امیرعباس رستگاری مقدم

مقدمه: هر کشوری با توجه به فرهنگ و آداب ورسوم درون خود، برای آموزش وپرورش هم راه و رسم خود را  دارد. حتی قومیت ها و خرده فرهنگ های درون هر کشور نیز با توجه به ارزش ها، باو ر ها و سنت هایی که در  زندگی دارند؛  باید تعلیم و تربیتی مختص خودشان را داشته باشند ازجمله این خرده فرهنگ ها در کشور ما  که به لحاظ شیوه زندگی کوچ نشینی و آداب ورسوم خاص، آموزش وپرورش ویژه ای را می طلبد جامعه  عشایر است.هدف پژوهش: هدف از پژوهش حاضر مطالعه چالش های تعلیم و تربیت کوچ نشینان در ایران بود.روش شناسی تحقیق: این پژوهش به شیوه مرور نظام مند با جستجوی کلمات کلیدی شامل چالش، معضل و مشکل به همراه کلمه مدارس عشایری و مدارس کوچ نشین در پایگاه های علمی Noormags،Google Scholar ،SID  و Magiran در فاصله زمانی 1391 تا 1402 در مجلات فارسی انجام شد. نهایتاً 11 مقاله فارسی بررسی شد.قلمروجغرافیایی پژوهش: قلمروی این پژوهش کوچ نشینان ایران می باشد.یافته ها و بحث: مهم ترین چالش های به دست آمده چالش های انگیزشی، بومی و محلی، زیست محیطی و جغرافیایی، برنامه ریزی درسی، نظام آموزشی، نیروی انسانی، عدم حمایت مردمی و همچنین مالی و اقتصادی بود.نتایج: در راستای مدارس عشایری ابتدا می بایست برنامه جامع و راهبردی به وسیله افراد صاحب نظر و  خبره طراحی و تدوین گردد. در حوزه برنامه ریزی درسی می بایست با توجه به چالش های آموزشی پیش آمده، برنامه درسی متناسب با موقعیت های محیطی و جغرافیایی این مدارس تدوین شود و آموزش نیروی انسانی خبره و متخصص این مدارس می بایست در رأس امور برنامه ریزان باشد. همچنین برای مسئولین این مدارس عوامل تشویقی قرار داده شود تا از نظر انگیزشی عاملی برای تقویت و پویایی این مدارس باشد.

تغییرات محیط زیست و فعالیت های انسان با یکدیگر رابطه مستقیمی داشته و در دراز مدت این تغییرات عواقب ناگواری برای زندگی و سلامت انسان به همراه دارد. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی به بررسی آموزش و محیط زیست در پرتو الهیات با تاکید بر سند تحول بنیادین آموزش پرداخته است. قرآن کریم و روایات معصومین(ع) سرشار از آیات و احادیثی است که بر اهمیت حفظ و حراست از محیط زیست تأکید می کنند. سند تحول بنیادین آموزش و پرورش نیز به عنوان نقشه راه نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران، بر تربیت نسلی متعهد به حفظ محیط زیست تأکید دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد الهیات محیط زیست به عنوان دانشی نوظهور، با اتکاء به آموزه های دینی، درصدد یافتن راه حل هایی عمیق و پایدار برای چالش های زیست محیطی امروز بشر است. از طرفی یکی از پایه های اصلی مورد توجه در تمامی بخش های سند پایه الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و برنامه درس ملی، به رسمت شناختن اهتمام به رابطه انسان با طبیعت و محیط زیست به عنوان بستر تلاش برای تحقق مراتبی از حیات طیبه برای مخاطبان نظام آموزشی است. در این زمینه باید محیط را به گونه ای منسجم و هدفمند تدوین و طراحی نموده و امکان انتقال آن را از راه هایی نظیر تقویت آموزش مفاهیم زیست محیطی در نظام آموزشی در تمامی مقاطع تحصیلی با گنجاندن دروس تخصصی و متناسب با سن دانش آموزان، نهادینه سازی فرهنگ حفاظت از محیط زیست در جامعه، تقویت و حمایت پژوهشگران در زمینه الهیات محیط زیست را فراهم آورد.