هومن طاهریان

اسکان غیررسمی تجلی فضایی نابرابری است، به این صورت که مردم زمانی که راه حل های رسمی دور از دسترس هستند، معمولاً به دلیل محدودیت های مالی و همچنین عوامل دیگری مانند طرد اجتماعی، به راه حل های غیررسمی برای مسکن روی می آورند. هدف عدالت فضایی، توزیع عادلانه نیازهای اساسی، امکانات، تسهیلات و خدمات شهری در میان محلات و مناطق مختلف شهر است؛ چنانکه هیچ محله یا منطقه ای نسبت به منطقه یا محله دیگر ازنظر برخورداری برتری فضایی نداشته و اصل دسترسی برابر رعایت شده باشد؛ به علاوه ازلحاظ سرانه برخورداری با توجه به میزان جمعیت در هر منطقه از شهر اختلاف زیادی وجود نداشته باشد. بر این اساس هدف این پژوهش تحلیل نابرابری فضایی( اقتصادی- اجتماعی) در سکونتگاه های غیررسمی در راستای ارتقای عدالت فضایی می باشد که با روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است برای جمع آوری داده های موردنیاز برای بررسی میزان نابرابری فضایی از پرسشنامه و طرح های فرادست و نتایج سرشماری و برای سنجش و رتبه بندی میزان نابرابری اقتصادی و اجتماعی از تکنیک تاپسیس استفاده همچنین برای بررسی میزان رضایت ساکنان از فضا از آزمون تی تک نمونه ای استفاده شده است. یافته های پژوهش حاصل از رتبه بندی با روش تاپسیس نشان می دهد که نواحی 1 و 2 و 3 بیشترین مقدار را کسب و رتبه 1 تا 3 را در نابرابری را دارند همچنین نتایج آزمون مقایسه میانگین(تی تک نمونه ای) نیز مؤید نارضایتی بیشتر ساکنان این 3 ناحیه می باشد.

مکان یابی به عنوان بستری مناسب جهت فراهم سازی زمینه دستیابی به اهداف و مقاصد پدافند غیرعامل از اهمیت بسزایی برخوردار است. مکان یابی نادرست فرودگاه ها باعث ورود صدمات جانی و مالی فراوانی در زمان جنگ و حتی صلح می گردد و نکته مهم دیگر ضرورت مکان یابی فرودگاه نظامی با رویکرد چندمنظورگی است یعنی در زمان صلح جهت حمل ونقل مسافر و کالاها و در زمان جنگ به عنوان انبار کالاها و مهمات ضروری کاربرد داشته باشد. هدف اصلی این تحقیق، دستیابی به یک مدل مکان یابی فرودگاه و ارزیابی شاخص های دخیل در آن با استفاده از یک روش علمی و در نهایت انتخاب بهترین مکان برای احداث فرودگاه نظامی در شهرستان جلفا می باشد. نوع تحقیق کاربردی و روش تحقیق توصیفی- تحلیلی و ابزارهای گردآوری اطلاعات مطالعات اسنادی و مصاحبه با نخبگان و کارشناسان و پرسشنامه می باشد که با استفاده از نمونه گیری هدفمند 50 کارشناس به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. روش تجزیه وتحلیل اطلاعات، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) در نرم افزار Expert Choice می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که پهنه اول از میان این کلاس ها عمدتاً در قسمتی از نیمه شرقی و مرکزی محدوده مورد مطالعه قرار گرفته برای احداث فرودگاه نظامی غیر قابل قبول شناخته شده و عمده ترین علت آن وجود گسل های منطقه در این محدوده و نزدیکی به رودخانه مرزی ارس می باشد. پهنه های چهارم و پنجم با مطلوبیت مناسب و کاملاً مناسب جهت احداث فرودگاه نظامی که عمدتاً در بخش هایی از نیمه غربی و به طور اخص شمال غربی محدوده واقع شده و پهنه های مذکور با توجه به عواملی از قبیل دوری از گسل های منطقه و رود ارس و وجود شیب مناسب و دسترسی و حریم مناسب با نواحی سکونتگاهی و مطابقت داشتن نواحی بر اساس معیارهای هوانوردی، فیزیکی، اقتصادی و زیست محیطی و اصول پدافند غیرعامل به عنوان مناسب ترین مکان ها جهت احداث فرودگاه نظامی در شهرستان جلفا پیشنهاد می شوند.