تلاوت

هنر و از میان آهنگ گوش نواز- موسیقی – از اولین ابزارهای مشترک بشری برای ارضای حس زیبائی خواهی بوده که مورد استفاده عموم ملتها و نژادها و پیروان ادیان مختلف واقع می شده است . بشر با آواز خوش خود را تسلی می داده و اعصاب خودرا آرام می کرده است.فطری بودن آن را میتوان با آزمایش بر روی کودکان تمام نقاط کره زمین آزمایش کرد. این خواست فطری بشر موردتأیید همه ادیان- اعم از الهی وغیر الهی – قرار گرفته است. میان هر قوم و ملتی که برویم آوازهای مذهبی و مقدس رامشاهده می کنیم . بیشتر این آوازها به صورت مناجات و ابراز احساسات و عواطف بشری نسبت به قدرت مافوق طبیعت و دانا به همه نیازها و توانا به برآوردن همه آنها میباشد. در این مقاله نقش آهنگ را در تلاوت کتابهای مذهبی ادیان و از جمله دین اسلام به بررسی گذاشته ایم.

پدیده خاورشناسی در مغرب زمین سابقه طولانی دارد. خاورشناسان نیز انگیزه های متفاوتی دارند. خاورشناسان در طول تاریخ تلاش نموده اند تا چنین وانمود نمایند که پیامبر اسلام، پیامبر نبوده و قرآن نیز دستاوردی بشری و برگرفته از تورات، انجیل و ... است. آنان برای اثبات ادعای خود به متونی در منابع اهل سنت استناد کرده اند که یکی از آنها گفت و گوی سهیل بن عمرو با رسول خدا(ص) در واقعه صلح حدیبیه است. مقاله، این مستند خاورشناسان را بررسی کرده است و با بررسیهای انجام گرفته مشخص شده است که سهیل بن عمرو سخنی نگفته است که از توانایی خواندن و نوشتن رسول خدا(ص) قبل از بعثت حکایت کند. گذشته از آنکه این ادعای خاورشناسان بر خلاف آیات صریح قرآن، روایات اسلامی، متون تاریخی و سیره مسلمانان است که شرح آن را باید در مقاله جستجو کرد.

شناخت دانش وقف و ابتدا و ارتباط آن با تفسیر از دو جهت مهم است؛ یکی آنکه دانش وقف و ابتدا در فضای ذهنی و کتابخانه ای، اساساً یکی از علوم قرآنی است و با تفسیر که همان کشف مراد الهی است، رابطه ای مستقیم دارد. دیگر آنکه در فضای عینی و کاربردی یکی از فنون مهم تلاوت است که با فهم و القای معنای آیه در ارتباط است. این ارتباط دوسویه بین وقف و ابتدا و تفسیر تا آنجاست که در بسیاری از موارد، اقوال مختلف تفسیر، پایه و اساس اختلاف در تعیین مواضع وقف و ابتدا گشته است؛ همچنین در بسیاری از موارد، اختلاف در تعیین مواضع وقف و ابتدا، باعث القای معانی متفاوت می شود. بدیهی است که مراد و مقصود خداوند، تنها یکی از وجوه تفسیری است، بنابراین آگاهی از تفسیر صحیح آیه و تلاوت به وجهی که القاء کننده ی مراد الهی باشد، لازم و ضروری است. این در حالی است که بعضی از قاریان قرآن کریم بر اساس تفسیر وجه مرجوح، وقف و ابتدای نامناسبی را در آیه اجرا می کنند که نه تنها معنای کاملی را به شنونده القاء نمی کند؛ بلکه در بسیاری از موارد القای خلاف مراد الهی را به همراه دارد. این دسته از وقف ها «وقف تَعَسُّف» نام دارد. در این پژوهش ضمن بررسی تفسیری مصادیقی از وقف های تعسّف، به کمک شواهد و دلایل، وجه ارجح از وجه مرجوح تمییز داده می شود تا موضع وقف به درستی شناخته شده و وقف صحیح تر که معنای صحیح تر و کامل تری را القاء می کند، انتخاب گردد.

این پژوهش به هدف بررسی دلالت های تربیتی آیات تعلیم و تزکیه، با استفاده از روش کیفی، از نوع تحلیلی و استنباطی، انجام شده است. جامعه مورد تحلیل در آن، تفاسیر قرآن بوده است، که به طور عمیق مورد مطالعه، و به طور مستمر مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند. محقق از طریق یادداشت برداری از دیدگاه مفسران، اطلاعات لازم را گردآوری کرده است. نتایج نشان می دهد که آیات تعلیم و تزکیه، به خوبی به ارکان تربیت، یعنی مربی، متربی و محتوا پرداخته اند، و دلالت های تربیتی در هرکدام را مورد توجه قرار داده اند. برای نمونه، مربی باید در میان متربیان باشد و با آنها سنخیت داشته باشد؛ و محتوای تعلیم و تربیت باید منشأ الهی داشته باشد و متقن و استوار باشد و از سستی و خرافی بودن به دور باشد. همچنین، نظام تعلیم و تربیت باید تزکیه محور باشد و برنامه های تزکیه ای بر تعلیمی مقدم باشد. در این نظام، معارف قرآنی باید محور همه مباحث باشد، و درکنار آن از معارف عقلی در تمام رشته ها بهره گرفته شود.