آرش رحمان

پایداری و تداوم فعالیت بیمارستان ها بیش از پیش در گروی ایجاد مزَیت رقابتی نسبی می باشد که برای دستیابی به آن در مقایسه با رقیبان باید بتوان خدمات بهتری را ارائه کرد. امروزه عامل اصلی ایجاد ثروت و ارزش افزوده در بیمارستان ها را کارکنان صاحب دانش و یا به عبارت دیگر سرمایه های فکری توانمند می دانند. توانمند سازی منابع انسانی از طریق ایجاد مجموعه ای از ظرفیت های مورد نیاز در آنان و درسایه ی جوَ توانمندسازی سازمان میسَر می شود. ارزیابی ادراک توانمندی کارکنان انعکاس دهنده جوَ توانمند سازی سازمان است. در این پژوهش با مطالعه ی رابطه ی جوَ توانمندسازی با ادراک توانمندی کارکنان در بیمارستان های آموزشی کرمان به بررسی همبستگی مؤلفه های هر یک از متغیَرهای فوق در جامعه مورد مطالعه می پردازیم. روش بررسی: پژوهش حاضر یک مطالعه ی توصیفى از نوع همبستگى ست که در سال 1386 انجام شده است. جامعه پژوهش را کارکنان بیمارستان هاى آموزشى دانشگاه علوم پزشکى کرمان تشکیل می دهند. سیصدوهشتادوشش نفر از کارکنان جامعه ی آمارى به روش نمونه گیرى دو مرحله اى شامل نمونه گیری تصادفى و طبقه اى مورد مطالعه قرار گرفتند. ابزار گردآورى داده ها، پرسشنامه اى با طیف درجه بندی لیکرت ؛ مشتمل بر سه بخش: اطلاعات جمعیت شناختى و جوَ توانمندسازى که بر اساس پرسشنامه معتبر اسکات و ژاف بود. این متغیَر دارای مؤلفه های هشتگانه می باشد. متغیَر ادراک توانمندى کارکنان که بر اساس پرسشنامه ی معتبر وتن و کمرون مشتمل بر مؤلفه های پنجگانه مى باشد. داده ها به روش خود پاسخگویى از نمونه هاى پژوهش اخذ و بعد از ورود به نرم افزار آمارى SPSS ، با استفاده از شاخص هاى آمار توصیفى، آزمون t یک نمونه اى، آزمون همبستگى پیرسون، t مستقل، و تحلیل واریانس یک طرفه مورد تحلیل قرار گرفت. معیار قضاوت براى مطلوب بودن میانگین متغیَرها، کسب حداقل 70درصد مقیاس پنجگانه با طیف درجه بندی لیکرت یعنی50/3 تعیین شد. یافته ها: در زمینه ی ""جوَ توانمندسازى حاکم بر بیمارستان هاى آموزشى مورد مطالعه""، یافته ها نشانگر آن است که میانگین تمامى مؤلفه ها از وضعیت مطلوبى برخوردار نبودند. بالاترین میانگین ها به ترتیب مربوط به روشنى و وضوح اهداف 2 /97 و کار تیمى 2 /77 و کمترین آن مربوط به ارتباطات با میانگین 2 /10 بود. در زمینه ی ""ادراک توانمندى کارکنان"" یافته ها نشان داد که على رغم میانگین نسبتاً بالای مؤلفه های خوداثربخشی؛ و معناداربودن میانگین مؤلفه های خودسامانى، تأثیرگذارى، اعتماد به دیگران در سطح مطلوبی قرار نداشته و درکل، متغیَر ادراک توانمندى از وضعیت مطلوبى برخوردار نبود. در این پژوهش فرضیه معنى دار بودن رابطه جو توانمندسازى و ادراک توانمندى کارکنان با احتمال 99درصد؛ و ضریب همبستگى 723/0 در سطح معنى دارى 0001/0 تأیید شد. به علاوه هر یک از متغیَرهاى هشتگانه نیز داراى ارتباط مستقیم و قوى (ضریب همبستگى بیش از 5/0) با ادراک توانمندى کارکنان بودند. بحث و نتیجه گیری: نتایج آمارى تحلیل همبستگى پیرسون نشان داد که بین متغیَر جوَ توانمندسازى و متغیَر ادراک توانمندى کارکنان بیمارستان های مورد مطالعه ارتباط مثبت ، قوى و معنى دارى وجود دارد. بیشترین ضرایب همبستگى مربوط به مؤلفه های روحیَه ی کاری ، روشنى و وضوح اهداف بود. این ارتباط و همبستگی، به تفکیک در خصوص مؤلفه های هشتگانه ی جوَ توانمندسازى با ادراک توانمندی کارکنان نیز مشاهده می گردد. با توجه به ارتباط معنى دار بین جوَ توانمندسازى و ادراک توانمندى کارکنان و وجود همبستگی مستقیم و قوی ما بین آنها ،براى اجراى رویکرد توانمندسازى ،مدیران و مسئولین بیمارستان می توانند با اعمال مدیریت کارآمد و ایجاد شرایط مطلوب، جوَ توانمندسازى مناسبی را در بیمارستان هاى آموزشى فراهم کنند و از این طریق به نحو مؤثری بر شناخت ، احساس و ادراک توانمندی کارکنان تأثیربگذارند . "

