عشق و عرفان

همه آن نیست که دانش برد انسان تا ماهدانشی هست که تا عرش برد انسان راآهن آلات تمدن نشود کز عرفان آدمی جلوه دهد جوهر جسم و جان را در این مقاله که حاصل مطالعات دقیق و موشکافانه دیوان فارسی شهریار ملک سخن پروری است، بینش های عارفانه شهریار و نگرش های عارفانه و عالمانه او به مراحل سیر و سلوک، نشان داده شده است. و تراوشات قلبی این شاعر ولایی در باب عرفان و معرفت به تصویر کشیده شده است. و در حد یک مقاله به اثبات رسیده است که؛ شهریار همچنان که در انواع موضوعات شعری حق مطلب را ادا کرده است، آن گاه که قدم در وادی بیکران عرفان و معرفت نیز نهاده است، تا قله قاف کشف و شهود اوج گرفته، با استمداد از انفاس قدسی همای رحمتش زیر سایه همای هدایت آرمیده است. و سرانجام به این باور رسیده است که:شهریارا درس عشق خود روان

در بین آثار ادبی، کتبی چند یافت می شود که به حقیقت وجود زن پرداخته و حتی فراتر از جایگاه انسانی وی نگریسته است، از جمله آثار عطار نیشابوری، که زنان در اشعار و نثر او در نق شهای مختلف ظهور یافته اند؛ در این مقاله از دیدگاهی همه جانبه به جایگاه زن و رسال تهای آن در تذکره الاولیاء نگریسته می شود، در بخش عرفان و عشق در باب رابعه عدویه سخن به میان آمده و در بقیه قسم تها حکایات از بخ شهای مختلف تذکره الاولیاء انتخاب شده است؛ تا دیدگاه این شیخ روشنفکر قرن ششم در مورد زنان و تعبیر او از زن و هویت انسانی و نقش او در جامعه دانسته شود. بدیهی است که عطار با التقاتی که به چهره برتر زنان تاریخ ایران و اسلام و عرفان نشان می دهد هویت انسانی زن را به طور کامل پذیرفته است.

سعدی شناسی حوزه ی پژوهشی گسترده ای است که به آثار و افکار سعدی در ساحت های مختلف می پردازد. «عشق و عرفان» یکی از برجسته ترین مفاهیم پژوهشی این حوزه است که با شورانگیزی و تأویل پذیری عاشقانه های سعدی ارتباط دارد مطالعه ی آثار تحلیلی و انتقادی در این زمینه، اختلاف نظر زیادی را نشان می دهد که قابل تأمل و بررسی است . در پژوهش حاضر تعداد 19 مقاله در یک دهه سعدی پژوهی بررسی و تحلیل می شوند تا ارزش و منطق دیدگاه های مختلف سنجیده و نیازهای پژوهشی تازه شناخته شود و به پرسش هایی چون اولویت با عشق مجازی است یا حقیقی و چیستی و چرایی اختلاف نظر پژوهندگان چنین پاسخ دهد که قائل شدن به هر یک از انواع عشق با دلایل و شواهد متقن، معتبر و پذیرفته است و با تکیه بر روش تحلیلی خواننده مدار می توان خواننده و پژوهشگر را در برداشت های قاعده مند و مستدل آزاد دانست بنابراین رسیدن به یک اجماع کلی و نظر واحد در این زمینه درست و شایسته نمی نماید . این پژوهش با رویکردی کیفی و روش تحلیلی-توصیفی با مطالعه مقالات مورد نظر و منابع کتابخانه ای مرتبط این نتیجه را نشان می دهد که پژوهش های انجام شده با همه اختلاف دیدگاهها ارزشمند و معتبر و منابع مطالعاتی خوبی برای علاقه مندان هستند .

آثار کلمن بارکس، شاعر و محقق آمریکایی زبان و ترجمه آزاد او از اشعار مولانا و به ویژه مثنوی، بازار پرمخاطبی را در آمریکا به دست آورده است. او با ترکیب استعداد شعری خود و شهرت جهانی مولانا مخاطبانی میلیونی را به خود جذب کرده است که درنهایت منجر به دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه تهران در سال 1385 شده است. او با نگاهی نو به مفاهیم عشق و عرفان و شرح داستان های مثنوی و حذف مباحث و اصطلاحات و تعبیرات عرفانی – اسلامی وارد حیطه جدیدی در ترجمه مولانا شده است. با ترجمه کتاب «رومی: کتاب عشق» (برای بار نخست توسط نویسنده) و مقایسه آن با مولانا جای خالی مباحث عرفانی و نتیجه گیری های مولانا به وضوح قابل رؤیت است. این پژوهش به روش توصیفی و تحلیلی و با تکیه بر داده های منابع کتابخانه ایانجام شده است. بارکس در روایت های انگلیسی خود از اشعار مولانا وزن و بحر شعر و انسجام و استواری قالب شعری را رها کرده و در عوض، استعداد خود را صرف آن می کند که با استفاده از همراهی نوای ساز، غزل های مولانا را دارای کیفیتی ترانه مانند نشان دهد و حالتی به وجود آورد همانند حالت شعر سرودن مولانا. دنیایی که مولانا سیر روحانی خود را، و تمام عالم تکامل مستمر و تحوّل بی وقفه خود را در آن طی می کند دنیای تحول است، دنیای تنازع بین اضداد. محرک واقعی تحول و تبدّل اجزای هستی عشق است که دانش را به بینش و علم را به ذوق تبدیل می کند و نگرش و طرز تلقی بارکس از داستان های مثنوی، بیشتر رویکردی صرفاً داستانی دارد.اهداف پژوهش:بررسی نوع جهان بینی شاعری غربی کلمن بارکس در مواجهه با شاعری عارف چون مولانا.بررسی اشعار مولانا در کتیبه های بناهای مذهبی. سؤالات پژوهش: نوع جهان بینی شاعری غربی کلمن بارکس در مواجهه با شاعری عارف چون مولانا چگونه است؟اشعار مولانا در کتیبه های بناهای مذهبی چه جایگاهی دارد؟