درخت حوزه‌های تخصصی

این پژوهه با روشی توصیفی تحلیلی می کوشد تا سبک مواجهه ائمه(ع) با مدعیان دروغین مهدویت را واکاوی کند. این جستار در پاسخ گویی به این پرسش که سبک مواجهه امامان معصوم(ع) با مدعیان دروغین مهدویت به چه نحوی بوده، تأکید دارد که سبک مواجهه آنان از سنخ «مدیریت بحران» بوده است؛ بدین معنا که ائمه(ع) در مقابله با مدعیان دروغین به دنبال اتخاذ تصمیماتی بودند که به کاهش روند پیدایش مدعیان و به کنترل و دفع آنان بینجامد. در این راستا با دو گونه «مدیریت دفعی در مرحله پیشینی» و «مدیریت رفعی در مرحله پسینی» روبه روییم. در ادامه سازوکارهای ائمه(ع) در هر قسمت بررسی می شود. بررسی های این مقاله مقدمه ای است برای پاسخ دادن به این پرسش که باید از چه الگویی برای تقابل با مدعیان دروغین مهدویت بهره جست؟

عزّت از اصول اخلاقی است که در روایات اسلامی به حفظ آن در تمام ابعاد زندگی تأکید شده است. امام حسین(ع) الگوی کامل عزّتمندی است، اما تاکنون تنها به عزّت در سیره ی سیاسی ایشان در قیام عاشورا توجه شده است. با وجود سپری شدن بیشتر مدت امامت ایشان در زمان معاویه، شخصیّت سیاسی فاسد و منحصر بفرد معاویه و اختناق حاکم بر آن دوران، جا دارد درباره عزّت در سیره سیاسی امام حسین(ع) در برابر معاویه، پژوهشی به عمل آید. با نظر به مفهوم عزّت و مؤلفه های آن در سیاست، شخصیّت و منش سیاسی امام حسین(ع) ، آن حضرت، سیاست عزّت مدارانه ای را در سه محور اصل ی ظلم و طاغوت-ستیزی، استقلال و عدم وابستگی به غیر، حفظ و پایبندی به هنجارهای اخلاقی در برابر معاویه به اجرا درآورده است.

آماده سازی جامعه برای ورود به عصر غیبت دو دلیل داشت: کاهش ارتباط مستقیم معصوم با مردم و مرتبط ساختن آنان با عاملان و نایبان ایشان و دیگر، آگاهی بخشی به مردم و تنویر افکار عمومی برای معرفی حاکمان جور و قرار دادن جامعه در مسیر حرکت به سوی تاسیس دولت حق و شناخت وظیفه شرعی در عصر غیبت. در این نوشتار، دو شیوه نظری و عملی پیشوایان معصوم در آماده سازی ذهنیت شیعیان برای ورود به عصر غیبت بررسی می شود. بُعد نظری همان روایاتی است که ائمه معصوم درباره غیبت فرزندی از نسل فاطمه خبر داده اند و بعد عملی نیز سیره سیاسی پیشوایان معصوم است که مهم ترین آن، مواردی هم چون در پیش گرفتن سیاست تقیه، صبر و انتظار، کاهش ارتباط مستقیم معصوم با مردم، تاسیس سازمان وکالت، توقیع و نامه نگاری با شیعیان، پنهان نگه داشتن علایم حمل و تولد حضرت مهدی و سرانجام غیبت صغرا به منزله زمینه ورود به عصر غیبت کبرا به شمار می رود