اختلال هویت جنسیتی

مقالة حاضر به موضوع اختلال هویت جنسیتی با تأکید بر ویژگی های خانوادگی افراد دارای این اختلال، در مقایسه با افراد بهنجار، می پردازد. هویت ابعاد مختلفی دارد که یکی از آن ها هویت جنسیتی است که در سنین کودکی کسب می شود و عوامل و شرایط خاصی، مخصوصاً در بستر خانواده، در شکل گیری آن نقش دارد. اختلال هویت جنسیتی که عبارت است از: ""تمایل پایدار به تعلق به جنس مقابل یا ناراحتی مفرط از جنسیت تعیین شده و نقش جنسی نسبت داده شده به فرد""، وضعیتی نادر است، اما بی توجهی به آن می تواند پیامدهای ناگواری برای فرد، خانواده و جامعه داشته باشد. هدف اصلی مقاله، مطالعة ویژگی های فردی، خانوادگی و... افراد مبتلا به اختلال یادشده در استان و شهر کرمان بوده است. برای رسیدن به اهداف پژوهش همة افراد دارای اختلال هویت جنسیتی که مراجعه کنندگان به سازمان بهزیستی استان کرمان را دربرمی گیرند (15نفر) انتخاب شدند. افراد مذکور در سازمان یادشده دارای پرونده های مخصوص با پرسش نامه های پرشدة استاندارد هستند و وجود اختلال در آن ها با معاینات پزشکی مخصوص محرز شده است. این تحقیق از نوع نیمه آزمایشی است. آزمودنی های ذکرشده که صفت اصلی آن ها دارابودن اختلال است، به عنوان گروه آزمایش در نظر گرفته شدند و 15 نفر از افرادی که فاقد اختلال بودند با روش همسان سازی به عنوان گروه گواه مورد بررسی قرار گرفتند. داده های اصلی ضمن مصاحبه با هر دو گروه و همچنین تحلیل پرونده های افراد دارای اختلال جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که در متغیرهای مختلف فردی و خانوادگی، نظیر نوع رفتار والدین در دوران کودکی، برخورد با کودک در زمینة یادگیری الگوهای رفتاری مناسب جامعه، همراهی عاطفی اعضای خانواده، آمیختگی عاطفی، ارتباط مؤثر اعضا در درون خانواده، تجربة سوءاستفادة جنسی و استفاده از لباس ها، آرایش و رفتار جنس مخالف در کودکی، بین گروه گواه و آزمایش تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف پژوهش حاضر بررسی میزان باور به جهان عادل قبل و بعد از جراحی تغییر جنسیت در مبتلایان به اختلال هویت جنسیتی بود. بدین منظور 140 فرد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی مراجعه کننده به دو مطب جراح عمومی در تهران، به صورت در دسترس انتخاب شدند. مشارکت کنندگان در پژوهش شامل افرادی بود که برای انجام عمل جراحی تغییر جنسیت با مجوز از طریق پزشکی قانونی به مطب جراحان عمومی در تهران مراجعه می کردند، یا اینکه قبلاً تحت عمل جراحی تغییر جنسیت قرار گرفته و اکنون برای معاینات تکمیلی و اعمال جراحی ترمیمی و زیبایی مراجعه کرده بودند. بنابراین برخی از شرکت کنندگان پرسشنامه باورهای دنیای عادلانه را پیش از جراحی و برخی پس از جراحی تکمیل نمودند. بررسی داده ها با استفاده از t تک نمونه ای و t گروه های مستقل نشان داد که باور به جهان عادل در بین افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی پیش از جراحی وجود نداشته است و جراحی تغییر جنسیت به عنوان درمان مؤثر، هیچ تأثیری بر باور افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته اند، نداشته است (01/0> p ). با توجه به نتایج پژوهش حاضر و عوارض جسمانی و روانی جراحی بی بازگشت تغییر جنسیت و با در نظر داشتن این امر که باور افراد دارای اختلال هویت جنسیتی نسبت به هویت و جنسیتشان دارای مشکل است، با تقویت باور به عادلانه بودن دنیا در این افراد می توان زندگی فردی و اجتماعی آنها را به لحاظ کمّی و کیفی ارتقاء بخشید.

مقاله پیش رو، با استفاده از رویکرد «نظریه زمینه ای» به بررسی شرایط علّی، زمینه ای و مداخله گر ناظر بر پدیده اختلال هویت جنسیتی پرداخته و راهبردها و پیامدهای ناظر بر پدیده یادشده را مورد تحلیل و واکاوی قرار داده است. در راستای دستیابی به این هدف ضمن مصاحبه های عمیق با 11 نفر از بیماران اختلال هویت جنسیتی، سه جلسه گروهی متمرکز با 30 نفر از این بیماران برگزار شد. نتایج نشان داد که اختلال هویت جنسیتی پدیده ای چندوجهی است که ابعاد گوناگون آن، پدیده اخیر را به بحرانی گریزناپذیر مبدل کرده است. این پدیده تحت شرایطی که ناظر بر تعارضات روحی و روانی، نداشتن حس مثبت نسبت به ویژگی های جسمانی، بروز کنش هایی در تعارض با جنسیت، رابطه دوستانه با جنس مخالف و رابطه عاشقانه با جنس موافق می باشد، بروز پیدا می کند. کنشگران در این شرایط یا عمل تطبیق جنسیت را به مثابه راهبردی برای رفع بحران جنسیتی خود می یابند، یا ازدواج به مثابه راهبردی به آنان از سوی خانواده پیشنهاد می شود و در مواردی نیز ضمن سرکوب و پنهان کردن احساسات جنسیتی خود، کنش هایی در تطابق با جنسیت فعلی شان را در پیش می گیرند. این موارد مواجهه مخاطره آمیز ترنسکشوال ها را با دنیای پس از عمل تغییر جنسیت، در پی خواهد داشت.

