مدیریت رفتار سازمانی

این مقاله با هدف آسیب شناسی مقاله های مدیریت اسلامی از دیدگاه روش شناسی انجام شده است. با توجه به اینکه تحول در هر علمی نیازمند تحول در روش شناسی آن علم است؛ بنابراین، برای تحول در مدیریت اسلامی نیازمند بررسی روش شناسی این حوزه و روش شدن کاستی های روش شناسی آن، برای جهش در مدیریت اسلامی هستیم. با توجه به جستجوی پایگاه های اطلاعاتی معتبر، از میان پژوهش های مدیریت اسلامی، فقط مقاله هایی که در مجله های علمی- پژوهشی مصوب وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری چاپ شده (به دلیل اعتبار بیشتر)، انتخاب شد. از میان مقاله های احصاء شده با روش نمونه گیری قضاوتی، 43 مقاله، در دو موضوع مدیریت رفتار سازمانی و نظریه و طراحی سازمان انتخاب شد. در این مقاله از فراروش، که از زیرمجموعه های فرامطالعه است؛ جهت آسیب شناسی استفاده شده است. از جمله نتایج مقاله می توان به تنوع موضوعی بسیار کم در حوزه مدیریت اسلامی، و کاستی ها و اشکال های عمده در روش شناسی تحقیق پژوهش های با رویکرد کیفی اشاره کرد.

یکی از چالش های شرکت های دولتی در ایران، بروز و شیوع رفتارهای غیراخلاقی است. اخیراً نوع جدیدی از این رفتارها تحت عنوان رفتار غیراخلاقی سازمان یار مطرح شده است که با هدف انتفاع سازمان و کارکنان آن انجام می شود. پیرامون رفتارهای غیراخلاقی، نظریات و مدل های گوناگونی وجود دارد، اما این گونه به نظر می رسد از پیشران ها، مؤلفه ها و راهکارهای مقابله با رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی کم تر بحث شده است. هدف غایی پژوهش، ارائه مدل تبیین رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی می باشد. پژوهش صبغه کیفی دارد. با بهره گیری از روش تحلیل مضمون کدها شناسایی و متعاقب آن، مضامین پایه و سازنده مفهوم پژوهش دسته بندی شد. پرسش شوندگان از میان مدیران شرکت های دولتی و متخصصان آکادمیک رفتار سازمانی می باشند که با استفاده از روش نمونه گیری هدف مند قضاوتی و گلوله برفی و ابزار مصاحبه داده های پژوهش جمع آوری شد. به این منظور، 15 مصاحبه انجام شد و اشباع نظری از مصاحبه چهازدهم بود. یافته های پژوهش حاکی از شناسایی 1259 کد اولیه ، 124 مضمون پایه و 32 مضمون سازنده و 6 مضمون فراگیر بود. نتایج تحقیق نشان داد رفتار غیراخلاقی سازمان یار از 3 مؤلفه شامل سوءاستفاده جانی، سوءاستفاده مالی و سوءاستفاده اطلاعاتی تشکیل شده و عوامل کلیدی تأثیرگذار درقالب سه دسته عوامل تأثیرگذار مستقیم، میانجی و تعدیل گر می باشند. همچنین پیامدهای ناشی از بروز این رفتار شناسایی و راهبرهای مقابله با آن نیز ارائه شد که درقالب مدل تبیین رفتار غیراخلاقی سازمان یار در شرکت های دولتی ارائه شد.

هدف از این مقاله، توسعه یک مدل مفهومی برای توضیح و پیشبینی دستیابی به قابلیتهای پویا و مزیت رقابتی از طریق توجه به منابع انسانی سازمان است. این توسعه مفهومی با تکیه بر کاربرد "نظریه فازهای عمل" به عنوان چارچوب کلی توضیح این مساله که "چگونه سازمان و کارکنان به یکسری اهداف متعهد شده و به طور موفقیت آمیز آنها را دنبال میکنند، در پیوند با نظریه "خودمختاری" برای توضیح توسعه تعهدات افراد در سطح فردی که بتواند پیش نیاز تعقیب اهداف سازمان در سطح کلان سازمان را توجیه نماید، صورت پذیرفته است. مدل ارائه داده شده در دو سطح سازمانی با توجه به ابعاد ماموریت سازمان، برنامهریزی استراتژیک و قابلیتهای پویا در سطح سازمانی و در سطح فردی با توجه به درونیسازی اهداف فردی و برنامههای اجرایی، توسعه یافته است. انتظار می رود این مدل بتواند به ایجاد دانش در زمینه استراتژیهای رفتاری با توجه به ملاحظات انگیزشی در مدلهای مدیریت استراتژیک در سازمانها کمک نماید.

با توجه به لزوم ایجاد ارتباطات قوی بین صنعت و دانشگاه جهت استفاده از نظریه های علمی در صنعت، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی ضروری می باشد. هدف از مقاله حاضر بررسی و نقد کتاب موردکاوی های مدیریت رفتار سازمانی می باشد. روش ارزیابی و نقد این اثر، اسنادی- تحلیلی و مطابق با الگوی پیشنهادی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی و محتوایی اثر می باشد. به طور کلی از نظر بررسی شکلی اثر، کیفیت شکلی اثر خوب بوده، با وجود این، نقاط ضعف شکلی اثر عبارت هستند از: عدم استفاده از نماد و نشان مشخصی از مدیریت رفتار سازمانی در طرح روی جلد کتاب، عدم استفاده از جداول، نمودارها و اشکال در داخل متن می باشد. به لحاظ محتوا، استفاده از روش موردکاوی در مدیریت رفتار سازمانی یکی از نقاط قوت اثر می باشد. هر چند اثر از عدم نظم منطقی و انسجام محتوایی، عدم دقت محتوایی، نقایص محتوایی رنج می برد. به طور کلی تحلیل محتوای کتاب های علمی و دانشگاهی می تواند نقاط قوت و ضعف احتمالی آن ها را برای اصلاح و تغییر احتمالی محتوا و شکل، متناسب با اهداف تعیین شده و اصول علمی در اختیار برنامه ریزان و مؤلفان کتاب های دانشگاهی قرار دهد.