محمد گنجی

مقدمه: تجارب کشورهای مختلف و نیز نتایج تحقیقات متعدد نشان می دهد که رفتارهای ارتقاء دهنده ی سلامت برای حفظ سلامتی شهروندان، ضروری است و افراد با سواد سلامت ناکافی، وضعیت سلامتی ضعیف تری دارند، این رابطه در دوران پرمخاطره کووید-۱۹ که باعث اضطراب شهروندان شده است، اهمیتی دوچندان می یابد. از این روی هدف اصلی مطالعه حاضر بررسی نقش سواد سلامت در نوع مواجهه با اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹دربین شهروندان تهرانی است. روش: این مطالعه توصیفی- تحلیلی با روش پیمایش بر روی ۳۸۴ نفر از شهروندان بالای ۲۰ سال شهر تهران صورت گرفته است. نمونه گیری با نرم افزار Sample Power انجام شده و داده ها با استفاده از دو پرسشنامه سواد سلامت ایرانیان منتظری و همکاران و اضطراب ناشی از کووید-۱۹ جمع آوری شده اند. جهت محاسبه ی پایایی ازآلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی و برای کسب اعتبار لازم از اعتبار صوری بهره گرفته شده است. یافته ها: میانگین نمرات اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹در مردان کمتر و در زنان بیشتر بوده است، همچنین ابعاد سواد سلامت(خواندن، ارزیابی، فهم و درک، تصمیم گیری و رفتار و دسترسی) قادر به تبیین حدوداً ۴۷ درصد اضطراب ناشی از بیماری کووید-۱۹ هستند. بحث: در مجموع اضطراب ناشی از بیماری کووید- ۱۹، در میان شهروندان زیاد است و با توجه به رابطه ی مستقیم سواد سلامت وکنترل اضطراب ناشی از کووید-۱۹، لزوم انجام برنامه های آموزش سلامت محور براساس حیطه های رفتارهای ارتقاء دهنده سلامت و مولفه های سواد سلامت پیشنهاد می گردد.

مقدمه: سلامت اجتماعی به عنوان یکی از ابعاد مهم سلامتی در میان گروه های خاص نظیر نابینایان و کم بینایان به شمار می رود که به سبب عدم دسترسی به اطلاعات دیداری و تعاملات اجتماعی گسترده با سایر افراد، پیش از هرچیز ریشه در برداشت های ذهنی آنان از مفهوم سلامتی دارد. این پژوهش به مطالعه نظری و تجربی سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان شهر کاشان و شناسایی عوامل مرتبط با آن می پردازد. روش: روش تجربی این پژوهش از نوع پیمایشی و جامعه آماری مورد بررسی نیز شامل نابینایان و کم بینایان شهر کاشان (برابر با 652 نفر) بوده است، که از این میان تعداد 211 نفر با استفاده از نرم افزار سمپل پاور به عنوان حجم نمونه آماری انتخاب شده اند. یافته: نتایج تحلیل چندمتغیره رگرسیونی تأثیر مستقیم متغیرهای «سلامت روان»، «امنیت اجتماعی» و «توانمندی های اجتماعی» بر «سلامت اجتماعی» را نشان می دهند که در مجموع، توانسته اند 53 درصد از واریانس سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان شهر کاشان را تبیین نمایند. همچنین، نتایج ارزیابی مدل ساختاری بیان گر آن است که حجم اثر متغیر «سلامت روان» در سطح بالا و سایر متغیرها در سطح پایینی است. به علاوه، توان پیش بینی کنندگی مدل را در سطح متوسط رو به بالا ارزیابی شده است. بحث: در مجموع نتایج حاکی از آن است که میانگین متغیر سلامت اجتماعی نابینایان و کم بینایان بالاتر از میانگین نظری قرار دارد. مبتنی بر یافته های تجربی پژوهش، به ویژه میزان میانگین متغیرها و نیز فرضیه های مورد تأیید می توان برنامه هایی را تعریف نمود که سلامت اجتماعی را در بین این گروه، بهبود داده یا ترویج می کنند.

