مطالعات اسلام و روانشناسی

هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطة «جوّ عاطفی خانواده و جهت گیری مذهبی» با «گرایش به اعتیاد» در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز می باشد. نمونه شامل 200 نفر (100 دختر و 100 پسر) بود که به روش تصادفی طبقه ای انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از سه پرسشنامه: «جوّ عاطفی خانواده»، «جهت گیری مذهبی» آلپورت و «گرایش به اعتیاد» زرگر، استفاده شد. تحقیق حاضر از نوع همبستگی بود و تحلیل داده ها از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه در سطح معناداری 0001/0>p نشان داد که؛ بین جوّ عاطفی خانواده و جهت گیری مذهبی با گرایش به اعتیاد دانشجویان رابطه معنی دار وجود دارد. همچنین یافته ها نشان دادند که بین جوّ عاطفی خانواده، جهت گیری مذهبی و گرایش به اعتیاد دانشجویان رابطة چندگانه وجود دارد. در عین حال تحلیل رگرسیون نشان داد که جوّ عاطفی خانواده نسبت به جهت گیری مذهبی، پیش بینی کنندة بهتری برای متغیر ملاک گرایش به اعتیاد می باشند.

این پژوهش به بررسی نقش مذهب بر کاهش علائم اختلال وسواس می پردازد. برای انجام پژوهش حاضر طرح آزمایشی، پیش آزمون ‐ پس آزمون با گروه کنترل مورد استفاده قرار گرفت. بدین منظور سی نفر از بیماران مبتلا به اختلال وسواس در شهر مشهد به صورت تصادفی در دسترس انتخاب و در دو گروه، آزمایش (پانزده نفر) و کنترل (پانزده نفر) جایگزین شدند. آزمودنی ها به وسیله پرسشنامه ییل براون در پیش آزمون و پس آزمون مورد ارزیابی قرار گرفتند. تعداد دوازده جلسه درمان اسلامی برای گروه آزمایش انجام گرفت. جلسات درمانی یک بار در هفته و هر جلسه به مدت یک ساعت و درمجموع دوازده جلسه برگزار شد. تحلیل نتایج با استفاده از روش تحلیل واریانس چندمتغیّری (مانوا) نشان داد که درمان اسلامی در کاهش علائم اختلال وسواس مؤثر است.

هدف پژوهش این است که جایگاه«ارزیابی تحول روانی ‐ معنوی» در درمانگری مراجعان مذهبی را معلوم و ابزار سنجش آن را معرفی نماید و رابطه تحول روانی معنوی با سلامت روان را نیز بررسی کند. به این منظور، معیارهای تشخیصی «تحول روانی ‐ معنوی»، تنظیم و برای سنجش آن، ابزاری عینی تدارک دیده شد. سپس برای مطالعه اولیه بر روی تعداد 324 نفر از دانشجویان مقطع لیسانس اجرا گردید. همزمان برای بررسی سلامت عمومی روانی از پرسشنامة ""GHQ"" و برای بررسی روایی ملاک از پرسشنامه جهت گیری مذهبی آلپورت استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه سنجش تحول روانی معنوی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است. همچنین رابطه مثبت معناداری بین سلامت روانی و مراحل تحول روانی معنوی به دست آمد. استفاده از این ابزار برای مراجعان مذهبی به ارزیابی نسبتاً دقیق از نشانه های مربوط به «تحول روانی ‐ معنوی» منتهی شده و به تشخیص آسیب دیدگی روانی ‐ معنوی عمقی فرد، کمک می کند.

