سید هادی مدنی

پژوهش حاضر با هدف مطالعه چالش ها و موانع اصلی بازدارنده پژوهندگی در میان معلمان استان آذربایجان شرقی صورت گرفته است. این پژوهش با رویکرد کیفی و با بهره مندی از روش پدیدارشناسی انجام شده است. روش نمونه گیری به صورت هدفمند از نوع ملاک محور بوده و تعداد 20 نفر از معلمان در پژوهش شرکت کردند. روش گردآوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته و روش تحلیل داده های جمع آوری شده، روش تحلیل مضمون بود. در پژوهش حاضر به منظور ارزیابی قابلیت اعتماد یافته های پژوهش شاخص های باورپذیری، قابلیت اطمینان، تأییدپذیری و انتقال پذیری مورد استفاده قرار گرفت. یافته های پژوهش منجر به شکل گیری 25 مقوله فرعی در ذیل 3 مقوله اصلی تفکر و دانش، نگرش و انگیزش و رفتار و عمل گردید. مقوله اصلی تفکر و دانش شامل 5 مقوله فرعی و مقوله اصلی نگرش و انگیزش دارای 11 مقوله فرعی است. مقوله اصلی سوم یعنی عمل و رفتار نیز متشکل از 9 مقوله فرعی است. ناظر بر یافته های پژوهش می توان چنین عنوان کرد که اجرای برنامه معلم پژوهنده در آموزش و پرورش بدون رفع محدودیت های مذکور، پیشرفت برنامه را با مشکلاتی روبه رو می کند و در دستیابی به اهداف از قبل تعیین شده چالش هایی به وجود خواهد آورد.

پیشینه و اهداف: هدف پژوهش حاضر توصیف و فهم تجربه ها و ادراک های آموزگاران، از چالش های آموزش در مدارس ابتدایی عشایری می باشد. روش ها: برای درک تجارب زیسته آموزگاران، از رویکرد پژوهش کیفی و روش پدیدار شناسی توصیفی استفاده شد. تعداد 15 نفر از آموزگاران، به عنوان مشارکت کننده انتخاب شد. داده ها از طریق مصاحبه های نیمه ساختار یافته و مشاهده هدفمند گردآوری شد. تجزیه و تحلیل متن مصاحبه ها به صورت دستی و با استفاده از الگوی کلایزی انجام شد. اعتماد پذیری یافتهها با استفاده از غوطه وری و مطالعه مکرر و بازنگری توسط مشارکت کنندگان و خبرگان به دست آمد. یافته ها: بر بنیاد یافته های پژوهش می توان تجارب مشارکت کنندگان را در سه مضمون اصلی بوم شناختی، انگیزشی و برنامه درسی دسته بندی و توصیف کرد. چالش های بوم شناختی شامل: ازدواج زود هنگام، غیبت های مکرر، اصرار بر تنبیه، محدود نمودن آموزش بر دوره ابتدایی، دو زبانگی و دانش آموز به عنوان نیروی کار بود. چالش های انگیزشی در بر دارنده، رغبت تحصیلی، مدرسه به مانند محل تفریح، ترک تحصیل و تحدید یادگیری به مدرسه می باشد. همچنین، چالش های برنامه درسی شامل ارزشیابی کیفی، برنامه درسی متمرکز، امکانات آموزشی و زمان می باشد نتیجه گیری: نتایج نشان داد که آموزگاران مورد مطالعه، محدودیت های متفاوتی را از تدریس در مدارس عشایری تجربه کرده اند و در مجموع با چالش های عدیده ای در فرایند آموزش روبرو هستند که نیازمند توجه ویژه متولیان امر می باشد.

مقدمه و هدف: این پژوهش، با هدف توصیف و واکاوی عملکرد حرفه ای راهبران آموزشی- تربیتی از منظر مدیرآموزگاران و معلمان مدارس چند پایه ابتدایی روستایی انجام شد. روش شناسی : با ابتنای بر پارادایم تفسیری و رویکرد کیفی، و با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی عرفی، از میان کل مدیرآموزگاران و معلمان  کلاس های چند پایه دوره ابتدایی در مناطق آموزش و پرورش نظرکهریزی، چاراویماق و هشترود، تعداد 18 نفر با استفاده از نمونه گیری هدفمند، به عنوان مشارکت کننده انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه نیمه ساختارمند استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از شیوه تحلیل ارتباطی و به صورت دستی انجام شد. راهبردهای اعتباربخشی به داده ها با استفاده از روش های بازنگری ناظرین، بازنگری مشارکت کنندگان، حضور طولانی مدت در بستر پژوهش و مثلث سازی محقق انجام شد.   یافته ها : دو خوشه عملکرد مثبت و عملکرد منفی به ترتیب با طبقات اصلی "کارکرد تسهیل گری"، "محدودیت های ارتباطی"، و "برآورده نکردن انتظارات نقش"، به همراه طبقات فرعی و تم های مربوط به دست آمد.   نتیجه گیری: نتایج نشان داد که عملکرد منفی راهبران چشمگیرتر از عملکرد مثبت آنان می باشد؛ لذا می توان گفت علی رغم تغییر عنوان معلم راهنما به طرح راهبران آموزشی- تربیتی، این طرح  در عمل با  کاستی هایی مواجه است. مطالعه دستاوردهای پژوهش می تواند چراغ راهنمای اقدامات و اصلاحات مقتضی در حوزه نظارت و راهنمایی آموزشیِ مدارس ابتدایی چند پایه باشد.