علوم تربیتی و روانشناسی (دانشگاه شهید چمران اهواز)

انجام این پژوهش برای تحقق دو هدف صورت گرفته است:1) شناسایی الگوی گذران اوقات فراغت دانشجویان دانشگاه شهید چمران و 2) بررسی نحوه گذران این اوقات با توجه به عواملی همچون جنسیت، وضعیت اجتماعی - اقتصادی، گروه آموزشی، عملکرد تحصیلی، سکونت در خوابگاه، و محل تولد. جامعه آماری این پژوهش را کلیه دانشجویان ورودی سال 178 تشکیل می دهد که از بین آنها یک نمونه 641 نفری به صورت تصادفی انتخاب گردید. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که ضمن نظر خواهی از دانشجویان و پس از اجرای آزمایشی آن روی 60 نفر و انجام اصلاحات لازم تدوین شد. داده های پژوهش اطلاعات مفصلی را درباره انواع و اقسام فعالیتهائی که دانشجویان در اوقات فراغت خود نسبت به انجام آنها علاقمند یا عملا انجام می دهند نشان می دهد. دامنه این فعالیتها از انواع فعالیتهای ورزشی گرفته تا تماشای تلویزیون، مطالعه کتب غیر درسی و ... گسترده است. از نظر جنسیتی تفاوتهای معنی داری بین علایق پسران و دختران و نوع و مخصوصا مدت زمان پرداختن به این فعالیتها دیده می شود. وضعیتهای اجتماعی سه گانه (بالا، متوسط ، پائین) نیز تفاوتهایی را نشان می دهد. این موضوع در باره گروه آموزشی، عملکرد تحصیلی، و محل سکونت نیز صدق می کند. دختران دانشجو چه از لحاظ وجود امکانات لازم و چه از لحاظ دسترسی به آنها نسبت به پسران محدودیت بیشتری دارند. با توجه به نتایج تحقیق پیشنهادهایی برای بهبود امکانات و وسایل اوقات فراغت ارائه شده است.

پژوهش حاضر در صدد بررسی عوامل موثر درون مدرسه ای در جذب دانش آموزان دختر و پسر دبیرستانهای استان خوزستان به نماز است. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان روزانه پایه های اول، دوم و سوم مقطع متوسط مدارس دولتی سراسر استان خوزستان است، که در سال تحصیلی 78-77 به تحصیل اشتغال داشته اند. نمونه آماری پژوهش حاضر شامل 1062 دانش آموز دختر و پسر پایه ای سه گانه مقطع متوسط است که با روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای در چند مرحله انتخاب شدند. ابزار پژوهش مشتمل بر الف - تهیه مقدماتی پرسشنامه عوامل موثر درون مدرسه ای جذب دانش آموزان به نماز( 70 ماده ای) ب - تهیه پرسشنامه اصلی با روش تحلیل عوامل از کل نمونه پژوهش (31 ماده ای). ج - تهیه پرسشنامه جذب به نماز ویژه دختران (52 ماده ای) د - تهیه پرسشنامه جذب به نماز ویژه پسران (38 ماده ای ) نتایج حاصل از تحلیل عوامل بر کل نموه پژوهش منجر به استخراج دو عامل قوی یا محتوای تبلیغی - تشریفی ( 18 ماده) و حسن روابط انسانی - آموزشی با فراگیر (13 ماده)، تبلیغی - آموزشی (10 ماده) و حسین روابط انسانی - آموزشی (10 ماده) را نشان می دهد و برای دانش آموزان دختر، تحلیل عامل تفکیکی مبین سه عمال قابل حصول با ماهیت تبلیغی - مشارکتی (29 ماده) یادگیری مشاهده ای (12 ماده) وحسن روابط آموزی - انسانی با دانش آموزان (11 ماده) است. ضریب همسانی درونی با روش آلفای کرونباخ برای پرسشنامه کلی، پرسشنامه ویژه پسران و پرسشنامه دختران به ترتیب برابر با 90%، 90%، و89% می باشد که این ضرایب از نظر منطق پژوهش رضایتبخش می باشند.

