حمیده عادلیان

مرگ حقیقی ترین و غیرقابل کنترل ترین رویداد زندگی بشر است. شاید یکی از چالش برانگیزترین مواجه انسان، سازگاری با فقدان عزیزانش باشد وضعیت حاکم بر چرخه سوگ و سوگواری در زمان پاندمی کرونا باعث نوعی پیچیدگی سوگ افراد شده است. این مطالعه با هدف واکاوی ابعاد اجتماعی سوگ در دوران کرونا انجام شد. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی مقالات پژوهشی حاصل از مطالعات کمی و کیفی انجام شده در رابطه با ابعاد اجتماعی سوگ در دوران کرونا به زبان فارسی و انگلیسی در بازه زمانی بین سالهای 2019 (دسامبر)تا 2023(می) که به چاپ رسیده اند، می باشد. بر اساس معیارهای ورود - خروج مقالات، 287 مقاله به دست آمد که پس از جستجو، غربالگری و ارزیابی کیفی مطالعات، در پایان سنتز نهایی بر روی 28 مقاله انجام گرفت. بر اساس یافته های این پژوهش، 43/71 درصد از مقالات منتخب، به روش کیفی و 57/28 درصد به روش کمی صورت گرفته بودند. بیشترین ابزار مورد استفاده شامل ابزار مصاحبه با 71/60 درصد از مقالات بود. درخصوص راهکارها و پیشنهادات اجرایی استخراج شده از مطالعات، بیشترین فراوانی مربوط به ضرورت توسعه فرهنگ تسلیت و مراسم یادبود و سوگواری مجازی برای حمایت از بازماندگان 14/32 درصد بود. همچنین بیشترین فراوانی در توزیع مقوله ها، مربوط به مقوله، اختلال در فرایند آیین های سوگواری با 43/21 درصد بوده است. نتایج این پژوهش نشان می دهد واکنش افراد به سوگ و سوگواری در دوره کرونا، ارتباط تنگاتنگی با جنبه های اجتماعی و فرهنگی دارد و علی رغم اهمیت ابعاد اجتماعی سوگ و سلامت، بیشتر به جنبه های روانشناختی و ابعاد جسمانی آن پرداخته شده است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی مدل جبرانی مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد واقعیت درمانی بر سازگاری اجتماعی افراد بهبودیافته از اعتیاد انجام شده است. روش تحقیق شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل و آزمایش است. جامعه آماری این پژوهش همه افراد شرکت کننده در گروه خودیار رهپویان رهایی شعبه تهران پس از ترک اولیه سوءمصرف بوده اند. ابتدا پرسشنامه سازگاری اجتماعی توسط افراد تکمیل شد. سپس تعداد 30 نفر از افرادی که نمره سازگاری اجتماعی آن ها کمتر از دیگر افراد در این گروه بود و معیارهای ورود به پژوهش را داشتند، به شکل تصادفی در دو گروه کنترل ( 15 نفر ) و آزمایش ( 15 نفر ) قرار گرفتند. گروه آزمایش تحت آموزش 8 جلسه ای مداخله واقعیت درمانی طبق مدل جبرانی مددکاری اجتماعی گروهی قرار گرفت. پس از اتمام همه جلسات و آموزش کامل، پس آزمون ( پرسشنامه سازگاری اجتماعی ویزمن و پی کل ) بر روی هر دو گروه اجرا شد و پیگیری یک ماهه از دو گروه انجام گردید. در تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی ( تحلیل کوواریانس) استفاده شد. نتایج بررسی ها نشان داد که میانگین نمرات گروه آزمایش با مداخله مدل جبرانی مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد واقعیت درمانی بر سازگاری اجتماعی افراد بهبودیافته از اعتیاد تأثیر معناداری یافته است. مطابق با یافته های پژوهش می توان نتیجه گرفت که مدل جبرانی مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد واقعیت درمانی تأثیر مثبت معناداری بر سازگاری اجتماعی افراد بهبودیافته از اعتیاد دارد و این می تواند توسط مددکاران اجتماعی در حوزه اعتیاد مورد استفاده قرار گیرد.