محمدصادق شریفی راد

انسان ها موجوداتی اجتماعی هستند و با هم نوعان خود ارتباط برقرار می کنند. زمانی که افراد در محیط کار مورد حمایت دوستان خود قرار می گیرند می توانند استرس شغلی خود را کاهش دهند. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر حمایت از دوستان کاری بر استرس شغلی درک شده با در نظر گرفتن نقش میانجی نشخوار فکری متمرکز بر عاطفه انجام شد. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت توصیفی همبستگی است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کارکنان شرکت مخابرات استان اصفهان بود. برای تعیین حجم نمونه از جدول کرجسی و مورگان استفاده شد که بر اساس این جدول حجم نمونه 210 نفر تعیین شد و نمونه گیری به صورت دردسترس انجام گرفت. جهت جمع آوری داده های مورد نیاز از پرسشنامه های استاندارد استرس شغلی ادراک شده، حمایت از دوستان کاری، و نشخوار فکری متمرکز بر عاطفه استفاده شد که روایی آن ها از طریق شیوه های روایی محتوا و روایی سازه (روایی همگرا و واگرا) و پایایی با روش محاسبه آلفای کرونباخ بررسی و تأیید شد. تجزیه وتحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها و روابط مورد نظر با استفاده از رویکرد مدل سازی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج نشان داد حمایت از دوستان کاری به طور مستقیم بر استرس شغلی ادراک شده تأثیر ندارد، حمایت از دوستان کاری بر نشخوار فکری متمرکز بر عاطفه تأثیر دارد، نشخوار فکری متمرکز بر عاطفه بر استرس شغلی ادراک شده تأثیر دارد، و نشخوار فکری متمرکز بر عاطفه در رابطه بین حمایت از دوستان کاری و استرس شغلی ادراک شده نقش میانجی را ایفا می کند.

امروزه با عنایت به گسترش صنعت گردشگری و هتلداری و نقش کیفیت رهبری در ارتقا و توسعه موفقیت آمیز این صنعت، پژوهش های متعددی در این جامعه آماری با در نظر گرفتن شرایط خاص محیطی انجام گرفته است. همچنین، پژوهش های اخیر رابطه مستقیم، مثبت و معناداری بین رهبری اصیل، موفقیت سازمانی، رشد و ظهور در بخش گردشگری ارائه کرده اند. هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر رهبری اصیل بر روی کامیابی کارکنان در محیط کار در صنعت هتلداری با توجه به نقش تعدیلگری سیاست سازمانی است. در این راستا، از روش کمی (همبستگی از نوع مدل یابی معادلات ساختاری) بهره گرفته شد. جامعه آماری پژوهش، کارمندان هتل ها بودند و پس از تعیین حجم نمونه توسط جی پاور و توزیع پرسشنامه،  349 داده از کارمندان هتل ها در شیراز جمع آوری شد. ابتدا پایایی و روایی مورد بررسی قرار گرفت و سپس فرضیه ها با نرم افزار اس پی اس اس و ماژول پراسس آزمون شد. نتایج نشان داد که رابطه مثبت و معناداری بین رهبری اصیل و کامیابی در کار وجود دارد و همچنین، سیاست سازمانی به عنوان متغیر تعدیلگر نشان داد با افزایش میزان سیاست سازمانی در محل کار، اثر گذاری رهبری اصیل بر کامیابی در کار کارکنان افزایش می یابد. این یافته مهم نشان می دهد که در سازمان هایی با سطح بالای سیاست سازمانی، رابطه مثبت بین رهبری اصیل و کامیابی کارکنان در کار اهمیت بیشتری پیدا می کند.

هدف: قراردادهای روان شناختی باور و درک کارکنان نسبت به تعهدات ضمنی و صریح در روابط کاری با سازمان تعریف شده است. هدف مطالعه حاضر کشف محتوای قراردادهای روان شناختی پرستاران بیمارستان های دولتی است. روش: برای درک مناسب محتوای قراردادهای روان شناختی پرستاران انجام یک مطالعه کیفی موردنیاز است. جمع آوری اﻃﻼﻋﺎت موردنیاز از راه مصاحبه های نیمه ساختاریافته و ﺑﺎ ﺗﺄکیﺪ ﺑﺮ بیان ﺗﺠﺮﺑﻪ زیﺴﺘﻪ پرستاران بیمارستان های دولتی انجام شد. انتخاب نمونه ها با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با فن گلوله برفی انجام گرفت و برای اطمینان از اشباع نظری 19 مصاحبه انجام شد. یافته ها: یافته ها نشان داد که قراردادهای روان شناختی در پرستاران شامل 3 مضمون اصلی (معامله محور، رابطه محور و ارزش محور) و 14 مضمون فرعی بود. قراردادهای معامله محور شامل 5 مضمون فرعی جو کاری خوب، پرداخت منصفانه، رفع مشکلات غیرکاری، ایمنی در محیط کار و محیط مسالمت آمیز و آرام بود. قراردادهای رابطه محور شامل 5 مضمون فرعی اجازه مشارکت در تصمیم گیری، حمایت مقام بالاتر، چالش برانگیز بودن کار، فرصت ارتقا و امنیت شغلی بود. قراردادهای ارزش محور شامل 4 مضمون فرعی ارزش های فردی، ارزش های جمعی، ارزش های آموزشی و ارزش های اخلاقی بود. نتیجه گیری: نتایج نشان داد قراردادهای روان شناختی پرستاران با دو مضمون (معامله ای و رابطه ای) جامع نیست و پرستاران فراتر از منافع فردی و سازمانی، ارزش های بسیار مهمی دارند که مربوط به ماهیت حرفه پرستاری می باشد و این ارزش ها در قراردادهای روان شناختی ارزش محور ظهور پیدا می کنند. درنتیجه برای افزایش تعهد سازمانی، رضایت شغلی و کاهش ترک خدمت پرستاران توجه به هر سه مضمون قرارداد روان شناختی لازم است.

