کمال قلی پور

مقدمه: سیاستگذاران از انواع مکانیسم های پرداخت به عنوان ابزاری برای تاثیر گذاری بر رفتار نیروی انسانی در نظام سلامت استفاده می کنند. یکی از مهمترین برنامه های بهداشتی برای رسیدن به اهداف سلامت برنامه ی پزشک خانواده می باشد. بنابرین شناسایی و اولویت بندی شاخص های عملکردی برنامه ی پزشک خانواده جهت بررسی میزان تاثیرگذاری مکانیسم های پرداخت ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه تعیین تاثیر مکانیسم های پرداخت بر شاخص های عملکردی برنامه ی پزشک خانواده بوده است روش بررسی: این پژوهش از نوع مطالعات کاربردی و تحلیلی بود و از ابزار های متفاوتی برای جمع آوری داده ها در هر مرحله استفاده گردید. به منظور تعیین شاخص های متاثر از مکانیسم های پرداخت از بررسی نظام مند متون و برای اولویت بندی شاخص ها و مدل های پرداخت از پانل خبرگان و تکنیک تحلیل سلسله مراتبی استفاده شده است. داده ها با استفاده از نرم افزار های Excel 2007 و Expert Choice 11 مورد تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در اولویت بندی شاخص های عملکردی متاثر از مکانیسم های پرداخت شاخص های هزینه ی تمام شده خدمات ارایه شده، نسبت فعالیت های پیشگیری و ارتقا، رضایت بیماران، رضایت پزشکان و میزان ارجاعبه عنوان 5 شاخص های اولویت دار با ضریب سازگاری 08/0 انتخاب شدند. در اولویت بندی مدل های پرداخت بر مبنای شاخص های عملکردی، مدل های سرانه، حقوق و کارانه به ترتیب 8/35، 9/32 و3/31 نمره را با سازگاری 04/0 به دست آوردند و مدل سرانه به عنوان مدل برتر انتخاب گردید. نتیجه گیری: میزان تاثیر مدل های پرداخت سرانه، حقوق و کارانه بر شاخص های منتخب به ترتیب 8/35، 9/32 و 3/31 می باشد و با توجه به اهمیت شاخص ها می توان از ترکیبی از مکانیسم های پرداخت برای مقاصد سیاستگذاری استفاده کرد. سیاست گذاران باید محیط اجرای برنامه و اهمیت مشوق های غیر مالی مانند عوامل بالینی، سازمانی و فرهنگی را در نظر داشته باشند.

مقدمه: ارزیابی کیفیت یکی از روش های مفید در ارتقای کیفیت خدمات سلامت می باشد، برای این امر جامعیت کیفیت و دقت داده های جمع آوری شده از اهمیت بالایی در فرایند ارزیابی برخوردار است. هدف از مطالعه ی حاضر، تعیین میزان تطابق داده های جمع آوری شده درباره ی کیفیت فنی مراقبت های دوران بارداری از دو منبع گیرندگان خدمات و پرونده ی خانوار بود. روش بررسی: مطالعه ی حاضر یک مطالعه توصیفی- مقطعی بود که با مشارکت 185 نفر از زنان باردار که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند از 40 مرکز بهداشتی درمانی و پایگاه بهداشتی شهر تبریز در سال 1389 انجام گرفت. داده های مربوط به کیفیت فنی از دو منبع کاملاً مستقل (مشتری خدمت و اطلاعات ثبت شده در پرونده ی گیرنده ی خدمت) جمع آوری شد. ابزار جمع آوری داده ها، پرسش نامه ی محقق ساخته که روایی پرسش نامه توسط 10 نفر از صاحب نظران بررسی و بعد از اعمال نظرات آنان مورد تأیید قرار گرفت. پایایی پرسش نامه با استفاده از همسانی درونی تأیید گردید (748/0 = α). برای ارزیابی تطابق تک تک گویه ها در دو منبع اطلاعاتی، از شاخص کاپای وزنی (Weighted Kappa) و ICC (Intraclass correlation coeficient) استفاده شد. داده ها با نرم افزار SPSS نسخه ی 17 و STATA 10 تحلیل گردید. یافته ها: توافق بین داده های حاصل از پرونده و اظهارات مادران باردار در مورد بسیاری از خدمات، در حد ضعیفی بود (4/0 > Kappa) و تنها در مورد برخی خدمات همچون تعداد مراقبت ها (56/0 = Kappa) و اندازه گیری وزن و فشار خون (55/0 = Kappa) توافق متوسط و در مورد زمان تشکیل پرونده (824/0 – 903/0 :CI، 87/0 = P) و زمان اطلاع از بارداری (931/0 – 962/0 :CI، 95/0 = P) توافق قوی وجود داشت. نتیجه گیری: ارزیابی خدماتی چون مراقبت ها و آموزش های دوران بارداری بهتر است از طریق داده های حاصل از اظهارات مادران باردار صورت گیرد، چرا که این ارزیابی می تواند نشان دهنده ی نوعی ارزیابی پیامد باشد. به نظر می رسد نتیجه ی مراقبت ها و آموزش های ارایه شده ی قابل دریافت از زبان گیرندگان خدمات باشد. در مجموع به علت نقص در ثبت خدمات، استفاده از نظرات مشتری ها درباره ی خدماتی که دریافت کرده اند می تواند معتبرتر از پرونده های بهداشتی باشد.