فریدون رهنمای رودپشتی

در سال های اخیر توسعه اقتصاد دانش محور، موجب تولید انبوه محصولات دانش بنیان شده است، که در مواردی بیش از نیاز داخل بوده و بازار صادراتی آن از اهمیت ویژه ای برخودار شده است. تمرکز بر کیفیت و افزایش صادرات این محصولات، توجه را به موضوع اکوسیستم صادراتی و ارزیابی آن جلب کرده است. با وجود اهمیت این موضوع، نبود یک الگوی ارزیابی، خلاء پژوهش های علمی در این زمینه را نمایان ساخته است. این پژوهش با هدف ارائه الگویی جدید برای ارزیابی اکوسیستم صادراتی محصولات دانش بنیان انجام گردید. این تحقیق از نوع اکتشافی و از نظر هدف، کاربردی توسعه ای و برحسب گردآوری داده ها، پژوهشی کیفی است که از نظریه داده بنیاد سیستماتیک برای تحلیل داده ها استفاده می شود. گردآوری داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته با 15 نفر از خبرگان انجام گرفت. در این پژوهش 3667 مقوله شناسایی شد که از این تعداد 83 مقوله فرعی، 13مقوله محوری و 5 مقوله انتخابی در چارچوب مدل پارادایمی و پدیده محوری انتخاب شد، که چارچوبی را فراهم می کند تا بر اساس آن سیاستگذاران حوزه دانش بنیان بتوانند پتانسیل لازم را برای بهسازی و نوسازی این اکوسیستم به منظور تکامل پذیری آن به دست آورند. علاوه بر این، نتایج این مطالعه اکوسیستم صادراتی را قادر می سازد تا با استفاده از الگوی ارزیابی ارائه شده چارچوب اجرایی مناسب تری را برای صادرات محصولات دانش بنیان طراحی نمایند.

هدف: هدف پژوهش حاضر دانش افزایی، پر کردن خلاء دانشی و کشف یک مبنای نظری و چارچوب مفهومی اخلاق فناوری بلاکچین در حرفه ها ازجمله حسابداری و حسابرسی می باشد. روش: مبتنی بر هدف، این پژوهش با رویکردی آمیخته، سیستمی و میان رشته ای و نزدیک به رویکرد غایت شناسی، به عنوان یک تحقیق بنیادین، با تحلیل محتوای مفاهیم اساسی زیربنای فناوری بلاکچین در 137 منبع علمی و استنادی پایگاه اطلاعاتی الزویر و وب آو ساینس، و با استفاده از روش کد گذاری و پایش در نرم افزار Atlas.ti انجام شده است. یافته ها: نتایج حاصل از واکاوی این پژوهش منتج به تبیین یک الگوی علمی حاصل از تحلیل محتوای برآمده از رویکردی سیستمی و فلسفی در قالب ساختاری از مفاهیم اخلاقی حیاتی موثر و متأثر بر حرفه ها و موضوعات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی شامل مسئولیت پذیری و پاسخگویی، شفافیت و افشاء، عدالت و برابری، اعتماد و اطمینان، امنیت و حریم خصوصی، هدایت، برنامه ریزی و کنترل اخلاقی شد. نتیجه گیری: اخلاق به عنوان ذات، حق و حقیقت درهم تنیده و منطبق با طبیعت و برآمده از خواست ها، باورها و ارزش های متعالی انسانی، جمع گرایی و جامعه محور می باشد، که فارغ از دیدگاه های ضد و نقیض، شرط لازم برای بقاء و ارتقاء است. از این رو، تعاملات فزاینده فناوری با انسان، جامعه، ارزش ها و نهادها، موضوع اخلاق در مواجهه با گسترش و استفاده از فناوری های جدید را به یک مقوله متحقق بسیار با اهمیت مبدل ساخته است. فناوری ها و رویکردهای نوآورانه و خلاقانه ای همچون بلاکچین، نه تنها به عنوان ذهنیت جدید مترقی، بلکه به عنوان یک نوآوری ایده آل برای ایجاد تحول و بازسازی جنبه های کار جمعی در بخش های مختلف ازجمله حسابداری و حسابرسی است؛ که توان و ظرفیت پوشش کامل اصول، استانداردها، آیین و رفتار اخلاقی را به عنوان عامل بنیادین بقاء، رشد و گسترش هر حرفه ای ازجمله حسابداری و حسابرسی دارد.