بازیابی دانش و نظام های معنایی (مطالعات دانش شناسی سابق)

هدف پژوهش حاضر بررسی تولیدات علمی حوزه کتابداری و اطلاع رسانی طی سال های 2006 -2016 در پایگاه مجموعه هسته علوم تحت وب می باشد. در این پژوهش تلاش شده با بررسی 2806 رکورد مقاله در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی که در پایگاه مجموعه هسته علوم تحت وب در بازه زمانی 2006-2016 منتشر شده اند با استفاده از روش علم سنجی به بررسی نویسندگان، مجلات هسته و کشورهای پیشرو در این حوزه پرداخته شود. هم چنین برای ترسیم شبکه هم تالیفی نویسندگان و هم سازمانی از نرم افزارهای ساینس آوساینس و سایت اسپیس استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد انتشار مقالات علمی در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی روندی صعودی دارد. هم چنین کشورهای ایالات متحده، چین و انگلستان در حوزه کتابداری و اطلاع رسانی درصدر کشورها قرار دارند. به علاوه مجلات انجمن انفورماتیک پزشکی آمریکا و مدیریت اطلاعات به عنوان مجلات هسته که بیشترین تعداد مقالات در این حوزه را به خود اختصاص داده اند، شناسایی شدند. در میان نویسندگان «ونکاتش» ، «کافمن» و «باتز» سهم بسزایی در انتشار مقالات این حوزه بر عهده دارند. بررسی نتایج نشان می دهد که علیرغم اهمیت و ضرورت انجام فعالیت های پژوهشی به صورت مشترک که منجر به افزایش کیفیت آن ها می شود، در رشته کتابداری و اطلاع رسانی میزان همکاری علمی محققان بسیار پایین است و پژوهشگران این حوزه علاقه چندانی به خلق آثار علمی به صورت گروهی ندارند.

هدف از پژوهش حاضر، تحلیل شبکه همکاری علمی پژوهشگران ایرانی حوزه علوم اجتماعی در پایگاه وب آو ساینس از ابتدا تا پایان سال 2014 میلادی است. پژوهش با استفاده از فنون تحلیل استنادی و تحلیل سطح همکاری علمی از ابزارهای علم سنجی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را، تولیدات علمی پژوهشگران ایرانی حوزه علوم اجتماعی تشکیل می دهد که از اولین تولید علمی نمایه شده در پایگاه وب آو ساینس تا پایان سال 2014 (شامل 9318 مقاله) را در حوزه نامبرده در بر می گیرد. . داده ها از پایگاه وب آو ساینس استخراج شده و سپس با استفاده از نرم افزارهای هیست سایت و بایب اکسل تجزیه و تحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان می دهد که مقاله های حاصل همکاری در حوزه علوم اجتماعی در سال های مختلف از سیر صعودی برخوردار بوده است. بر اساس یافته های پژوهش جایگاه ایران در بین کشورهای خاورمیانه، از نظر میزان تولیدات علمی در رتبه سوم بعد از دو کشور رژیم صهیونیستی و ترکیه قرار گرفته است. بیشترین میزان همکاری ایران با کشورهای آمریکا، بریتانیا و کانادا است. سطح همکاری درون سازمانی 08/46 درصد و برون سازمانی 55/24 درصد و بین المللی 22 درصد است. به طور کلی میانگین ضریب مشارکت نویسندگان در دوره مورد بررسی 64 درصد و از روند صعودی برخوردار بوده است. این امر بیانگر افزایش تمایل نویسندگان به تولید مدارک مشارکتی در طول این دوره است و بیشترین مشارکت در تولید مدارک سه و دو نویسندگی برآورد شده است. به طور کلی یافته های این پژوهش نشان از تمایل پژوهشگران برای تولید علم به صورت مشارکتی است.