   شادی حالتی از ذهن است که نمی توان تنها  آن را توسط نگرش ذهنی و بدون در نظر گرفتن شرایط اجتماعی افراد، مورد ملاحظه قرار داد. درواقع، شادی ریشه در اجتماع دارد؛ به طوری که افزایش شادی مردم، شاخص یک جامعه خوب است. بر این مبنا، در پژوهش حاضر تلاش شده است تا ضمن استفاده از نظریات اندیشمندانی از قبیل گیدنز، چلبی، آرگایل گیدنز، چلبی، آرگایل، هادلر و کولمن با روش پیمایش به مطالعه جامعه شناختی وضعیت شادمانی و رابطه آن با سرمایه اجتماعی در میان جوانان 18 تا 29 ساله شهر تهران پرداخته شود. با توجه به حجم جامعه آماری مورد نظر به میزان 2371342 نفر، حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران، 384 نفر مشخص گردید. لازم به ذکر است که پژوهش حاضر با استفاده از مقیاس شادکامی آکسفورد و نظر داینر و ساه، شادی را در قالب 3 بعد احساسی، شناختی و اجتماعی مورد سنجش و ارزیابی قرار می دهد؛ به طوری که در نهایت، مفهوم شادی از روایی قابل قبولی( 91/0) و اعتبار صوری برخوردار می باشد. یافته های توصیفی نشان می دهد که میانگین احساسات خوشایند، گرایشات مثبت اجتماعی و ارزیابی از زندگی در بین جوانان مورد تحقیق بالاتر از حد متوسط است. درنتیجه، میزان شادی در بین پاسخگویان کمی بالاتر از حد متوسط است. همچنین، یافته های پژوهش گویای این واقعیت است که اگر چه میانگین سرمایه اجتماعی در بین افراد مورد بررسی کمی بالاتر از حد متوسط است، ولی کمیت روابط اجتماعی دارای میانگینی پایین تر از حد متوسط است؛ این در حالی است که میانگین کیفیت روابط اجتماعی معادل 41/59 می باشد. تحلیل دو متغیره بیانگر این است که بین میزان شادی جوانان با کیفیت روابط اجتماعی و نیز با کمیت روابط اجتماعی رابطه مثبت وجود دارد. در نهایت، با توجه به تحلیل رگرسیونی می توان نتیجه گرفت که متغیرکیفیت روابط اجتماعی در مقایسه با کمیت روابط اجتماعی به میزان بیشتری در افزایش شادی جوانان موثر است. 

مقدمه: در دو دهه اخیر پژوهش های متعددی به موضوع رفتارهای سلامت محور و نقش تعیین کننده عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آن پرداخته اند. از جمله این عوامل، می توان به مفهوم کلیدی سرمایه اجتماعی اشاره نمود. هدف اصلی این پژوهش، برآورد اندازه اثر رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور در میان مطالعات انجام شده در ایران است. روش: این تحقیق با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش های انجام شده در ایران و روش فراتحلیل به ارتباط بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور پرداخته است. بدین منظور کلیدواژه های گوناگون مرتبط با سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور در سه پایگاه اطلاعاتی Irandoc، Magiran و SID جست وجو شدند. در مجموع، تعداد 26 مطالعه که در فاصله سال های 1386 تا 1402 منتشر شده بودند، به فراتحلیل وارد شدند. جهت بررسی پیش فرض خطای انتشار نیز از آزمون همبستگی رتبه ای بگ و مزومدار استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان دادند که اندازه اثرات ترکیبی ثابت برابر با 407/0 (001/0p < ) و اندازه اثرات ترکیبی تصادفی برابر با 419/0 (001/0p < ) بوده است که بر مبنای معیار کوهن، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی می شود. همچنین، متغیرهای سال انتشار پژوهش ها، موقعیت جغرافیایی، جامعه آماری، شیوه نمونه گیری، جنس و سن می توانند به عنوان منبع ناهمگنی برای مطالعات داخل کشور در نظر گرفته شوند. نتیجه گیری: مبتنی بر نتایج، ابعاد خرد و فردی سرمایه اجتماعی بیشتر از ابعاد ساختاری و نهادی آن در رابطه با رفتارهای سلامت محور مورد توجه قرار گرفته اند. از این رو، ضرورت داد تا در پژوهش های آتی به هر دو بعد این مفهوم پرداخته شود. مقدمه: در دو دهه اخیر پژوهش های متعددی به موضوع رفتارهای سلامت محور و نقش تعیین کننده عوامل اجتماعی و فرهنگی در میزان آن پرداخته اند. از جمله این عوامل، می توان به مفهوم کلیدی سرمایه اجتماعی اشاره نمود. هدف اصلی این پژوهش، برآورد اندازه اثر رابطه بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور در میان مطالعات انجام شده در ایران است. روش: این تحقیق با هدف ترکیب کمی نتایج پژوهش های انجام شده در ایران و روش فراتحلیل به ارتباط بین سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور پرداخته است. بدین منظور کلیدواژه های گوناگون مرتبط با سرمایه اجتماعی و رفتارهای سلامت محور در سه پایگاه اطلاعاتی Irandoc، Magiran و SID جست وجو شدند. در مجموع، تعداد 26 مطالعه که در فاصله سال های 1386 تا 1402 منتشر شده بودند، به فراتحلیل وارد شدند. جهت بررسی پیش فرض خطای انتشار نیز از آزمون همبستگی رتبه ای بگ و مزومدار استفاده شد. یافته ها: یافته ها نشان دادند که اندازه اثرات ترکیبی ثابت برابر با 407/0 (001/0p < ) و اندازه اثرات ترکیبی تصادفی برابر با 419/0 (001/0p < ) بوده است که بر مبنای معیار کوهن، بالاتر از سطح متوسط ارزیابی می شود. همچنین، متغیرهای سال انتشار پژوهش ها، موقعیت جغرافیایی، جامعه آماری، شیوه نمونه گیری، جنس و سن می توانند به عنوان منبع ناهمگنی برای مطالعات داخل کشور در نظر گرفته شوند. نتیجه گیری: مبتنی بر نتایج، ابعاد خرد و فردی سرمایه اجتماعی بیشتر از ابعاد ساختاری و نهادی آن در رابطه با رفتارهای سلامت محور مورد توجه قرار گرفته اند. از این رو، ضرورت داد تا در پژوهش های آتی به هر دو بعد این مفهوم پرداخته شود.