توانبخشی

توانبخشی

فصلنامه توانبخشی 1383 شماره 1 و 2 (مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

مقالات

۱.

طراحی و معیاریابی آزمون تشخیصی خواندن(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: اعتبار روایی نارساخوانی آزمون خواندن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۶۶
" مقدمه: مقاله حاضر گزارشی است از چگونگی طراحی، ساخت و محتوای آزمون تشخیص نارسا خوانی. جمعیت هدف این آزمون کودکان فارسی زبانی هستند که قادر به یادگیری خواندن نیستند و چه بسا نارساخوان باشند.این آزمون تشخیصی اولین آزمون خواندن معیار برای کودکان فارسی زبان است. مواد و روش تحقیق: چارچوب نظری این آزمون بر مبنای دو آزمون خواندن معتبر انگلیسی به نامهای ""تحلیل مشکلات خواندن دورل"" و ""تحلیل توانایی خواند نیل"" و محتوای زبانی آن مبتنی بر واژگان و متن های کتاب فارسی کلاس اول است. بدنه اصلی آزمون مرکب از دو متن داستانی همتا (موازی) است که واژگان و ساختار جملات آن از نظر بسامد، قاعده مندی، ساختار هجایی، صرف، نحو و معنا شناسی توسط دو متخصص زبانشناس و سه معلم کلاس اول به دقت کنترل شده است. این آزمون بر روی 605 دانش آموز دختر و پسر پایه اول ابتدایی که به صورت تصادفی از مناطق مختلف تهران انتخاب شده اند معیار شده است. روش پژوهش مقطعی و توصیفی- تحلیلی است.در این آزمون علاوه بر تعیین صدکها، میانگین ها و انحراف معیار دقت و سرعت خواندن، از ضریب همبستگی پیرسون و یومن ویتنی نیز استفاده شده است. بحث و نتیجه گیری: روایی آزمون از طریق فرم های همتا (90%) و اعتبار آن به طریق اعتبار محتوایی بررسی شده است. این آزمون که دارای یک بخش تکمیلی مرکب از زیر آزمونهای املا، تناظر نویسه - واج، خواندن کلمات بی قاعده، خواندن ناکلمه ها و دستنویس نیز هست، می تواند در تشخیص نارساخوانی و آسیبهای مرتبط با خواندن کاربرد داشته باشند."
۲.

تاثیر فیلم های کمدی در کاهش افسردگی بیماران اسکیزوفرنیک(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: اسکیزوفرینا فیلم درمانی افسردگی بدنبال روانپریشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۴۴
"مقدمه: این بررسی به منظور تاثیر فیلم توام با طنز در کاهش افسردگی بیماران اسکیزوفرنیک بستری در بخشهای توانبخشی درازمدت انجام گرفته است. مواد و روش تحقیق : 50 نفر از بیماران اسکیزوفرنیک بلوک های 5 و 6 بیمارستان روانپزشکی رازی به روش نمونه گیری آسان انتخاب و به دو گروه 25 نفری مرکب از گروه تجربی و گروه گواه تقسیم شدند. در ابتدا میزان افسردگی آنها از طریق آزمون افسردگی بک اندازه گیری شد. سپس یک روز در میان، روزی 30 دقیقه به مدت دو هفته برای گروه تجربی بخشهایی از فیلم های کمدی صامت چارلی چاپلین و روآن اتکینسون (مستربین) به نمایش گذاشته شد. برای گروه گواه نیز به همان نسبت بخشهایی از یک فیلم مستند در مورد پیدایش کره زمین پخش شد. در پایان هفته دوم، میزان افسردگی هر دو گروه به وسیله آزمون بک مجددا اندازه گیری شد. یافته ها: جهت بررسی معنی دار بودن تفاوت میان افسردگی گروه تجربی پیش از مداخله و پس از آن و نیز بررسی گروه گواه، به همین ترتیب از آزمون رتبه علامت دار ویل کاکسون برای نمونه های زوجی استفاده شد. برای توصیف داده ها، جدول فراوانی و ترسیم نمودارها نیز نرم افزار SPSS و Excel مورد استفاده قرار گرفت. طبق این بررسی میان نمره های افسردگی گروه تجربی پیش از مداخله و پس از آن تا میزان 95% اطمینان، تفاوت معنی دار وجود دارد. ولی میان نمره های افسردگی گروه گواه تفاوت معنی داری مشاهده نشد. بحث و نتیجه گیری: فیلم های کمدی سبب کاهش معنی دار از نظر آماری در افسردگی بیماران اسکیزوفرنیک با اقامت طولانی در بیمارستان روانی می شوند. "
۳.