هدف این مقاله بررسی میزان استفاده از اینترنتی در دانشگاههای خلیج فارس و علوم پزشکی بوشهر با توجه به متغیرهائی مانند جنسیت، سابقه تدریس، درجه و مرتبه علمی می باشد. بررسی عوامل مذکور می تواند شاخصهائی را در اختیار مدیران دو دانشگاه قرار دهد تا با توجه به آنها ابزار و شرایطی را فراهم نمایند تا از سرمایه گذاریها و تلاشهای به عمل آمده در زیر ساختهای اطلاعاتی بهتر استفاده شود. برای انجام این بررسی 4 سوال که جنبه های مختلف تحقیق را در برداشتند مطرح گردید. برای پاسخ به سوالات از روش تحقیق پیمایشی از پرسشنامه استفاده شد. نتایج تحقیق نشان داد که به جز تفاوت موجود در میزان استفاده زنان و مردان عضو هیات علمی از اینترنت در دانشگاه خلیج فارس در بقیه موارد تفاوتی میان میزان استفاده با توجه به متغیرهای مورد نظر در دو دانشگاه وجود ندارد. نتیجه کلی حاکی از آن است که میزان استفاده از اینترنت در هر دو دانشگاه با توجه به مدت زمانی که به این کار اختصاص داده می شود و دفعات استفاده پائین است ولی تمایل به افزایش میزان استفاده در میان اعضای هیات علمی بالا می باشد.

بررسی رابطه اخلاق با عقلانیت برای دست اندرکاران آموزش و پرورش و بخصوص آموزش و پرورش اخلاقی حائز اهمیت ویژه است. بر همین اساس لازم است نظریه های اخلاقی با رجوع به معیار عقلانیت مورد ارزیابی قرار گیرند، زیر فقط آن دسته از نظریه های اخلاقی می توانند مبنایی برای آموزش و پرورش اخلاقی دانسته شوند که اخلاق را امری عقلانی دانسته و گزاره های اخلاقی را واجد بار شناختی بدانند. در این نوشتار نظریه خودگرایی اخلاقی براساس معیار عقلانیت بررسی شده و با توضیح و تبیین تردیدها و ایرادهایی که در مورد عقلانی دانستن نظریه های خودگرا مطرح هستند، با بیان توجیهاتی منطقی درخصوص دفاع از عقلانیت این نظریه پیشنهادهایی برای رفع مشکلات و تردیدهای مطرح شده ارائه می گردد و نهایتابا طرح قرائتی از خودگرایی اخلاقی که نه در مقابل نوع گرایی بلکه مصداقی از آن است از عقلانیت نظریه خودگرایی اخلاقی حمایت می شود. بر این اساس، این نظریه اخلاقی می تواند مبنایی برای ساخت نظریه ها در باب آموزش و پرورش اخلاقی به حساب آید.

ناتوانی یادگیری نوشتن یکی از اختلالات یادگیری بخصوص است که به درک با استفاده از زبان نوشتاری مربوط می شود. برای تشخیص این اختلال باید مهارتهای نوشتن کودک به طور قابل توجهی زیر سن تقویمی، هوش و عملکرد تحصیلی وی باشد. این اصطلاح اصولا افرادی را که به واسطه معلولیتهای دیداری، شنیداری یا حرکتی، همچنین عقب ماندگی ذهنی یا محرومیتهای محیطی، فرهنگی یا اقتصادی به مشکلات یادگیری دچار شده اند، شامل نمی شود. این پژوهش با هدف بررسی همه گیرشناسی ناتوانی یادگیری املاء در بین دانش آموزان دوره ابتدائی و بررسی تاثیر روش ترمیمی چند حسی در کاهش این ناتوانی انجام پذیرفته است. در این پژوهش روش آزمایشی میدانی به کار رفته است که در آن از طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروههای آزمایشی، گواه و گواه بهنجار استفاده شده است. نمونه مربوط به همه گیرشناسی 160 کلاس (شامل 4000 دانش آموز پسر و دختر) دبستانهای اهواز بود که به صورت نمونه گیری مرحله ای انتخاب شدند. همچنین 180 دانش آموز به طور تصادفی ساده برای آزمون فرضیه ها گزینش شدند. برای جمع آوری داده ها از آزمونهای تشخیصی اختلال املاء، ماتریسهای پیشرونده ریون، آزمون املاء و بررسی پرونده تحصیلی دانش آموز استفاده شد. یافته های این پژوهش نشان داد که میزان همه گیرشناسی ناتوانی یادگیری املاء 7 درصد است. میزان همه گیرشناسی ناتوانی یادگیری املاء در دانش آموزان پسر نسبت به دختر (7.6 درصد در مقابل 6.4 درصد) بیشتر است. نتایج حاصل از اجرای آزمایش روش ترمیمی چند حسی نشان داد که استفاده از این روش به صورت معنی داری باعث کاهش اختلال املاء می گردد و پس از یک ماه پیگیری نتایج حاصل از مداخله نسبتاً پایدار بودند.