اصطلاح نارضایتی جنسیتی برای کسانی به کار می رود که ناهماهنگی بارزی بین تجربه جنسیتی و جنسیت تخصیص شده در بدو تولد آن ها وجود دارد. مطالعات اخیر نشان می دهد که دانش آموزان ناراضی جنسیتی در مدرسه شرایط نامطلوبی دارند که چالش هایی برای مشاوران مدرسه ایجاد کرده است. هدف این مطالعه ارائه تصویر روشنی از فرصت ها و چالش های مشاوران مدرسه در کار با دانش آموزان ناراضی جنسیتی است. در این مطالعه مروری، به منظور یافتن منابع و مطالعات مرتبط، از پایگاه های معتبر علمی مانند: Taylor & Francis, PubMed Elsevier, Magiran, Noormags, SID استفاده شده است. همچنین برای بررسی دقیق تر ازموتورهای جستجوی Google Scholar و ScienceDirect نیز کمک گرفته شده است. جستجو با استفاده از کلمات کلیدی مانند "مشاور مدرسه"، "دانش آموزان ناراضی جنسیتی"، "دانش آموزان ترنسکشوال" و "هویت جنسیتی" در مقالات فارسی و Gender dysphoria" " Transsexual students", ''Gender identity" ,"School counselor", در مقالات انگلیسی انجام شده است. از مجموع 60 مقاله مرتبط، 7مقاله شرایط ورود به پژوهش را داشته اند. نتایج تحقیقات، اهمیت آموزش مشاوران برای کار با دانش آموزان ناراضی جنسیتی، ضرورت بررسی های بیشتر و طراحی برنامه های مداخله ای اصولی را با توجه به نیازهای این افراد نشان می دهد.

هدف: اختلال هویت جنسیتی، اختلالی جدی است که فرایندهای روان شناختی، ارتباطی، اجتماعی و هیجانی افراد مبتلا را با آسیب جدی مواجه می سازد. بر همین اساس پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی انجام گرفت. روش: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه بود. جامعه آماری شامل افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی شهر اصفهان در سه ماهه پاییز سال 1397 بود. در این پژوهش تعداد 30 فرد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی با روش نمونه گیری غیرتصادفی هدفمند انتخاب و با انتساب تصادفی در دو گروه آزمایش و گواه جایدهی شدند. گروه آزمایش مداخله درمان شناختی رفتاری را طی دو و نیم ماه در 10 جلسه 90 دقیقه ای دریافت نمودند. پرسشنامه های مورد استفاده شامل پرسشنامه مشکلات بین فردی (بارخام، هاردی و استارتاپ، 1996) بود. داده های حاصل از پژوهش به شیوه تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: نتایج نشان داد که درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی تأثیر معناداری داشته است(f= 45/27, p<0/001). میزان تاثیر آماری درمان شناختی- رفتاری بر مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی 64 درصد بود. نتیجه گیری: بر اساس یافته های پژوهش حاضر می توان چنین نتیجه گرفت که درمان شناختی رفتاری با بهره گیری از فنونی همانند انجام تمرین های رفتاری، شناسایی باورهای بنیادی ناکارآمد و بکارگیری هیجانات افکار منطقی و کارآمد می تواند به عنوان یک درمان کارآمد جهت کاهش مشکلات بین فردی افراد مبتلا به اختلال هویت جنسیتی مورد استفاده گیرد.

افراد تراجنسیتی علی رغم تمایزات آشکار با سایر اقلیت های اجتماعی، از بدو تولد با نقض حقوق بنیادین خود مواجه هستند. سهل انگاری یا بدرفتاری والدین در خانواده به عنوان اولین و مهم ترین کانون جوامع، سرخطی بر استمرار نادرست این رویه در مدارس، محل کار و فعالیت اجتماعی کودکان تراجنسیتی است. در پندار غالب جوامع، افراد تراجنسیتی از بدو تولد به مثابه فردی همجنس گرا یا مبدل پوش تلقی می گردند؛ اما واقعیت این است که افراد تراجنسیتی نه همجنس گرا هستند و نه مبدل پوش، بلکه وجه افتراق به هویت جنسیتی این بیماران برمی گردد. با توجه به عدم درک عموم افراد در جوامع مختلف از این وجه تمایز و علی رغم حمایت های مندرج در کنوانسیون حقوق کودک که به روشنی کودکان تراجنسیتی را نیز شامل می شود، این بیماران همواره از نقض گسترده حقوق بنیادین بشر در محیط خانواده، مدرسه و دیگر نهادهای اجتماعی رنج می برند. یکی از مؤثرترین ابزارهای کمیته حقوق کودک (به عنوان نهاد ناظر برآمده از کنوانسیون حقوق کودک) برای محافظت از حقوق کودکان تراجنسیتی، اختیار تفسیر کلی مقررات این کنوانسیون است که نقش بسزایی در هدایت دولت های متعاهد جهت اصلاح ساختارها و رویکردهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جوامع ایفا می کند.