عالیه کاظمی

در سال های اخیر، حضور زنان در اجتماع و محیط های کاری افزایش یافته است. با وجود این، روند ارتقای زنان به سطوح بالای مدیریتی با پیشرفت های تحصیلیِ آن ها هم خوانی ندارد و حضور زنان در سطوح عالی مدیریتی در بیشتر کشورها، به خصوص ایران، به دلیل موانع متعدد، ناچیز و کم رنگ است؛ موانعی که در جوامع و سازمان ها و زمان های مختلف متفاوت است. هدف از این پژوهش، شناسایی و اولویت بندی موانع حضور زنان در پست های مدیریتی (صنعت نفت) است. در این تحقیق، با استفاده از روش کیفی و مصاحبه با 47 نفر از کارشناسان و مدیران صنعت نفت تهران، موانع حضور زنان در پست های مدیریتی شناسایی شد، سپس با روش تحلیل سلسله مراتبی، موانع از نظر زنان و مردان شاغل اولویت بندی گردید. نتایج نشان می دهد مردان موانع فردی را مهم تر می دانند و به قابلیت ها و توانایی های زنان نگرش منفی دارند. در حالی که زنان موانع فردی را کم اهمیت ترین مانع می دانند.

انرژی یکی از مؤثرترین مؤلفه های توسعه اقتصادی، سیاسی و اجتماعی هر کشوری است و علاوه بر نقش بسزایی که در تأمین منابع مالی و اقتصادی دارد در ثبات سیاسی کشورها هم اثرگذار است. از این رو تدوین راهبردهای بازار انرژی با درنظر گرفتن شرایط بحرانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این پژوهش به دنبال شناسایی و اولویت بندی راهبردهای بازار انرژی در شرایط بحرانی است و مورد مطالعه، صادرات گاز ایران به کشور ترکیه است. در این راستا با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، نظر 9 خبره در حوزه انرژی جمع آوری شد. سپس با استفاده از ماتریس SWOT، عوامل داخلی و خارجی و نقاط قوت و ضعف مشخص شدند. همچنین با استفاده از روش بهترین- بدترین، شاخص های تأثیرگذار بر صادرات گاز ایران به ترکیه با در نظر گرفتن شرایط بحرانی، شناسایی و اولویت بندی شدند. 49 راهبرد استخراج شده بر اساس 10 شاخص با یکدیگر مقایسه و 29 راهبرد برای صادرات گاز ایران به کشور ترکیه معرفی شدند. نهایتاً با استفاده از شبکه های عصبی، راهبردها مجدداً رتبه بندی شدند. پنج راهبرد «سرمایه گذاری در حوزه انرژی و راهکارهای بهینه سازی مصرف آن از طریق بخش خصوصی و تشکیل اتاق های فکر» « تشکیل دفاتر منطقه ای و بین المللی جهت توسعه صادرات گاز، گسترش و تعاملات اقتصادی سیاسی با کشورهای همسایه به ویژه دارنده گاز در حوزه دریای خزر با مبنای توسعه و تعاملات انرژی با این کشورها»، «یکپارچه سازی زنجیره تأمین و برنامه ریزی در بخش استخراج تا صادرات گاز در مجموعه ای ذیل شرکت ملی گاز جهت چابک سازی در تصمیم گیری ها» و «افزایش ظرفیت تولید پالایشگاه های گاز کشور» و «جذب سرمایه گذاری برای توسعه میدان های نفت و گاز» به عنوان مهم ترین راهبردها انتخاب شدند. نتایج این پژوهش می تواند به عنوان نقشه راه برای تصمیم گیری در خصوص صادرات گاز در شرایط بحرانی مورد استفاده قرار بگیرد تا ضمن تثبیت جایگاه ایران در بازار انرژی، امکان ارتقاء آن را نیز فراهم سازد. 