یکی از تحولات دوران معاصر که اثرات شگرفی را در عرصه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به جای گذاشته و می گذارد، مساله جهانی شدن است. جهانی شدن با ابعادی که دارد (اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی) بر تمامی عرصه ها از جمله تعلیم و تربیت نیز اثرات فراوانی (اثرات مثبت و منفی) به جای می گذارد. امروزه یکی از نمادهای تاثیر پدیده جهانی شدن بر تعلیم و تربیت، یادگیری جهانی و تغییر پارادایم تعلیم و تربیت است. به عبارت دیگر، تاثیر جهانی شدن بر نظام آموزشی، به معنی دگرگونی در پارادایم یادگیری و تعلیم و تربیت است. این مقاله در پی پاسخ به چند سوال اساسی در مورد تاثیر جهانی بر مولفه های اساسی تعلیم و تربیت است؛ از جمله چه نسبتی بین جهانی شدن و تعلیم و تربیت وجود دارد؟ تحولات در اهداف تعلیم و تربیت ناشی از تاثیر جهانی شدن، کدامند؟ برنامه درسی و محتوای تعلیم و تربیت و یادگیری چه تغییراتی می یابند؟ وجوه چالش برانگیز تاثیرات جهانی شدن برای مولفه های تعلیم و تربیت (اهداف، محتوی، ساختار) چگونه است؟ البته در این مقاله به منظور دستیابی به اهداف مورد نظ، بررسی مختصر تاریخچه ظهور جهانی شدن و ابعاد آن نیز مورد توجه قرار گرفته است.

مطالعه مسائل اندازه گیری به منظور پیدا کدرن راه حلهایی برای آنها در روانشناسی و تعلیم و تربیت نظریه ای به نام نظریه آزمون سازی را به وجود آورده است. هدف هر نظریه آزمون سازی کمک به دست اندرکاران این فن است تا آنها را از مدلهای منطقی و ریاضی که زیربنای ساخت آزمونهای روانی و تربیتی را تشکیل می دهند آگاه سازد. در این مطالعه تحلیلی مفاهیم و مفروضه های دو نظریه مهم در ساخت آزمونهای روانی و تربیتی مورد بررسی قرار گرفت. نظریه کلاسیک آزمون که می توان پیدایش آن را به چارلزاسپیرمن روانشناس انگلیسی نسبت داد و امروز از آن به عنوان یک نظریه قدیمی در آزمون سازی یاد می شود، عمدتا بر سه مفروضه اساسی نمره مشاهده شده، نمره واقعی، و نمره خطا استوار است. این نظریه تاکنون مبنای اندازه گیری ویژگیهای رفتاری مورد استفاده بسیاری از متخصصان آزمون سازی قرار گرفته است. محدودیتهائی که اخیرا در این نظریه مشاهد شد موجب گردید تا نظریه (1993)، وانگهارد (1994) ارایه گردد. نظریه سوال - پاسخ تاثیر مهمی در ساخت آزمونهای روانی و تربیتی داشته است. بر پایه مبانی نظری، این نظریه نشان داده است که هم در پاسخگوئی به سوالات آزمون سازی و هم ارایه راهکارهای مناسب بر نظریه کلاسیک آزمون برتری دارد. در این مقاله مفروضه های دو نظریه قدیم و جدید و تفاوتهای موجود در مدلهای ریاضی آنها ارایه می شود. در باره شاخصهائی که این دو نظریه برای برآورد پارامترهای سوالهای آزمونهای روانی و تربیتی استفاده می کنند بحث خواهد شد. علاوه بر این، مزایا و محدودیتهایی که هر یک از دو نظریه در ساخت آزمونهای روانی و تربیتی دارند بررسی می شود. در پایان، به تفاوتها و تشابهات بین دو نظریه و شیوه هایی که آزمونها براساس این تفاوتها و تشابهات ساخته می شود اشاره خواهد گردید.