شهرستان های ایلام

در برنامه ریزی های توسعه در سطح منطقه ای، شناخت و درک تفاوت های موجود میان مناطق از حیث برخورداری آنها از امکانات و زیرساخت های اجتماعی و اقتصادی، ضرورتی اجتناب ناپذیر است. یکی از روش های ارزیابی، مدل های تصمیم گیری چند شاخصه است که برای سنجش، ارزیابی و اولویت گذاری چند گزینه به کار گرفته می شود. هدف اصلی این پژوهش، سنجش شاخص های توسعه انسانی در سطح شهرستان های استان ایلام است. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی - تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. شاخص های منتخب در دو مرحله: مطالعه سوابق (طرح های تحقیقاتی، آمارنامه ها و کتب) و بهره گیری از آرای خبرگان (بهره گیری از تکنیک دلفی و استخراج نظر نظریه پردازان دانشگاهی و مدیران سازمان های مرتبط)، گردآوری و با استفاده از روش دلفی ادغام شدند. شاخص ها پس از استخراج، با استفاده از چهار مدل تاپسیس، ویکور، وزن دهی ساده، تاکسونومی و AHP - FUZZY، وزن بخشی شدند؛ سپس با استفاده از استراتژی های اولویت بندی، ادغام گردیدند؛ در انتها به وسیله نرم افزارGIS و استفاده از تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می دهد که شهرستان ایلام، نسبت به سایر شهرستان ها از امتیاز بیشتری برخوردار است و شهرستان های دهلران، چرداول و ... در رده های بعدی قرار دارند.

بدون شک، مقوله گردشگری، موضوعی جدید برای ذهن بشر محسوب نمی شود. در ابتدا هدف انسان جستجوگر از گردش روی زمین، دست یافتن به نقاط دیده نشده و بکر بود؛ ولی امروزه، تفریح، تفرج، سیاحت، زیارت، گذراندن اوقات فراغت و ... به انگیزه های او افزوده شده است. هدف اصلی این پژوهش، سنجش کارایی و رتبه بندی شاخص های طبیعی و زیرساخت های گردشگری در شهرستان های استان ایلام می باشد. روش تحقیق، کاربردی و ماهیت آن، توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و بررسی های میدانی است. برای گردآوری اطلاعات و داده های مربوط به شاخص های پژوهش، از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1392، جهت تجزیه و تحلیل اطلاعات در بخش رتبه بندی شهرستان های مورد پژوهش، از مدل تحلیل سلسله مراتبی تاپسیس، برای شناسایی تأثیر شاخص های منتخب در گردشگری استان، از مدل تحلیل برازش رگرسیونی در محیط نرم افزار spss و جهت نمایش توزیع فضایی- مکانی از نرم افزار GISاستفاده شده است. تحلیل یافته ها با مدل تاپسیس، نشان می دهد که در بین گزینه های تحقیق، شهرستان ایلام، بالاترین رتبه را از نظر شاخص های منتخب تحقیق داراست و شهرستان های آبدانان، ایوان، مهران، چرداول، دهلران، دره شهر، ملکشاهی، سیروان و بدره نیز به ترتیب، رده های بعدی را به خود اختصاص داده اند.

کاهش نابرابری در بهره مندی از منابع، دستاوردها و امکانات جامعه، یکی از مهم ترین معیارهای اساسی توسعه به شمار می رود. درباره ی اثر فرهنگ بر توسعه می توان به ایجاد دارایی های زیادی از قبیل مهارت ها و محصولات فرهنگی اشاره کرد که در ارتقای رفاه جامعه اثر به سزایی دارد. در پژوهش حاضر که به لحاظ هدف، کاربردی – نظری و به لحاظ روش، توصیفی- تحلیلی است، سعی شده نمای توسعه فرهنگی با ارزیابی 10 شاخص در شهرستان های استان ایلام بر مبنای آمار سال 1395 و در راستای هدف اصلی این پژوهش بررسی شود. داده های نظری پژوهش به روش اسنادی جمع آوری و پس از استخراج شاخص ها، اوزان هر شاخص از مدل TOPSIS به دست آمد. سپس اوزان حاصل از آنتروپی شانون و مدل تاپسیس در نقشه های فواصل، اعمال و با بهره گیری از برنامه جانبی Kriging، درون یابی شد. درنهایت خروجی نهایی با ابزار Fuzzy overly و گامای 9/0 استخراج تحلیل مکانی انجام گردیدند. یافته ها پژوهش نشان می دهد که شهرستان های ایلام و آبدانان ازلحاظ برخورداری از شاخص-های توسعه فرهنگی، درحال توسعه، چرداول و دره شهر نسبتاً درحال توسعه، دهلران و ایوان در وضعیت متوسط، ملکشاهی و مهران نسبتاً محروم و سیروان و بدره محروم می باشند.