هدف: انرژی یکی از عوامل حیاتی برای توسعه اجتماعی و اقتصادی کشورهاست؛ به طوری که اغلب، میزان مصرف انرژی در یک کشور، نشان دهنده سطح رفاهی است که مردم آن کشور می توانند به دست آورند. با مصرف روزافزون انرژی در سال های اخیر و همچنین با توجه به اینکه در سیستم های تولید برق سنتی بیشترِ انرژی از طریق نیروگاه های بزرگ و به صورت متمرکز تأمین می شود، بعضی مسائل از جمله هزینه های تولید، آلودگی هوا، قابلیت اطمینان و کیفیت انرژی اهمیت چشمگیری پیدا می کنند و برای شبکه های تأمین انرژی سنتی، ممکن نیست که چنین نیازهای توسعه ای را برآورده کنند. بنابراین شبکه های هوشمند تأمین انرژی، به تدریج جایگزین شبکه های سنتی شدند. از طرفی، برای نیل به قیمت های مناسب و قابلیت اطمینان شبکه، برنامه های پاسخ گویی بار راه کاری است که می توان به کمک آن، الگوی مصرف انرژی الکتریکی را در زمان های پیک بار در شبکه هوشمند بهبود داد. این برنامه ها به دو دسته برنامه های قیمت محور و برنامه های تشویق محور دسته بندی می شوند. در این پژوهش از برنامه های قیمت محور مبتنی بر قیمت گذاری لحظه ای استفاده می شود. هدف از پژوهش حاضر، ارائه یک مدل ریاضی چندهدفه برای شبکه های هوشمند انرژی با در نظر گرفتن برنامه های پاسخ گویی بار است. روش: پارامترهای این پژوهش به دو دسته پارامترهای غیرقطعی و قطعی دسته بندی شدند. پارامترهای سرعت باد، تابش خورشید، تقاضای انرژی و قیمت برق منطقه با توجه به ماهیت آن ها، پارامترهای غیرقطعی در نظر گرفته شدند. با توجه به اینکه هر یک از پارامترهای غیرقطعی، از توزیع احتمالی خاصی پیروی می کنند، پس از شناسایی توزیع مربوطه، به سناریوسازی برای هر یک از این پارامترها اقدام شد. در نهایت مدل چندهدفه ریاضی که شامل اهداف حداقل سازی هزینه بهره برداری، حداقل سازی آلودگی و حداقل سازی پیک مصرف و محدودیت های مربوطه بود، طراحی شد. پس از جمع آوری داده ها و با استفاده از زبان برنامه نویسی گمز، به حل مدل اقدام شد. همچنین تأثیر برنامه های پاسخ گویی بار در بهبود توابع هدف نیز بررسی شد.   یافته ها: نتایج حاصل از حل مدل نشان داد که شبکه های هوشمند انرژی و مشارکت طرف مصرف کننده در برنامه های پاسخ گویی بار، امکان کاهش هزینه های بهره برداری، کاهش انتشار آلودگی و کاهش پیک مصرف را میسر می سازد؛ به گونه ای که با افزایش مشارکت مصرف کنندگان در برنامه های پاسخ گویی بار، توابع هدف بهبود می یابند. طبق نتایج به دست آمده، با مشارکت ۲۰ درصدی مصرف کنندگان، میزان بهبود در اهداف ذکر شده، به ترتیب حدود ۱۵.۱۷ و ۱۳ درصد بود. نتیجه گیری: شبکه های هوشمند انرژی با استفاده از فناوری دیجیتال دوطرفه، امکان تبادل اطلاعات بین تولیدکننده و مصرف کننده را فراهم می آورند و انرژی را از تولیدکنندگان به مصرف کنندگان منتقل می کنند. همچنین از طریق کنترل وسایل مصرف کنندگان، در مصرف انرژی آن ها صرفه جویی می کنند و هزینه ها و مسائل زیست محیطی شبکه را کاهش می دهند. دولت ها می توانند از شبکه های هوشمند انرژی، به عنوان راه حلی برای مدیریت استقلال انرژی، کاهش گرمایش جهانی و انتشار آلودگی زیست محیطی استفاده کنند.