قدرت های متوسط

در حالی که پارادایم های مسلط جریان اصلی نظریه پردازی در روابط بین الملل از مفهوم شناسایی به معنای نیاز به دیده شدن و مورد پذیرش واقع شدن غفلت کرده اند، مبارزه برای شناسایی به عنوان سازوکار تحلیلی توانسته است شناخت بهتری از رفتار دولت ها و ساختار انگیزشی آنان به دست دهد. مبارزه برای شناسایی در روابط بین الملل بدین معناست که بازیگران بین المللی در راستای تحقق نیازهای شناسایی خود رفتار می کنند. این نیازها می توانند از شناسایی به عنوان حاکمیت برابر تا تلاش برای شناخته شدن ویژگی های خاص را در برگیرند. بازیگران بین المللی تلاش می کنند تا هویت و جایگاه آنان مورد شناسایی قرارگیرد تا حس عمیق تری از عزت نفس به دست آورند و احساس رضایت کنند. در این نوشتار بر مبنای یافته های پژوهشی موجود در مورد مبارزه برای شناسایی در روابط بین الملل، چیستی مفهوم شناسایی بررسی می شود و سپس مبارزه برای شناسایی در روابط بین الملل و شرایط یا بافتی که مبارزه برای شناسایی در آن رخ می دهد، یعنی فرهنگ های آنارشی مورد توجه قرار می گیرد. در انتها نگارنده با به کارگیری نظریه هویت اجتماعی برای تبیین چگونگی وقوع مبارزه برای شناسایی، درک بهتری از رفتار قدرت های متوسط ارائه می کند.

گذری بر متون تولیدشده در حوزه قدرت نرم، به ویژه کاوش در نظریات شارح برجسته این مفهوم جوزف نای، نمایانگر این حقیقت است که تاکنون تمامی محققان و دانشمندان فارغ از ارائه چارچوبی منسجم به منظور کاربست این مفهوم در راستای تحقق اهداف و منافع اعمال کنندگان آن، قدرت نرم را فقط به مثابه ابزاری توصیفی و نه کاربردی استعمال کرده اند. در واقع اینان از مفهوم قدرت نرم، برداشت و مفهومی هژمونیک و انحصاری ساخته اند که تنها کشورهای برتر اقتصادی و نظامی توان به خدمت گرفتن آن را دارند و نه قدرت های متوسط و منطقه ای. در این مقاله در پی آنیم تا از رهگذر دسته بندی و تئوریزه کردن ابعاد مختلف قدرت نرم و تمایز قائل شدن بین «منابع سخت» و «منابع نرم» از یک سو، و «منابع نرم» و «قدرت نرم» از سوی دیگر، برخلاف تمایز بین قدرت اجبار و قدرت جذب - آنچنان که نای و هوادارانش اشاره کرده اند- یک «تئوری منبع محور» از قدرت نرم ارائه دهیم تا از طریق آن ضمن شکستن انحصار الگوی هژمونیک فعلی، زمینه بهره مندی قدرت هایی چون ایران، از کارویژه های قدرت نرم فراهم شود.