بهتاش جمالیه بسطامی

هدف از پژوهش حاضر، بخش بندی پویای بازار بین المللی فراورده های نفتی ایران بر اساس رویکرد اقتصاد سنجی داده های پانلی و روش ترکیبی جدیدی مبتنی بر الگوریتم های داده کاوی است. بدین منظور، در مرحله اول داده های 35 کشور واردکننده بنزین در منطقه های خاورمیانه، آسیا و اقیانوسیه بین سال های 1995 تا 2012 تجزیه و تحلیل شدند و تأثیر مؤلفه های شناسایی شده بر واردات بنزین در قالب هفت فرضیه بررسی شد. نتایج این مرحله نشان داد اندازه بازار، توسعه اقتصادی، ساختار بازار آزاد، قیمت خرده فروشی بنزین و کشش درآمدی تقاضای بنزین، تأثیر مستقیم و معناداری بر واردات بنزین می گذارند. در مرحله دوم، پس از بخش بندی بازار بین المللی بنزین با استفاده از مؤلفه های شناسایی شده و الگوریتم داده کاوی درخت تصمیم CART، دنباله های انتقال کشورهای وارد کننده بنزین به بخش های مختلف شناسایی شدند. در ادامه، با استفاده از الگوریتم های داده کاوی K-Means، شبکه عصبی کوهنن و دو مرحله ای، به بخش بندی این دنباله ها اقدام شد. بررسی کیفیت بخش ها از طریق شاخص سیلهوت، نشان دهنده برتری الگوریتم شبکه عصبی کوهنن بود و این الگوریتم به عنوان روش مناسب بخش بندی دنباله ها انتخاب شد.

امروزه نیاز بمنظور بخش بندی بازارهای بین المللی به صورت روزافزونی بیشتر احساس می شود و تحقیقات بسیاری به منظور شناسایی مولفه های مناسب جهت بخش بندی بازار بین المللی صورت پذیرفته است. هدف از پژوهش حاضر شناسایی مولفه های بخش بندی بازار بین المللی از طریق مطالعه موردی بازاربین المللی بنزین و مبتنی بر رویکرد داده های پانلی می باشد. بدین منظور داده های 35 کشور واردکننده بنزین در منطقه خاورمیانه، آسیا و اقیانوسیه بین سال های 1995 الی 2012 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته اند و در قالب هفت فرضیه اقدام به بررسی تاثیر مولفه های اندازه بازار، پذیرش بازار، توسعه اقتصادی، ساختار بازار آزاد، قیمت خرده فروشی بنزین، زیرساخت ارتباطی و کشش درآمدی تقاضای بنزین بر واردات بنزین نموده ایم. بعلاوه محاسبات و تحلیل های مورد نیاز پژوهش از طریق نرم افزارهای Eviews-9 و STATA-14 صورت پذیرفته است. نتایج حاصل از پژوهش نشانگر آن است که اندازه بازار، توسعه اقتصادی، ساختار بازار آزاد، قیمت خرده فروشی بنزین و کشش درآمدی تقاضای بنزین تاثیر مستقیم و معنی داری بر واردات بنزین دارند و اندازه بازار در میان مولفه های توضیحی دیگر، بیشترین تاثیر را بر واردات بنزین دارد. شایان ذکر است که وجود ارتباط معنی دار میان پذیرش بازار و واردات بنزین رد شد و همچنین وجود ارتباط معنی دار میان زیرساخت ارتباطی و واردات بنزین مورد تایید قرار نگرفت.

تقویت صادرات غیرنفتی از نگرانیهای اصلی و راهبردی کشور است. یکی از صنایع سودآور و دانش محور صنعت نرم افزار است. شناسایی عوامل مؤثر بر عملکرد صادرات شرکت های نرم افزاری می توان برنامه ریزی بهتری برای افزایش صادرات نرم افزار انجام داد. به همین منظور در این مقاله مدلی متشکل از متغیرهای مهم صنعت نرم افزار شامل: شدت رقابت، توانمندی برنامه ریزی و اجرای بازاریابی به همراه سه بعد بازارگرایی (مشتری گرایی، رقیب گرایی، هماهنگی درون سازمانی) طراحی شد. گردآوری داده ها از طریق یک پرسشنامه 37 سؤالی و بر مبنای پاسخ های مدیران عالی شرکت های نرم افزاری صادرکننده انجام شد. پایایی متغیر های مکنون همگی در بازه قابل قبول قرار دارد. برای آزمون مدل از روش کمترین مربعات جزیی و نرم افزار Smart PLS-Graph نسخه 2.0 استفاده شد. نتایج نشان داد، شدت رقابت بر عملکرد در بازار بین المللی، مشتریگرایی و توانمندی اجرای بازاریابی اثر مثبت دارد. نتایج آزمون نشان داد که رقیب گرایی، قابلیت اجرای بازاریابی و مشتریگرایی به طور مثبت بر عملکرد در بازار بین المللی مؤثر است. تفکیک آثار نشان داد، مهم ترین عوامل تعیین کنندهی عملکرد در بازارهای بین المللی به ترتیب عبارتند از: شدت رقابت، توانمندی اجرای بازاریابی، مشتریگرایی و رقیب گرایی.

در این تحقیق تأثیر استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد صادراتی شرکتهای ایرانی مورد بررسی قرار گرفته است. به این منظور از یک نمونه آماری متشکل از 142 شرکت صادراتی شهر تهران استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در شرکتهای صادراتی شهر تهران فناوری اطلاعات و ارتباطات بر عملکرد صادراتی تاثیر معنا داری دارد. اما این تاثیر بسته به نوع استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات متفاوت است. استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای جستجوی اطلاعات فقط بر بعد عملکرد در بازارهای بین المللی تأثیر گذار است ولی بر بعد دانش بازار جدید تأثیر گذار نمی باشد. همچنین استفاده ازفناوری اطلاعات و ارتباطات برای فعالیتهای فروش بر هیچ یک از دو بعد عملکرد صادراتی تأثیر گذار نیست و در نهایت بین استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات برای توسعه ارتباطات و هر دو بعد عملکرد صادراتی یعنی عملکرد در بازارهای بین المللی و دانش بازار جدید ارتباط معناداری وجود دارد. نتایج تحقیق بیانگر این مقوله است که از فناوری اطلاعات و ارتباطات در مرحله نخست به عنوان تسهیل کننده ارتباطات با مشتریان و پس از ایجاد تماس های چهره به چهره از آن به عنوان ابزاری با قابلیت بالا جهت پشتیبانی تعاملات طرفین مورد بهره برداری قرار گیرد.