صیانت فرهنگی

عرصه اداره فرهنگ، عرصه ای گسترده و عمیق است. در این میان عوامل متعددی می تواند فرهنگ را تحت تأثیر خود قرار داده و آن را دگرگون سازد. صیانت فرهنگی به هویتی اشاره دارد که در طول زمان فرهنگ را از انحطاط باز داشته و سعی در ایجاد تحولی مثبت در آن دارد. در میان تلاش های بسیاری که در طول زمان برای ایجاد ثبات و ارتقاء فرهنگ صورت پذیرفته، این تحقیق نیز تلاشی برای بازشناسی عوامل مؤثر برای صیانت فرهنگی است. بدین منظور، ابتدا به تعریف فرهنگ پرداخته و سپس با معرفی صیانت فرهنگی، عوامل مؤثر بر آن تبیین شده که عبارت اند از: عوامل ذاتی (ارتباط متناسب باورها، ارزش ها، مصنوعات و قدرت سطوح فرهنگی)؛ عوامل درونی(جامعه پذیری، نظارت و کنترل اجتماعی و نهادی سازی)؛ عوامل بیرونی (تبادل و هجوم فرهنگی). بر این اساس، با مراجعه به خبرگان عرصه فرهنگ، اثرگذاری هریک از عوامل و میزان آن مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفت. در پایان، مبتنی بر نتایج این پژوهش، راهکارهایی جهت اقدام مؤثرتر در اداره فرهنگ ارائه می گردد.

یکی از موضوعات مهم در زمینه برنامه ریزی راهبردی  فرهنگی، به ویژه فرهنگ دینی، چگونگی استفاده از وجه ابداعی وجود انسان در راستای صیانت از ارزش های هویت فرهنگی است. ادبیات_به گواهی داده ها و اسناد تاریخی_ فراتر از جنبه های زیبایی شناختی و فنی آن به عنوان ظرفیتی مؤثر برای پاسداری، تبیین و ترویج مفاهیم فرهنگی هم به کار گرفته می شده است. به عنوان مثال در بین ادیبان مؤمن به حقانیت اسلام و طریق اولیاء دین چه بسیارند کسانی که از ادبیات، همانند یکی از ابرازهای دینی بهره های وافری برده اند. لذا آنان خود را صرفاً ادیب در مقام اصطلاحی آن نمی دیدند؛ عزم آن ها بر صیانت ادبی از مرزهای اعتقادی بود. این تحقیق با هدف تبیین وجه صیانتی ادبیات، آثار «دعبل خزاعی» را همچون نمونه ای مصداقی و موفق در راستای بیان شیوه های نهادینه سازی و تداوم فرهنگ دینی، تحلیل و بررسی نموده و آن را به روش مطالعات بین رشته ای و بر پایه استدلال استقرایی (تجرید و تعمیم) مطالعه می کند. فرضیه اصلی این تحقیق آن است که آثار ادبی می توانند وجه عقلانی فرهنگ را مخیل ساخته و با زبان تصویر در نهاد مخاطبان خود تنفیذ نموده و بدین سان از مسیر پایدارسازی پیام، از ارزش های آن صیانت کنند.