زمان افعال

کاربرد نظریه زمان هارالد واینریش در دو متن داستانی فارسی بوف کور و سووشون نشان می دهد تقسیم بندی متون بر اساس زمان های فعلی به دو دسته نقل و بحث توسط واینریش در داستان فارسی نیز قابل تشخیص است. زمان های نقلی، حال و آینده بخش هایی از متن را می سازند که بیشتر جنبه بحث و گفت وگو دارند. از سوی دیگر زمان های گذشته ساده، گذشته استمراری و گذشته دور (بعید) بیشتر بخش نقلی و حکایتی متن ها را تشکیل می دهند. دیگر اینکه هر دسته حال، آینده و گذشته خاص خود را داراست. در نظام بحث، زمان نقلی نقش پس نگری، حال نقطه صفر و آینده نقش پیش نگری دارد. در نظام نقل، گذشته دور نقش پس نگری دارد و گذشته ساده و استمراری هر دو نقطه صفر هستند. در زبان فارسی زمانی که نقش پیش نگری را در این نظام داشته باشد، وجود ندارد. سرانجام اینکه در نظام نقل، دو زمان گذشته ساده و استمراری عملکردی در جهت برجسته سازی دارند. قسمت هایی که با گذشته استمراری می آیند در پس زمینه و نقاط دور صحنه قرار می گیرند؛ درحالی که مورد اصلی حکایت که با گذشته ساده می آید در جلو صحنه قرار دارد.

امروزه تعداد زیادی از جمعیت جهان به زبان کردی صحبت می کنند. گویش های عمده این زبان شامل سورانی، کرمانجی، اورامی- گورانی و کردی جنوبی هستند که هرکدام، لهجه ها و زیرگویش های مخصوص به خود را دارند. این تحقیق با تأکید بر «کردی ایلامی» (که گاه نیز کردی فیلی نامیده می شود) از گویش های کردی جنوبی انجام شده است که زبان رایج در بسیاری از مناطق استان ایلام و بخش هایی از کشور عراق مانند خانقین و مندلی است. پژوهش حاضر به روش توصیفی - تحلیلی (مقابله ای) انجام شده و به بررسی وجود اشتراک و افتراق زمان فعل در گویش کردی ایلامی و زبان فارسی پرداخته است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که در ساختار انواع فعل در هر دو زبان مورد بررسی، هم تشابه و هم تفاوت وجود دارد و بیشترین تفاوت ها به شناسه ها، معادل های زمانی، افعال و صیغه های دوم شخص و سوم شخص جمع برمی گردد. جمع آوری داده ها به منظور تحلیل و مقایسه ساخت معلوم و مجهول نیز به دو روش کتابخانه ای و میدانی انجام شد. در روش میدانی، با استفاده از پرسشنامه ای محقق ساخته، معادل کردیِ سی جمله معلوم و مجهول فارسی، از 12 گویشور کردی فیلی ساکن در شهرستان ایلام - که اکثرا بیسواد یا کم سواد بودند – به دست آمد. نتیجه این بررسی حاکی از آن است که مجهول در گویش کردی ایلامی ساختی مستقل دارد.