مطالعات اسلام و روانشناسی

چکیده: پژوهش حاضر تحت عنوان «بررسی رابطة بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانش‌آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان»، به دنبال تعیین رابطه و سهم نسبی ابعاد مختلف دینداری در تبیین میزان شادی دانش‌آموزان بوده است. مطالعه حاضر از نوع تحقیقات همبستگی بوده است. 240 نفر از دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان با روش نمونه¬گیری به شیوة تصادفی خوشه¬ای چند مرحله¬ای انتخاب و بررسی شدند. داده‌های بدست آمده با روش رگرسیون چندگانه مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت و مشخص شد بین ابعاد مختلف دینداری (بعد اعتقادی، بعد عاطفی، بعد پیامدی، بعد مناسکی) با میزان شادی دانش‌آموزان دختر دورة متوسطه رابطة معنی‌دار وجود دارد. همچنین نتایج بدست آمده حاکی از آن است که بعد اعتقادی 22/0، بعد مناسکی 19/0 ، بعد پیامدی 17/0 و بعد عاطفی 15/0 به ترتیب پیش‌بینی¬کننده و تبیین¬کننده میزان شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه شهر اصفهان بوده¬اند؛ بنابراین می¬توان بیان کرد که دینداری و ابعاد مختلف آن در تبیین سلامت روان و ازجمله شادی دانش¬آموزان دختر دورة متوسطه نقش مهم و بسزایی دارد.

"چکیده: هدف از تحقیق حاضر تعیین اثربخشی آموزش صبر بر کاهش اضطراب و افسردگی و افزایش شادکامی است. روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی است. آزمودنی‌های تحقیق 65 نفر از دانش‌آموزان دختر سال اول متوسطه منطقة 17 آموزش و پرورش شهر تهران می‌باشند که 22 نفر آنان مضطرب، 23 نفر افسرده و 20 نفر مضطرب ـ افسرده هستند که به طور تصادفی در گروه‌های آزمایشی و کنترل مضطرب، افسرده و مضطرب ـ افسرده قرار گرفتند؛ آموزش صبر به عنوان مداخله در گروه‌های آزمایشی سه‌گانه فوق اجرا شد اما گروه‌های کنترل، مداخله‌ای دریافت نکردند. روش تحقیق روش تجربی (طرح پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون با گروه کنترل) است. ابزار اندازه‌گیری در این تحقیق شامل مقیاس سنجش صبر، تست اضطراب زونگ ، تست افسردگی بک و تست شادکامی آکسفورد است که پایایی آنها در این تحقیق به ترتیب 866/0 ,78/0, 87/0و 80/0 بود. نتایج حاصل از پژوهش در سه مرحله پیش‌آزمون ـ پس‌آزمون و پیگیری نشان می‌دهد که «آموزش صبر» منجر به کاهش اضطراب، افسردگی و افزایش شادکامی در هر سه گروه آزمایشی شده است. بنابراین از «آموزش صبر» می‌توان به عنوان یک مداخله در جهت کاهش اضطراب و افسردگی و نیز افزایش سطح شادکامی در نوجوانان مضطرب، افسرده و مضطرب ـ افسرده استفاده نمود."

"چکیده: این پژوهش درصدد پاسخگویی به دو سؤال عمده می‌باشد که عبارت است از: 1. آیا رویکرد رفتارگرایی در روان‌شناسی، نماز را می‌تواند همانند سایر رفتارهای انسان تبیین کند؟ 2. آیا تبیین نماز براساس رویکرد رفتارگرایی منطبق با آیات قرآن و روایات ائمه(ع) است؟ روش پژوهش کتابخانه‌ای و آرشیوی است، این مقاله گامی در جهت گسترش و تعمیم رویکرد رفتارگرایی در رابطه با موضوعات دینی (در موضوع نماز) است. هدف مقاله تبیین روان‌شناختی چرایی و چگونگی رفتار نمازآموزی است. این پژوهش گامی جهت تجربی کردن مباحث روان‌شناسی اسلامی است. در این مقاله اصول و مبانی دو رویکرد اصلی و مهم رفتارگرایی یعنی شرطی‌سازی‌های کلاسیک و عاملی به‌طور خلاصه بیان و در ادامه، آیات و روایات ائمه(ع) که به نوعی مؤید این اصول است مطرح شده است و درنهایت، با تعریف و تأیید این نکته که نماز همانند سایر رفتارها قابلیت تبیین براساس اصول رفتارگرایی را دارد و آیات و روایات ائمه نیز مؤید این مسئله است، به دو پرسش فوق پاسخ داده و نتیجه گرفته است که نماز مانند سایر رفتارها تابع همان اصول رفتارگرایی است و این مسئله منطبق با آیات قرآن و روایات اسلامی است. در خاتمه اشاره می‌شود که رفتارگرایی به عنوان یک مکتب، جامعیت روان‌شناختی ندارد و مانند بقیة مکاتب روان‌شناسی، فقط به بعضی از ابعاد انسان می‌پردازد."

" چکیده: پژوهش حاضر به بررسی تأثیر آموزش تربیتی اسلام‌محور بر روی عزت نفس نوجوانان دختر پرداخته است. جامعه آماری کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع دبیرستان شهر فریدونکنار است. روش نمونه‌گیری، تصادفی خوشه‌ای بوده است و تعداد آزمودنی‌ها 30 نفر بود که در دو گروه آزمایش و کنترل به صورت تصادفی گماشته شدند و پرسشنامه عزت نفس الیس پوپ و پرسشنامه دموگرافیک را تکمیل نمودند. داده‌ها در سطح آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و آمار استنباطی (تحلیل چند متغیری رگرسیون، آزمون لوین و تحلیل مانوا) بررسی شد. نتایج پژوهش نشان داد که آموزش تربیتی اسلام محور بر عزت نفس کلی (000/0=p و 000/0 = p)، عزت‌نفس خانوادگی (001/0=p و 003/0=p)، در دو مرحله پس‌آزمون و پیگیری مؤثر بود. آموزش تربیتی اسلام‌محور بر عزت نفس تحصیلی (545/0 = p ، 345/0= p) در هر دو مرحله ارزیابی مؤثر نبود. همچنین آموزش تربیتی اسلام‌محور بر عزت نفس جسمانی نوجوانان در مرحله پس‌آزمون معنادار بود (000/0=p) و در مرحله پیگیری (177/0=p) معنادار نبود. آموزش تربیتی اسلام محور بر عزت نفس اجتماعی در پس‌آزمون موثر بود (000/0=p )، اما در پیگیری مؤثر نبود (062/0=p)؛ درنتیجه آموزش تربیتی اسلام محور بر بهبود عزت نفس جسمانی و اجتماعی در پس‌آزمون مؤثر است. "