خوددرمانی

این پژوهش با هدف بررسی تاثیر روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ به شیوه خوددرمانی بر میزان نشانه های اختلال وسواس ـ اجبار در بیماران سرپایی مراجعه کننده به مراکز خدمات روانشناختی و روانپزشکی شهر اصفهان اجرا گردید. بدین منظور تعداد 20 بیمار مبتلا به اختلال وسواس- اجبار که بر اساس مصاحبه بالینی توسط روانشناس بالینی و روانپزشک عدم ابتلا آن ها به اختلال افسردگی اساسی و اختلالات شخصیت تایید شده بود، به روش تصادفی ساده از میان جامعه پژوهش انتخاب شدند و به طور تصادفی در دو گروه 10 نفری شامل یک گروه آزمایشی و یک گروه کنترل قرار گرفتند. پرسشنامه وسواس ـ اجبار مادزلی به عنوان پیش آزمون در مورد هر دو گروه اجرا گردید. گروه آزمایشی به مدت 6 هفته با استفاده از کتابچه راهنمای درمانی که توسط پژوهشگر تدوین شده بود و شامل آموزش عملی و ارائه تکالیف خانگی استفاده از روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ بود به خوددرمانی پرداختند و در طول درمان هر هفته طی یک برنامه زمانبندی شده از طریق تماس تلفنی با پژوهشگر، گزارشی از روند درمان را ارائه می کردند. آزمودنی های گروه کنترل نیز در لیست انتظار قرار گرفتند. فرض بر این بود که روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ به شیوه خوددرمانی باعث کاهش نشانه های اختلال وسواس ـ اجبار گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس آزمون و پیگیری می شود. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ به شیوه خوددرمانی منجر به کاهش معنی دار نشانه های اختلال وسواس ـ اجبار گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس آزمون شده است (001/0P<). این بهبودی در پیگیری یک ماه بعد همچنان مشهود بود (001/0P<). باتوجه به یافته های پژوهش حاضر می توان اینگونه نتیجه گیری کردکه روش مواجهه و جلوگیری از پاسخ به شیوه خوددرمانی می تواند به عنوان روش موثری در درمان اختلال وسواس- اجبار به کار رود.

مصرف خود سرانه داروها به عنوان یکی از مشکلات بهداشتی جوامع به حساب می آید از این رو با توجه به گستردگی روز افزون پدیده خوددرمانی در جوامع و نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی در انتخاب و مصرف داروها، برای این که افراد بتوانند عمر طولانی و زندگی نسبتا سالم و فعالی داشته باشند لازم است عوامل موثر بر تغییر رفتار جهت دستیابی به رفتار بهداشتی شناسایی شوند. در کشور ما مردم به مصرف بیش از اندازه دارو عادت کرده اند به طوری که این عمل به یکی از مهمترین دغدغه های نظام سلامت کشور تبدیل شده است. لذا با توجه به اهمیت موضوع، این پژوهش با هدف تعیین عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر خوددرمانی و مصرف خود سرانه دارو در شهرکرد صورت گرفته است. روش تحقیق، از نوع پیمایشی بوده و نمونه پژوهش 382 نفر از خانوارهای شهرکرد بوده اند. نمونه ها به صورت تصادفی از طریق پرسشنامه و با پایایی 9/0 جمع آوری گردیده است، پرسشنامه از 95 گویه در دو بخش ویژگی های دموگرافیک(ویژگی های جمعیت شناختی) و سوالات اصلی (براساس اهداف و فرضیات پژوهش) در قالب طیف لیکرت تدوین شده است. جهت تحلیل از آمار توصیفی و استنباطی (تی تست، آزمون پیرسون، ضریب رگرسیون) در نرم افزار spss نسخه 19 در سطح معناداری ( 0.03> p) استفاده شد. نتایج و تحلیل همبستگی نشان داد بین باورهای فرهنگی و ضعف قوانین پزشکی همبستگی مثبتی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که از بین متغییر های معنادار، باورهای فرهنگی با ضریب بتا 810/0، ضعف قوانین پزشکی با ضریب بتا178/0به ترتیب بیشترین تاثیر را بر مصرف خودسرانه دارو داشتند.

هدف پژوهش حاضر، دستیابی به درک و تفسیر زنان از پدیده ی خوددرمانی است. این پژوهش، با روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شده است. جامعه ی آماری آن زنان شهر ایلام در سال 1399 است که تعداد 26 نفر از آنها به عنوان نمونه ی تحقیق با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با معیار اشباع نظری انتخاب شده اند. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه ی نیمه ساخت یافته و روش تحلیل داده ها روش اسمیت و همکاران (2009) است. برای اعتباریابی از معیار مقبولیت و باورپذیری استفاده شد و اطمینان پذیری از طریق روش ممیزی توسط متخصصان محقق شد. برای مقوله بندی، تحلیل و تفسیر داده ها از تکنیک «زاویه بندی نظری دنزین» استفاده شد. یافته ها حاکی است، زنان موردمطالعه تنگناهای معیشتی، ساده انگاری درمان، بی عدالتی در فضاهای درمانی و وجود زمینه های فرهنگی – اجتماعی خوددرمانی را برای توجیه رفتار خویش بیان می کنند. درنتیجه، زنان موردمطالعه به دلیل نا آگاهی از پیامدهای خوددرمانی، برای رهایی از رنج درد، راحت ترین، سریع ترین و اقتصادی ترین روش را برمی گزینند. به طورکلی خوددرمانی محصول هم آیندی مواجهه ی سوگیرانه با کادر پزشکی از سویی و تجربه ی مواجهه ی غیرحرفه ای پزشکان از سویی دیگر در یک بستر فرهنگی است.