سعید ایزدی

بیان مسئله: در الگوی مورد توافق والاس از هنر اندیشیدن، مرحله سوم، روشن شدگی است که همچنان به عنوان مسئله ای برای تفکر طراحانه باقی مانده است. بدون توان درک حل مسئله و روشن شدن آن در لحظه، فهمی از تفکر طراحانه ممکن نمی شود. به دلیل درلحظه بودن این روشن شدن و خصلت روشن شدن کلی، ارائه درکی متناسب از آن ناممکن مانده است. اغلب روش های گوناگونی در نفی رویارویی مستقیم طراح با مسئله و ارجاع آن به آموزش های قبلی شکل گرفته اند. این بدان معناست که فهم بی واسطه از موقعیت طراحی امکان پذیر نیست. اما شواهدی در دست است که نشان دهنده فهم بی واسطه از مسئله طراحی است. پرسش های تحقیق حاضربدین شرح هستند: آیا به واقع فهم بی واسطه از موقعیت طراحی امکان پذیر است؟ در صورت مثبت بودن، سازوکار آن چیست؟ چه نسبتی با تفکر مولد دارد؟ چه تأثیری بر آموزش معماری می تواند داشته باشد؟ هدف پژوهش: تحقیق حاضر درصدد آن است تا با مشاهده عملی طراحی معماری، فهم درلحظه و بی واسطه از مسئله طراحی را مورد واکاوی قرار دهد. روش تحقیق: تحقیق حاضر از نوع کیفی است. برای گردآوری اطلاعات، از تکنیکی استفاده شده است که سابقه دیرینه ای در تحقیقات روانشناسی تفکر و به تبع آن طراحی پژوهی دارد؛ تکنیک فکرکردن با صدای بلند (Think aloud). در این تکنیک از مصاحبه های عمیق با دانشجویان طراحی معماری بهره برده شده و تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از صورت تغییر یافته ای از روش گلداشمیت است. جهت تکمیل مباحث از منابع کتابخانه ای استفاده شده است. نتیجه گیری: پژوهش حاضر الگوی سه مرحله ای درون-نگری را معرفی می کند. در ابتدا طراح متوجه شکاف های ذاتی مسئله طراحی می شود. این شکاف ها نشانه هایی از ارتباطات ساختاری را درون خود دارند و فهمیدن این ارتباطات ساختاری سبب بروز سازماندهی های نویی برای مسئله طراحی می شود. این مراحل می توانند به صورت یک چرخه پی درپی با هم مرتبط باشند. الگوی درون-نگری نشان می دهد که طراح قادر به فهم بی واسطه مراحل فوق است.

هدف از پژوهش حاضر مطالعه عوامل و موانع موثر بر فرایند تجاری سازی پژوهش های پژوهشگاه فضایی ایران به عنوان یکی از مراکز پژوهشی پیشرو در زمینه فناوری های نوین فضایی بوده است. این پژوهش بخشی از مطالعه طرح پژوهشی تجاری سازی کل محصولات پژوهشگاه با تمرکز بر کاربردهای غیرفضایی است. نمونه آماری شامل 30 نفر از کارشناسان و مدیران پژوهشگاه بوده است. در این پژوهش برای جمع آوری اطلاعات در بخش کیفی از مصاحبه و در بخش کمی از پرسشنامه استفاده شده است. یافته های تحقیق در بخش کیفی مبین شناسایی پنج دسته عوامل کلی و بیست و شش عامل فرعی به عنوان موانع موثر بر فرایند تجاری سازی و یافته های کمی شامل اولویت بندی کلیه عوامل کلی و فرعی بود. نتایج پژوهش نشان داد که موانع اصلی به ترتیب اهمیت شامل مسائل مالی و اقتصادی، کمبود نیروی انسانی متخصص و توانمند، بالا نبودن سطح بلوغ فناوری ، همکاری ناکافی بین پژوهشگاه فضایی ایران با مراکز صنعتی و عدم ایجاد شبکه مناسب مشتری- کارفرما است که البته زیر شاخه های این عوامل نیز اولویت بندی شدند. یافته های کمی پژوهش نشان داد در بعد مسائل اقتصادی و مالی عامل بودجه ناکافی دولتی برای پژوهش های سودآور و در بعد کمبود نیروی انسانی متخصص و توانمند عامل حقوق و دستمزد ناکافی و در بعد بلوغ فناوری عامل توانایی ضعیف در خرید لیسانس و محصولات مرتبط با پژوهش ها مهمترین عوامل فرعی بوده اند. همچنین در بعد شبکه مشتری-کارفرما عامل اطلاع رسانی ناکافی بدلیل سامانه های ضعیف اطلاع رسانی و در بعد همکاری پژوهشگاه-صنعت عامل شناخت ناکافی صنعت از پژوهشگاه و پتانسیل های آن و اعتماد ضعیف به نتایج پژوهش های مرکز و مشارکت در سرمایه گذاری مرتبط، مهمترین عوامل فرعی فرایند تجاری سازی یافته های پژوهشی و محصولات پژوهشگاه بوده اند و مدیران باید رفع این عوامل را در اولویت قرار دهند.