت چارچوب ارائه شده تکمیل شد.یافته ها: در این پژوهش برای برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه 12 مضمون پایه، 4 مضمون سازمان دهنده و 1 مضمون فراگیر شناسایی شده است. بر مبنای عناصر سازمان دهنده، عناصر کلیدی برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه عبارت اند از: 1. سناریو محوربودن برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه، 2. تعیین چشم اندازهای واگرا از آینده پورتفولیوها، 3. ترسیم مسیر تغییرات سبد از گذشته به امروز و آینده در قالب نقشه راه، 4. پایش و تحلیل هم زمان تغییرات در سناریوها و وضعیت سبد به عنوان مبنای برنامه ریزی مجدد پورتفولیو. نتیجه گیری: بر مبنای عناصر کلیدی برنامه ریزی استراتژیک سبد پروژه و یافته های دیگر پژوهش، پژوهشگر چارچوبی «مفهومی»، «فراین دی» و «توصیفی تج ویزی» برای برنامه ریزی استراتژیک سبد پ روژه ارائه داد و به کارگیری آن را در این شش گام تش ریح کرد: 1. مستندسازی پیشینه سبد پروژه؛ 2. مستندسازی وضع موجود (کنونی) سبد پروژه؛ 3. تعیین چشم اندازهای سبد پروژه در قالب سناریوهای مختلف؛ 4. تهیه نقشه راه برای حرکت از وضع کنونی به وضع چشم انداز سبد؛ 5. ارزیابی تحقق سناریوها و 6. پایش، تحلیل و برنامه ریزی مجدد سبد.