هدف این پژوهش، مقایسه جهت گیری مذهبی دانشجویان جدیدالورود با دانشجویان در حال فارغ التحصیل است. به این منظور، از میان دانشجویان تازه وارد دوره روزانه دانشکده های فنی ‐ مهندسی، علوم پایه و ادبیات و علوم انسانی (N=700) و دانشجویان در حال فارغ التحصیل همین دانشکده ها (N=300) با استفاده از روش نمونه گیری طبقه ای ساده به ترتیب 237 و 124 نفر انتخاب شدند. ابزار استفاده شده در این پژوهش، پرسشنامه جهت گیری مذهبی است. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شد. شاخص های آماری محاسبه شده توصیفی و استنباطی عبارت اند از: میانگین، انحراف معیار و خطای معیار میانگین آزمون T مستقل، شاخص اندازه اثر، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون شفه. یافته های این پژوهش نشان داد که بین جهت گیری مذهبی دانشجویان جدیدالورود و در حال فارغ التحصیل، در سطح 01/0 تفاوت معناداری وجود دارد. با انجام آزمون شفه مشخص شد که بین جهت گیری مذهبی دانشجویان دانشکده های ادبیات و علوم پایه در سطح 05/0 تفاوت معناداری وجود دارد.

هدف این پژوهش، بررسی رابطة بین معنویت و شادکامی در دانشجویان دانشگاه اصفهان با این فرضیه بود که «بین شادکامی و گرایش های معنوی، رابطه و بین میزان شادکامی و گرایش معنوی دختران و پسران تفاوت وجود دارد». به این منظور، در قالب طرح پژوهشی از نوع همبستگی، 230 نفر (115 دختر و 115 پسر) از دانشجویان دانشگاه اصفهان، با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند و به «سیاهه شادکامی آکسفورد» و پرسشنامه گرایش های معنوی پاسخ دادند. تحلیل داده ها با استفاده از آزمون های آماری ضریب همبستگی پیرسون، تحلیل رگرسیون و تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین شادکامی و گرایش های معنوی، ارتباط مثبت و معنا داری هست (0001/0>P, 358/0=r) و بین میزان شادکامی و گرایش های معنوی دختران و پسران، تفاوت معنا داری نیست. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که خودشکوفایی معنوی، تنها زیرمقیاسی است که شادکامی را به طور معنادار پیش بینی می کند. پس مذهب، از طریق ایجاد گرایش های معنوی بیشتر، موجب شادکامی بیشتر می شود.

هدف این تحقیق بررسی رابطه بین مؤلفه «اعتقادات» از هوش معنوی با «اخلاق ورزشی» در بین ورزشکاران نخبه هندبال، واترپلو، بسکتبال، شنا، فوتبال و کاراته در باشگاه های اصفهان بود. روش پژوهش توصیفی ‐ همبستگی و حجم نمونه برابر با 168 نفر از ورزشکاران نخبه باشگاه های اصفهان در سال 1388 بود که به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند.ابزار اندازه گیری عبارت بود از پرسشنامه محقق ساخته «اخلاق ورزشی» و پرسشنامه محقق ساخته «هوش معنوی» که دارای هشت مؤلفه، از جمله مؤلفة«اعتقاد به خدا»بود. ضریب پایایی به دست آمده برای دو پرسشنامه به ترتیب 92/0 و 95/0 بود. جهت تحلیل داده های حاصله از روش آماری تحلیل رگرسیون و ضریب همبستگی استفاده شد. یافته ها طبق برآورد تحلیل رگرسیون نشان داد که رابطه بین مؤلفه «اعتقادات» از هوش معنوی با «اخلاق ورزشی» مثبت و معنادار است.

هدف این پژوهش، مطالعه ای نظری و تطبیقی درباره مفهوم روان شناختی کمال از دیدگاه روان شناسی و قرآن است. این مقاله از نوع مروری، با استفاده از روش کتابخانه ای، به شیوه تحلیل محتوای متون دینی و در راستای تبیین و تکمیل موضوع های مرتبط با روان شناسی کمال تدوین شده است. برای رسیدن به هدف، مفاهیم جانبی و فرعی تری، مثل انگیزه کمال گرایی، محتوای کمال، ساختار و فرایند کمال گرایی از دیدگاه قرآن نیز بحث شده است. بعضی از نتایج و دستاوردهای این پژوهش بیانگر آن است که قرآن یک الگوی کمال ارائه می دهد که از نظر انگیزه، محتوا، فرایند، ساختار و ویژگی ها، متفاوت و جامع تر است از آنچه که در دیدگاه های روان شناسان آمده است.