هدف: هدف این پژوهش تحلیل محتوای کتاب ها و پایان نامه های اطلاع سنجی، کتاب سنجی، علم سنجی و وب سنجی در جهان است. روش شناسی پژوهش: این پژوهش کاربردی بوده و با روش تحلیل محتوا انجام شده است. جامعه پژوهش شامل 730 عنوان کتاب انگلیسی موجود در پایگاه اطلاعاتی آمازون و 1069 عنوان پایان نامه انگلیسی نوشته شده در پایگاه اطلاعاتی پروکوئست است که در یک طرح موضوعی 15گانه طبقه بندی شده اند. ابزار گردآوری داده ها سیاهه وارسی و ابزار تحلیل داده ها، نرم افزار EXCEL می باشد. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بیشتر کتاب های نوشته شده در حوزه های اطلاع سنجی، کتاب سنجی، علم سنجی و وب سنجی در جهان تألیفی بوده و روند نشر صعودی داشته اند و بیشتر رویکرد موضوعی آن ها تحلیل اختراعات، تحلیل استنادی، کتاب سنجی و ارتباطات علمی است. همچنین روند نشر پایان نامه ها نیز صعودی بوده و بیشتر رویکرد موضوعی آن ها تحلیل استنادی، کتاب سنجی، وب-سنجی، علم سنجی، ارتباطات علمی و ارزیابی عملکرد پژوهشگران است و کمترین رویکرد موضوعی کتاب ها و پایان نامه های حوزه های سنجش علم در جهان موضوعات اطلاع سنجی، همکاری علمی، هم استنادی، هم نویسندگی، مصورسازی اطلاعات و دانش، ارزیابی وب سایت ها و ضریب تأثیر مجلات است. علاوه براین بیشترین پژوهش های حوزه های سنجش علم در رشته های علوم کامپیوتر، آموزش عالی، مدیریت، کتابداری و علم اطلاعات، علم و دانش عمومی و فناوری اطلاعات و کمترین آن در رشته های اخلاق، تاریخ، فلسفه، حقوق، مطالعات زنان، نانوتکنولوژی، روانشناسی، فیزیک، شیمی، مذهب، ریاضی، کارآفرینی، جغرافی، تحلیل اختراع، زیست، شیمی، محیط زیست و آمار انجام شده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که موضوع کتاب ها و پایان نامه های اطلاع سنجی، کتاب سنجی، علم سنجی و وب سنجی مبتنی بر تحلیل استنادی بوده و پراکندگی موضوعات بیشتر است.

هدف: پژوهش حاضر به امکان سنجی ارائه خدمات مرجع مجازی کتابخانه های عمومی استان گیلان وابسته به نهاد کتابخانه های عمومی کشور پرداخته است. روش: این پژوهش از نظر نوع، کاربردی و از نظر روش، پیمایشی است. ابزار گردآوری اطلاعات، دو پرسشنامه مبتنی بر پرسشنامه اربیس و ابزار ارزیابی انجمن کتابداران آمریکا است که یکی مخصوص سرپرستان کتابخانه ها و دیگری مخصوص کتابداران و مسئولان کتابخانه ها است. جامعه پژوهش، تعداد 65 کتابخانه فعال مستقر در استان گیلان بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و نرم افزار اس. پی. اس. اس. صورت گرفته است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که بیش از دو سوم کتابداران در جامعه آماری پژوهش مهارت های لازم را در این زمینه دارند و در این زمینه امکان لازم فراهم است. اکثریت کتابخانه های مورد بررسی از نظر تجهیزات مورد نیاز برای راه اندازی خدمات مرجع مجازی با توجه به نرم افزار منتخب در پژوهش مشکلی ندارند. اما در خصوص منابع و پایگاه های اطلاعاتی الکترونیکی لازم برای تامین نیازهای اطلاعاتی کاربران با مشکل مواجه هستند. در حال حاضر برای راه اندازی و ارائه اینگونه خدمات هیچ گونه بودجه اختصاصی وجود ندارد و این فقدان، مشکل اصلی کتابخانه ها در ارائه خدمات مرجع مجازی به شمار می رود .نتیجه گیری: به طور کلی می توان نتیجه گرفت کتابخانه های عمومی استان گیلان می توانند با تامین منابع و پایگاه های الکترونیکی لازم و نیز تامین بودجه مورد نیاز، اقدام به ارائه خدمات مرجع مجازی نمایند.

هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی معنابخشی به بافت از طریق کاربرد نظریه هایی همچون نظریه فضاهای مفهومی است. دلیل استفاده از این نظریه این است که این نظریه به بررسی بازنمایی دانش و سازه معنایی می پردازد و به چگونگی تشکیل معنا در فضای مفهومی واژگان و کاربرد آنها در بافت توجه دارد. روش: پژوهش کاربردی و روش انجام آن تحلیلی است. یافته ها: نتایج پژوهش نشان داد که وب معنایی به عنوان بستری برای بازنمون دانش، باید محور شناخت را در ساختار کنونی خود تبیین نماید و به کاربر، بافت و شرایط شناختی آن، ابزارهای کسب شناخت، چگونگی ساختاربندی واژگان در بافت و چگونگی تشکیل معنا توسط انسان توجه داشته و آن را در ساختار خود به کار برد. نظریه فضاهای مفهومی به واسطه داشتن ساختار هندسی می تواند مفاهیم و روابط بین آنها را در بافت های مختلف قرار داده و تشکیل معانی را در بافت های مختلف با توجه زمینه های شناختی کاربر امکان پذیر کرده و بازیابی مرتبط با آنچه در ذهن کاربر است را ایجاد نماید.

این پژوهش با هدف ارزیابی کیفیت تعامل کاربر و سیستم در کتابخانه دیجیتال انستیتو پاستورایران با استفاده از ابزار دیجی کوآل به انجام رسیده است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی است و به لحاظ گردآوری داده ها توصیفی -پیمایشی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل جامعه آماری پژوهش شامل را اعضاء هیات علمی انستیتو پاستور تشکیل می دهند که تعداد آنان 177 نفر می باشد. با استفاده از فرمول نمونه گیری کوکران تعداد 118 نفر از اعضاء جامعه آماری به عنوان نمونه انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده های اولیه تحقیق از روش میدانی(پرسشنامه ای) استفاده شده است پرسشنامه حاضر برگرفته از استانداردهای دیجی کوال بوده که برای ارزیابی کیفیت خدمات کتابخانه انستیتو پاستور بومی سازی شده است.یافته های پژوهش نشان داد که کاربران هم در وضعیت موجود و هم در وضعیت مطلوب از دسترس پذیری، قابلیت اعتبار، دقت و صحت، پوشش موضوعی، پیوندهای فعال، قابلیت مرور و سازمان یافتگی کتابخانه دیجیتالی انستیتو پاستور از جنبه فنی رضایت دارند..بیشترین اختلاف میانگین بین وضعیت موجود و مطلوب به متغیر به پیوندهای فعال با 83/1 و کمترین اختلاف به متغیر دقت و صحت با 34/0 اختصاص یافته است.

امروزه با توجه به پیشرفت های حاصل شده در عرصه فناوری، گوشی های هوشمند تلفن همراه نیز به عنوان یکی از ابزارهای دسترسی به اطلاعات مطرح می شوند؛ در همین راستا هدف پژوهش حاضر، بررسی رفتار اطلاع جویی دانشجویان مقطع دکترا دانشگاه شهید چمران اهواز در محیط گوشی های هوشمند تلفن همراه می باشد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی است که با روش پیمایشی اجرا شده است. جهت گردآوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش حاضر را 285 نفر از دانشجویان مقطع دکترا دوره روزانه که در سال 1395 در دانشگاه شهید چمران اهواز مشغول به تحصیل هستند، تشکیل می دهد. یافته ها حاکی از آن است که مهمترین انگیزه دانشجویان، برای استفاده از گوشی های هوشمند تلفن همراه حضور در شبکه های اجتماعی، گفتگو کردن (chat)، تماس صوتی و دسترسی به اینترنت می باشد. همچنین برای مرور اخبار، جستجوی اطلاعات جهت تحقیقات دانشگاهی و خواندن کتاب و مقالات الکترونیکی بعد از رایانه های کیفی، گوشی های هوشمند تلفن همراه پرکاربردترین ابزار می باشند. نتایج نیز به این نکته اشاره دارند که مهمترین مزایای استفاده از گوشی های هوشمند تلفن همراه، تبادل مستمر اطلاعات، دسترسی فوری به اطلاعات از هر نقطه، امکان انجام چند کار به صورت همزمان و جستجوی سریع اطلاعات می باشد.