قرارداد روانشناختی به عنوان باور کارکنان در مورد میزان پایبندی سازمان به تعهدات خود در روابط کاری تعریف شده است. سازوکاری که رابطه بین قراردادهای روانشناختی (مبادله ای، رابطه ای و آرمانی) و پیامدهای رفتاری را توضیح دهد، تاکنون کمتر موردتوجه قرار گرفته است. ازاین رو بر اساس نظریه مبادله اجتماعی و هنجار عمل مثبت متقابل، مدل مفهومی پژوهش حاضر شکل گرفت. در این راستا، نقش میانجی دلبستگی کارکنان در رابطه بین تحقق قراردادهای روانشناختی (مبادله ای، رابطه ای و آرمانی) و پیامدهای رفتاری (رفتار شهروندی سازمانی و رفتار کاری ضد بهره ور) بررسی شد. شرکت کنندگان این مطالعه مقطعی را پرستاران بیمارستان دولتی در ایران (تعداد=338) تشکیل دادند. ابتدا مدل اندازه گیری پژوهش با استفاده از نرم افزار Amos تایید شد و سپس جهت تحلیل داده ها و بررسی نقش متغیر میانجی از ماکرو پراسس نسخه 4 در SPSS که مبتنی بر روش بوت استرپینگ است استفاده شد. نتایج نشان داد دلبستگی کارکنان در رابطه بین قراردادهای روانشناختی مبادله ای، رابطه ای و آرمانی و دو پیامد رفتار شهروندی سازمانی و رفتار کاری ضد بهره ور نقش میانجی دارد. نتایج و پیشنهادهای برگرفته از پژوهش در پایان ارائه شده اند.

قرارداد روان شناختی به عنوان باور و ادارک کارکنان در مورد شرایط و ضوابط یک توافق مبادله متقابل بین آن ها و طرف دیگر تعریف شده است. هدف پژوهش حاضر ارائه یک نمای جامع و واضح از پژوهش های قراردادهای روان شناختی و پیشنهاد مسیرهای پژوهشی برای پژوهشگران آتی جهت پر کردن شکاف های پژوهشی می باشد. جستجوی نظام مند در پایگاه های اطلاعاتی معتبر بین المللی و داخلی در آذرماه 1400 انجام شد. با پیروی از پروتکل های ابزار پیشنهادی برای بررسی مرور نظام مند و معیارهای ورود و خروج درنهایت 22 مقاله وارد تحلیل بخش کیفی شدند. قراردادهای روان شناختی پرستاران را می توان به سه مضمون کلی تقسیم کرد. مضمون اول بر فرایند شکل گیری و توسعه قرارداد روان شناختی متمرکز است. مضمون دوم، بر شناسایی محتوا و ماهیت این قراردادها متمرکز است. مضمون سوم، بر فرایند تحقق و نقض قرارداد روان شناختی متمرکز است. نتایج نشان می دهد که باوجود علاقه و فعالیت روبه رشد تحقیقات منتشرشده درمورد پرستاران و قراردادهای روان شناختی، و علی رغم تشخیص این موضوع که مفهوم قراردادهای روان شناختی یک چارچوب نظری ارزشمند برای کمک به درک تجربیات پرستاران و چگونگی مدیریت بهتر بیمارستان هاست، هنوز اطلاعات زیادی در رابطه با قراردادهای روان شناختی پرستاران وجود دارد که پژوهشگران باید آن ها را مورد مطالعه قرار دهند.

نظریه های ضمنی رهبری به عنوان یک سری ساختارهای شناختی که رهبران را از غیر رهبران متمایز می نماید از تاثیرات قابل توجهی بر پیروان و همچنین مدیریت منابع انسانی برخوردار است. در این راستا در مقاله حاضر تلاش شد تا ویژگی ها و توانایی های رهبران ایده آل از دیدگاه پیروان کشف و ارائه شود. جمع آوری داده ها با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته با 15 نفر از روسای واحدها و کارمندان شرکت پخش فراورده های نفتی ایران منطقه کرمان صورت گرفت. استراتژی تحقیق آمیخته اکتشافی انتخاب شد و از ابزار تحلیل محتوای قراردادی استفاده گردید. متن مصاحبه ها گردآوری، مکتوب و کدگذاری و سپس از درون آن ها واحدهای فکر، مقوله ها و مضامین استخراج گردیدند؛ نتایج حاصل از کدگذاری ها و تحلیل داده ها در قالب دو مضمون پیش الگوهای مثبت و پیش الگوهای منفی دسته بندی شدند. در خردترین سطح، تعداد 28 واحد فکر کشف شد. مقوله ها برای پیش الگو های مثبت شامل «کاریزماتیک»، «انسان گرا»، «متعهد به صیانت»، «دارای بلوغ عاطفی»، «دارای قدرت بالای تصمیم گیری» و برای الگو های منفی عناوین «خود محافظ»، «فریبکار» و «تنگ نظر» به دست آمد. پس از کشف مقوله های نظریه های ضمنی رهبری در مرحله کیفی، به منظور اعتبارسنجی کمی مدل استخراج شده، پرسشنامه ای مشتمل بر 28 گویه، طراحی و تنظیم شد و در اختیار 128 نفر از زیرمجموعه تحت سرپرستی روسای واحدها به صورت نمونه گیری در دسترس قرار گرفت و اعتبار مدل به صورت کمی تأیید شد.