پیچیدگی ذاتی جامعه ی بشری، همراه با کاهش امکان انجام آزمایش در بیشتر محدوده های علوم اجتماعى و بهداشتى منجرَ به آن شده است که محقَقان به استفاده از شبیه سازى کامپیوترى و به کارگیرى مدل های مصنوعى در مطالعه ی جنبه های ضروری متفاوت موجود در این علوم روی بیاورند. طراحى مدل هاى مصنوعى مبتنى بر اطلاعات محیط هاى واقعى و تحلیل و شناسائی؛ و سپس بازخوانى نتایج حاصله و به کارگیرى شان در محیط واقعى جهت تصحیح رفتارهاى پیچیده انگیزه ی مناسب و بجایى بود که توانست چرخ پژوهش را به حرکت درآورد و آن را فعَال سازد. دراین پژوهش یافتن یک راه حل برای شناسایی، تحلیل و بهینه سازی فرایند در نظام های پیچیده بهداشتى درمانى هدف گذارى شده و در همین راستا مدل هایى براى پایش سلامت در حیات مصنوعى در حوزه ی بیمارى هاى واگیر و آلودگى ارائه شده است. روش بررسی: نوع روش تحقیق بنیادى، شبیه سازى و کاربردى (منبعث از هوش مصنوعى) است و روش گردآورى اطلاعات میدانى، کتابخانه اى و محاسباتى ست. جامعه ی مورد مطالعه ی مصنوعى (لابراتوار کامپیوترى)، شامل عامل هاى محاسباتى هوشمند و ابزار استفاده شده به منظور شبیه سازى (مدلسازى) و تحلیل، نرم افزار NetLogo است. یافته ها: نتایج نشان مى دهد که افزایش و انتشار آلودگى و فقدان مراقبت بهداشتى در محیط باعث کاهش رفاه عامل ها و تداوم آن، باعث افزایش تدریجی تعداد مرگ و میر عامل ها مى شود، ضمن آنکه نبودِ سیاستگذارى صحیح در بخش درمان مى تواند منجرَ به همه گیر شدن بیمارى و اتلاف منابع شود. همچنین یافته ها نشان مى دهد که مدلسازى مبتنى بر عامل در حیات مصنوعى روشى کارآمد و راه حلى راهگشا در نظام سلامت مى باشد. نتیجه گیری: نیاز به استفاده از مدل هاى حقیقى در حیات مصنوعى و گسترش و توسعه ی آنها در جهت تصمیم گیرى، تحلیل و بهینه سازى بهتر مسائل و فرایندهاى سلامت در حیات واقعى مشاهده مى شود که در صورت وقوع مى تواند حلَال برخى از مسائل و معضلات موجود در نظام سلامت کشور باشد و در جهت ارتقاء و توسعه ی آن به کار گرفته شود. "

مقدمه: سالیانه بسیاری از مردم به علت استعمال دخانیات، جان خود را از دست می دهند. فشارهای اجتماعی از جمله فشار همتا که در تعاملات فرد با همتایان خود آشکار می شود از عوامل بسیار مؤثر در گرایش افراد به استعمال دخانیات است. در پژوهش سعی بر آن بود تا با استفاده از روش مدل سازی و شبیه سازی مبتنی بر عامل، فشار همتایان در استعمال دخانیات و تأثیر آن بر برخی از شاخص های رفاهی شامل میزان مرگ ومیر ناشی از گرسنگی، میانگین ثروت عامل ها و ضریب جینی مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. روش: این پژوهش از روش مدل سازی و شبیه سازی مبتنی بر عامل استفاده کرد و از مطالعات کتابخانه ای نیز بهره برد. با استفاده از ابزار نرم افزاری NetLogo و استفاده از مدل های پایه و با در نظر گرفتن سایر نیازمندی ها، مدلی توسعه یافت و آزمایش هایی به انجام رسید. یافته ها: یافته های حاصل از آزمایش ها نشان داد که در هر دو وضعیت؛ عدم وجود فشار همتایان در استعمال دخانیات و وجود فشار همتایان در استعمال دخانیات، با افزایش تعداد عامل های دخانی در جامعه، میزان مرگ و میر ناشی از گرسنگی و میانگین ضریب جینی افزایش و میانگین ثروت عامل ها کاهش می یابد. یافته های آزمایش ها در وضعیت عدم وجود فشار همتایان در استعمال دخانیات، حکایت از وجود جامعه ای ثروتمند تر در مقایسه با وضعیت وجود فشار همتایان در استعمال دخانیات دارد. بحث: افزایش تعداد عامل های دخانی در جامعه می تواند کاهش رفاه اجتماعی را در پی داشته باشد. همچنین وجود فشار همتایان در استعمال دخانیات می تواند منجر به کاهش میانگین ثروت و افزایش میزان مرگ ومیر ناشی از گرسنگی عامل ها شود. در راستای مواجهه درست و اصولی با فشار همتایان برای استعمال دخانیات و جلوگیری از پیامدهای ناشی از آن نیاز به بررسی بیشتر این مسئله و بکارگیری راهبردها و راه کارهای مناسب و موثر تقابل با آن است.

