جعفر صادق تبریزی

در اغلب کشورها بویژه در کشورهاى در حال توسعه، مراقبت هاى اولیه بهداشتى توسط دولت ارائه مى شود. محدودیت منابع، بالا بودن هزینه ها، و پایین بودن کیفیت خدمات دولتمردان و سیاستگزاران عرصه سلامت را ناچار به تحول و شروع اصلاحات ساخته است که از جمله آنها مى توان به آغاز مشارکت فعالانه بخش خصوصى در ارائه خدمات بهداشتى درمانى اولیه اشاره نمود. این مطالعه با هدف مقایسه وضعیت بیماریابى و مراقبت غیر واگیر و رضایت بیمار در تعاونى هاى بهداشتى درمانى و مراکز بهداشتى درمانى دولتى انجام شد. روش بررسی: این پژوهش یک مطالعه ی تحلیلى ست که در آن دوگروه از مراکز بهداشتى درمانى با مدیریت دولتى (18 مرکز) و تعاونى ( 9 مرکز) از نظر بیماریابى و مراقبت بیمارى هاى غیر واگیر مورد مقایسه قرار گرفتند. داده ها با استفاده از چک لیست و بررسى و مشاهده پرونده ها و دفاتر پیگیرى بیماران جمع آورى شد و با استفاده از آزمون هاى t-test و X2و نرم افزارهاى EPI INFO و SPSS تحلیل شد. یافته ها: این مطالعه نشان داد که نسبت جمعیت معاینه شده در زمان مطالعه در تعاونى هاى بهداشتى درمانى و مراکز بهداشتى درمانى دولتى به ترتیب 8/53 و 2/23 درصد و نسبت بیماریابى در جمعیت معاینه شده به ترتیب 3/10 و 9/15 درصد بود. میانگین مراقبت از بیماران دیابت در تعاونى هاى بهداشتى 5/6 و در مراکز بهداشتى درمانى دولتى 8/6 بار در سال بود. نتیجه گیرى : نتایج پژوهش نشاندهنده ی این واقعیت است که با مشارکت بخش خصوصى در ارائه مراقبت هاى اولیه بهداشتى و نظارت مستمر بخش دولتى بر این فعالیت ها مى توان یک نظام ارائه خدمات اثربخش ایجاد نمود.

مقدمه: ارزیابی کیفیت یکی از روش های مفید در ارتقای کیفیت خدمات سلامت می باشد، برای این امر جامعیت کیفیت و دقت داده های جمع آوری شده از اهمیت بالایی در فرایند ارزیابی برخوردار است. هدف از مطالعه ی حاضر، تعیین میزان تطابق داده های جمع آوری شده درباره ی کیفیت فنی مراقبت های دوران بارداری از دو منبع گیرندگان خدمات و پرونده ی خانوار بود. روش بررسی: مطالعه ی حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود که با مشارکت 185 نفر از زنان باردار که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند از 40 مرکز بهداشتی درمانی و پایگاه بهداشتی شهر تبریز در سال 1389 انجام گرفت. داده های مربوط به کیفیت فنی از دو منبع کاملاً مستقل (مشتری خدمت و اطلاعات ثبت شده در پرونده ی گیرنده ی خدمت) جمع آوری شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته که روایی پرسش نامه توسط 10 نفر از صاحب نظران بررسی و بعد از اعمال نظرات آنان مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسش نامه با استفاده از همسانی درونی تأیید گردید (748/0 = α). برای ارزیابی تطابق تک تک گویه ها در دو منبع اطلاعاتی، از شاخص کاپای وزنی (Weighted Kappa) و ICC (Intraclass correlation coeficient) استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه ی 17 و STATA 10 تحلیل گردید. یافته ها: توافق بین داده های حاصل از پرونده و اظهارات مادران باردار در مورد بسیاری از خدمات، در حد ضعیفی بود (4/0 > Kappa) و تنها در مورد برخی خدمات همچون تعداد مراقبت ها (56/0 = Kappa) و اندازه گیری وزن و فشار خون (55/0 = Kappa) توافق متوسط و در مورد زمان تشکیل پرونده (824/0 – 903/0 :CI، 87/0 = P) و زمان اطلاع از بارداری (931/0 – 962/0 :CI، 95/0 = P) توافق قوی وجود داشت. نتیجه گیری: ارزیابی خدماتی چون مراقبت ها و آموزش های دوران بارداری بهتر است از طریق داده های حاصل از اظهارات مادران باردار صورت گیرد، چرا که این ارزیابی می تواند نشان دهنده ی نوعی ارزیابی پیامد باشد. به نظر می رسد نتیجه ی مراقبت ها و آموزش های ارایه شده ی قابل دریافت از زبان گیرندگان خدمات باشد. در مجموع به علت نقص در ثبت خدمات، استفاده از نظرات مشتری ها درباره ی خدماتی که دریافت کرده اند می تواند معتبرتر از پرونده های بهداشتی باشد.