پذیرش دانش آموزان دارای اختلالات شنیداری توسط همسالان در مدارس تلفیقی و غیرتلفیقی (عادی)(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: پذیرش کودک استثنایی مدارس تلفیقی کودک دارای اختلالات شنیداری (نیمه شنوا) فراگیر سازی اختلالات شنیداری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۳۱
"مقدمه: پژوهش حاضر به منظور تعیین میزان پذیرش دانش آموزان دارای اختلال شنیداری توسط دانش آموزان عادی در مدارس تلفیقی و غیر تلفیقی (عادی) انجام شده است. تحقیقات گوناگون نشان داده اند عامل پذیرش دانش آموزان استثنایی توسط دانش آموزان عادی در موفقیت برنامه های تلفیقی یا فراگیرسازی(Inclusion) موثر می باشد. مواد و روش تحقیق: روش پژوهش در این تحقیق زمینه یابی می باشد و برای توصیف میزان پذیرش دانش آموزان نیمه شنوا از پرسشنامه(Acceptance Scale) استفاده شده است. نمونه های تحقیق شامل 323 دانش آموز عادی دختر و پسر کلاسهای سوم، چهارم و پنجم دبستانهای تهران بودند که همکلاسی دارای اختلال شنوایی داشتند. این نمونه ها بطور تصادفی از مناطق پنج گانه تهران انتخاب گشتند. همچنین این پژوهش یک نمونه 65 نفری از دانش آموزان همین مقاطع تحصیلی را در مدارس غیر تلفیقی جهت مقایسه مورد بررسی قرار داد. برای بررسی پایایی یا اعتبار، پایایی تقسیم به نصف اسپرمن – براون 82%+ بود همچنین ضریب آلفا 77%+ گزارش شد. در روش آزمون مجدد در دو موقعیت به فاصله سه هفته ضریب ثبات 68%+ بود. در این تحقیق تاثیر جنسیت و نوع مدرسه (تلفیقی، غیر تلفیقی یا عادی) بر میزان پذیرش دانش آموزان دارای اختلال شنیداری مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش در زمینه عامل جنسیت نشان داد که در مدارس تلفیقی پذیرش دانش آموزان پسر بیشتر از دختران است و در مورد مقایسه میزان پذیرش در مدارس تلفیقی و غیر تلفیقی (عادی)، نتایج نشان دهنده میزان پذیرش بالاتر در مدراس تلفیقی می باشد. بحث و نتیجه گیری: همانطور که از نتایج پیداست دانش آموزان نیمه شنوای مدارس تلفیقی از میزان پذیرش بالاتری توسط همکلاسیها برخوردارند. این برتری در مدارس تلفیقی بیانگر این واقعیت است که تجربه تماس و آشنایی با کودکی که نیازهای ویژه دارد می تواند بر پذیرفته شدن این دانش آموزان توسط دانش آموزان عادی اثر گذار باشد. محدودیتهای این پژوهش و کم بودن پژوهشها در این زمینه ضرورت پژوهشهای بیشتر بخصوص در زمینه مداخلات مناسب جهت افزایش پذیرش را آشکار می سازد. "
۴.

شناسایی اختلالات رفتاری در کودکان دارای پدر معتاد(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: کودکان اختلالات رفتاری پدر معتاد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۰۲
" مقدمه: اعتیاد والدین (یا والد) می تواند منجر به پیدایش یا افزایش میزان اختلالات رفتاری در کودکان شود (12). پژوهش حاضر به بررسی میزان اختلالات رفتاری در کودکان دارای پدر معتاد و مقایسه آن با میزان این اختلالات در کودکان دارای پدر غیرمعتاد اختصاص دارد. مواد و روش‎ تحقیق: اختلالات رفتاری در 250 دانش‎آموز متشکل از 125 دانش آموز با پدر معتاد و 125 دانش آموز با پدر غیر معتاد با استفاده از پرسشنامه اختلالات رفتاری راتر ویژه معلمان مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که میزان اختلالات رفتاری در کودکان دارای پدرمعتاد بیشتر از کودکان دارای پدر غیرمعتاد بود. میزان اختلالات رفتاری در پسران بیشتر از دختران بود. میزان تحصیلات پدر با میزان اختلالات رفتاری فرزندان رابطه داشت؛ با افزایش تحصیلات پدر میزان اختلالات رفتاری فرزندان کاهش می یافت. میزان غیبت از مدرسه و تعداد دفعات ارجاع به مشاور مدرسه در کودکان دارای پدر معتاد نسبت به کودکان دارای پدر غیر معتاد بیشتر بود. بین اختلالات رفتاری و پیشرفت تحصیلی همبستگی منفی معنادار وجود داشت. بحث و نتیجه گیری: بین اعتیاد پدر و اختلالات رفتاری در کودکان رابطه وجود دارد. "
۵.

