فرصت های آموزش عالی

موضوع این مقاله، بررسی نابرابری (تفاوت پذیری) در دست یابی به فرصت های آموزش عالی است. منظور از دست یابی به فرصت های آموزشی، دسترسی به آموزش عالی در بخش دولتی است. نویسندگان این مقاله دست یابی به فرصت های آموزشی را با معرّف های نمره آزمون ورودی دانشگاه ها و میزان پذیرفته شدگان بر حسب استان های کشور مطالعه کرده اند. سؤال اصلی تحقیق این است: نابرابری در دست یابی به فرصت های آموزش عالی چگونه قابل تبیین است؟ چارچوب نظری پژوهش با استفاده از رهیافت ستیزگرایی و نظریه بوردیو ساخته شده است. در مدل ارائه شده، دست یابی به فرصت های آموزشی تابع سرمایه های اقتصادی و فرهنگی است. نتایج تحقیق نشان می دهد در دست یابی به فرصت های آموزشی، تأثیر سرمایه فرهنگی والدین بیشتر از سرمایه اقتصادی آنان است.

دانشگاه ها در شکل دادن به آینده جامعه جهانی در زمینه توسعه پایدار نقش مهمی دارند و این امر از طریق تولید دانش جدید میسر می شود. این نقش خطیر آموزش عالی، جوامع را به ترسیم چشم انداز ها و رسالت هایی برای این نهاد مهم سوق داده است. هدف از پژوهش حاضر، واکاوی چشم انداز ها و رسالت های آموزش عالی ایران در افق 1404 به روش ترکیبی اکتشافی است. جامعه آماری پژوهش حاضر، منابع بالادستی، صاحب نظران حوزه آموزش عالی کشور و نیز اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری دانشگاه اصفهان در سال تحصیلی 1394-1395 بوده اند. ابزار جمع آوری داده ها، تحلیل محتوای کیفی منابع بالادستی، مصاحبه نیمه ساختاریافته و پرسشنامه بود. یافته های پژوهش نشان داد که چشم انداز ها و رسالت های آموزش عالی ایران را می توان در سه مقوله آموزش، پژوهش و خدمات مورد بررسی و تحلیل قرار داد. اولویت بندی چشم انداز ها و رسالت ها نیز نشان داد «دستیابی به عدالت آموزشی» به عنوان اولویت نخست توسط صاحب نظران حوزه آموزش عالی و همچنین اعضای هیئت علمی و دانشجویان دکتری مشخص شده است. علاوه بر این، مشاهده گردید که «نیاز های اجتماعی» به عنوان مهم ترین فرصت در زمینه تحقق چشم انداز ها و رسالت ها از دیدگاه صاحب نظران مطرح می باشد.