مقدمه:صاحبنظران بر این باورند که انتشار بیماریهای مسری و ایمن سازی جمعیت تأثیرات بسیار زیادی در سلامت و اقتصاد جوامع دارد و واکسیناسیون یکی از مؤثرترین روشهای مداخله پیشگیرانه است. هدف از مطالعه بررسی و تحلیل اثرات انتشار بیماری مسری و ایمن سازی جمعیت بر رفاه اجتماعی با رویکرد محاسباتی مدل سازی مبتنی بر عامل بود. در پژوهش سعی شد تا انتشار بیماری مسری و ایمن سازی در جامعه ای از عاملها شبیه سازی شود و اثرات آنها روی برخی از شاخصهای رفاهی نظیر ضریب جینی، میانگین ثروت و میزان مرگ ومیر ناشی از گرسنگی عاملها موردبررسی قرار گیرد. روش: روش مدنظر در تحقیق، مدل سازی و شبیه سازی مبتنی بر عامل همراه با انجام مطالعات کتابخانه ای و ابزار مورداستفاده نرم افزار NetLogo بود. بنابراین مدلی گسترش و توسعه یافت و جامعه یکبار در شرایط عدم وجود عامل بیمار و آلودگی در محیط شبیه سازی شد. عوامل با توجه به سطح دید و یا میدان حرکتی که داشتند شروع به جمع آوری قند از محیط می کردند. شبیه سازی بعدی، جامعه ای شامل عوامل بیمار و یا آلوده و انتقال بیماری در بین جمعیت بود و همچنین عوامل به جمع آوری و مصرف منبع محیط (قند) اقدام می کردند. در شبیه سازی سوم ایمن سازی جمعیت (از طریق واکسیناسیون) اعمال شد تا آلودگی و انتشار بیماری کنترل شود. بدین ترتیب آزمایشهایی صورت گرفت و مشاهدات و یافته ها، ثبت شدند تا درنهایت مقایسه و تحلیل صورت گیرد. یافته ها: وجود و انتشار بیماری مسری در جمعیت می تواند منجر به کاهش میانگین ثروت عاملها و افزایش میزان مرگ ومیر ناشی از گرسنگی و افزایش ضریب جینی (توزیع نابرابرتر ثروت) شود. لذا می تواند منجر به کاهش رفاه عاملها در یک جامعه مصنوعی شود. همچنین ایمن سازی جمعیت و کنترل بیماری با انجام واکسیناسیون می تواند موجب افزایش میانگین ثروت عاملها و کاهش میزان مرگ ومیر ناشی از گرسنگی و کاهش ضریب جینی شود. لذا می تواند منجر به بهبود وضعیت رفاهی عاملها در یک جامعه مصنوعی شود. بحث: با بهره گیری از مدل سازی مبتنی بر عامل، انتشار بیماری مسری در جمعیت و ایمن سازی جمعیت (از طریق واکسیناسیون) شبیه سازی شد و در قالب آزمایشهای مختلف موردبررسی قرار گرفت و تأثیرات آنها روی توزیع ثروت، مرگ ومیر ناشی از گرسنگی و میانگین ثروت عاملها مشخص شد. نگاشت نتایج حاصل از محیط مصنوعی به جهان واقعی حکایت از آن دارد که انتشار بیماری مسری در جمعیت می تواند منجر به کاهش رفاه اجتماعی در یک جامعه شود. ایمن سازی جمعیت و کنترل بیماری می تواند منجر به بهبود رفاه در جامعه شود. مطالعات کتابخانه ای انجام شده نیز اعتبار نتایج نشات گرفته از مدل را تأیید می کند. مطالعات حکایت از آن دارد که واکسیناسیون قادر است تا حد قابل ملاحظه ای مرگ ومیر و نابرابری را کاهش دهد. مطالعات نشان می دهد که بیماریهای مسری بخصوص در کشورهای کم درآمد، هنوز بخش قابل توجهی از مرگ ومیر را تشکیل می دهند. واکسیناسیون می تواند بار ناشی از بیماریهای مسری و هزینه های تحمیلی ناشی از آنها را کاهش دهد، از اختلافات در ثروت بکاهد و به توسعه اجتماعی و رشد اقتصادی نیز کمک کند. علاوه بر این، مطالعات نشان می دهد که کنترل بیماریهای مسری می تواند باعث ذخیره شدن ثروت برای جوامع و کشورها شود و مزایای اجتماعی و اقتصادی را به دنبال داشته باشد.