انطباق و هنجایابی نسخه بازبینی شده آزمون مهارت های بینایی - حرکتی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: هنجاریابی رواسازی حرکتی یکپارچگی بینایی اعتبار یابی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶۷
"مقدمه: انطباق، رواسازی و هنجاریابی آزمون مهارتهای بینایی- حرکتی با توجه به اهمیت یکپارچگی بینایی – حرکتی در اکثر فعالیتهای روزمره زندگی و همچنین دو عملکرد اساسی خواندن و نوشتن انجام شد. مواد و روش تحقیق: این عمل بر روی نمونه ای با حجم 1281 نفر در فاصله سنی (2 سال و 11ماه) تا (13 سال و 11 ماه) شهر تهران که با روش نمونه برداری چند مرحله ای انتخاب شدند، اجرا گردید. این آزمون از 23 طرح هندسی تشکیل شده است، هر طرح از طریق یک معیار مشخص و دقیق ارزیابی می شود و از طریق موارد غلط (ضعف) و صحیح (قوت) نمره گذاری می شود. برای انطباق و هنجاریابی این آزمون، ابتدا کتابچه راهنما و کتابچه معیار نمره گذاری به زبان فارسی ترجمه شد. با اجرای مراحل تجربی و نهایی و تجزیه و تحلیل داده ها بر اساس مدل کلاسیک اعتبار، فرم نهایی آزمون شکل گرفت. ضریب همسانی درونی خرده آزمونها (طبقه بندیها) با استفاده از فرمول آلفای کرونباخ و ثبات زمانی خرده آزمونها (طبقه بندیها) با استفاده از روش آزمون و باز آزمون بدست آمد. روایی محتوایی، ملاکی و سازه خرده آزمونها (طبقه بندیها) با استفاده از روشهای مناسب مورد بررسی قرار گرفت. یافته ها: نتایج بدست آمده در زمینه بدست آمده در زمینه اعتبار و روایی آزمون، اطمینان کافی برای استفاده از این ابزار را برای ارزیابی مهارتهای بینایی - حرکتی کودکان شهر تهران بدست می دهد. بحث و نتیجه گیری: بر اساس نتایج حاصله از این آزمون به عنوان ابزاری جهت مشخص کردن اختلال در هماهنگی چشم و دست، شناسایی کودکان مبتلا به اختلال در مهارت های بینایی – حرکتی و مستند کردن پیشرفت کودکان در زمینه مهارت های حرکتی ظریف به ویژه مهارت های بینایی – حرکتی در کودکان 14 – 3 سال استفاده نمود. "
۶.

توانایی ادراک فضاشناختی دهانی در کودکان طبیعی 6 و 7 ساله(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

کلیدواژه‌ها: کودکان طبیعی درک فضا شناختی دهانی حس های دهانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲۲
پژوهش حاضر به شناسایی معیار مشخص شکل از طریق دهانی در کودکان طبیعی 6و 7 ساله شمال و جنوب شهر تهران و همچنین برآورد میانگین مدت زمان تشخیص شکل (سرعت پاسخ دهی) از طریق حسهایدهانی توسط این کودکان می پردازد تا بتوان از آن در ارزیابی و درمان اختلالات حس های دهانی و اختلالات تولید گفتار کودکان در سنین مدرسه استفاده کرد. این پژوهش بر روی 200 کودک 6و 7 ساله طبیعی شمال و جنوب شهر تهران انجام شد که بطور مساوی از دو گروه سنی فوق و از دو گروه جنسی انتخاب شدند
۷.

تاثیر بروموکریپتین ، فلئوکستین و نورتریپتیلین در کاهش علائم منفی در اسکیزوفرنیا(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نورتریپتیلین اسکیزوفرنیا علائم منفی بروموکریپتین فلئوکستین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۲۳
"مقدمه: علایم منفی در اسکیزوفرنیا یکی از عوامل مهم بازدارنده در فرایندهای مرتبط با توانبخشی این دسته از بیماران محسوب می گردد. داروهای کمکی و آموزش مهارتهای اجتماعی می توانند جهت تقلیل شدت این دسته از علایم بکار رود. در این پژوهش نقش بروموکریپتین، فلئوکستین و نورتریپتیلین را در کاهش علایم منفی مورد بررسی قرار می دهیم. در این بین نقش نورتریپتیلین برای اولین بار است که مورد مطالعه قرار می گیرد. مواد و روش تحقیق: یکصد بیمار اسکیزوفرنیک بستری در مرکز روانپزشکی رازی بطور تصادفی انتخاب و پس از تقسیم به چهار گروه مساوی در یک آزمون دوسو کور و کنترل شده به ترتیب تحت درمان با بروموکریپتین 2.5 میلی گرم، فلئوکستین 20 میلی گرم، نورتریپتیلین 25 میلی گرم و بالاخره پلاسبو، به اضافه رژیم درمانی جاری شان (شامل آنتی سایکوتیک های تیپیکال) قرار گرفتند. پس از سه هفته دوز داروها به دو برابر افزایش یافت و این روند به مدت سه هفته دیگر ادامه یافت و سپس داروها قطع گردید. وجود و شدت علایم منفی در ابتدا و قبل از آغاز درمان و سپس در انتهای هفته سوم و بالاخره در انتهای هفته ششم با استفاده از مقیاس سانس کنترل و ثبت گردید. در طی این مدت (6 هفته) یک بیمار از گروه فلئوکستین بدلیل عدم تمایل و بیمار دیگری از گروه پلاسبو بدلیل فوت در اثر بیماری جسمانی از مطالعه حذف شدند. صرف نظر از این دو مورد هیچگونه عارضه جانبی خاصی که موجب ناراحتی بیماران با قطع دارو گردد، مشاهده نشد. پس از استخراج اطلاعات بدست آمده و با استفاده از روش محاسبات آماری Z و chi-square (X2-test) ارتباط بین متغیرها سنجیده شد. یافته ها: علایم منفی در چهار گروه فوق الذکر تحت تاثیر پلاسبو، بروموکریپتین، فلئوکستین، و نوروتریپتیلین بترتیب در 37.5%، 44%، 62.5% و80 % از بیماران دچار تقلیل شد. این کاهش در اکثریت قریب به اتفاق موارد محدود به 20% از سطح پایه باقی ماند. فقط نورتریپتیلین در سه مورد و بروموکریپتین در یک مورد به میزان 40 % علایم منفی را کاهش دادند. از حیث شدت علایم پاسخ دهنده به درمان تفاوتی میان انواع شدید و غیرشدید مشاهده نگردید. همچنین تقلیل مورد بحث علایم منفی بطور غیر وابسته به یکدیگر و بصورت متفرق صورت گرفته بود. بحث ونتیجه گیری: هر سه داروی بروموکریپتین، فلاکستین و نوروتریپتیلین موجب تقلیل علایم منفی بیماران اسکیزوفرنیک گردیدند. از این بین در مقایسه با پلاسبو، نورتریپتیلین موثرترین (P<0.005) و بروموکریپتین ضعیف ترین (P<0.75) بوده و فلاکستین نیز در حد واسط بین این دو قرارداشت (P<0.01). اگرچه بین نورتریپتیلین و فلاکستین تفاوت معنی داری ملاحظه نشد (P<0.25) اما نورتریپتیلین بطور مشخص موثرتر از بروموکریپتین (P<0.01) بود. این امر در مورد مقایسه فلاکستین با بروموکریپتین صادق نبود (P<0.25)."
۸.

جنبه های روانشناختی درد و چگونگی ادراک آن در کودکان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۰۴
درد یک تجربه و احساس همگانی است. گویاترین تعریف، درد را چنین توصیف می کند: احساس آسیب فردی و خصوصی. این تعریف درد را از دیدگاه ذهنی فرد توصیف می کند و به طور ضمنی به این امر اشاره دارد که فرد دردمند کاملا بر احساس خود واقف است. تعاریف دیگر تکیه بر سودمندی درد دارند. به عنوان مثال درد نشانه ای از وجود یک محرک آسیب زا در آسیب دیدگی های موضعی است که الگویی از پاسخها را برای حفاظت فرد فعال می سازد. پزشکان با تجربه، غالبا دریافته اند که درد پیامدی از اختلال عاطفی است که در اقلیت ثابتی از بیماران مشاهده می شود. فراوان اتفاق افتاده است که پزشک به بیماران دردمند خود گفته است دردی وجود ندارد زیرا شواهدی دال بر اختلال عضوی به چشم نمی خورد. اکثر پزشکان با پیامدهای اجتنابی و ناخوشایند این قبیل خطاها اشنا هستند. در این صورت بهتر است با تجربه بیمار که خود آن "" درد "" می نامد، موافقت نموده و در همه موارد در پی مکانیسم جسمانی سبب ساز نباشیم. ثابت شده است که عوامل روانشناختی نیز می تواند سبب درد باشد، که در این صورت آن را روانزاد می نامند. این اصطلاح به معنی آن است که در این موارد علل درد، تماما یا غالبا ریشه روانی دارد و از سری دیگر درد عضوی به آن گونه درد می گویند که عوامل سبب ساز آن جسمی باشد. در این تحقیق رویکردهای نظری، دیدگاههای روانشناختی، دیدگاههای روان تحلیلگری و دیدگاههای روانی – اجتماعی و نیز بیان ویژگیهای شخصیتی همراه با توصیف درد و ارتباط آنها مورد بررسی قرار داده شده است. همچنین چگونگی ادراک در در کودکان و در جنسیت دختر و پسر با استفاده از یافته های پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۳۰