مهدی کوشا

سطح سواد ارزیابی مدرسین ایرانی آموزش زبان انگلیسی و مدرسین زبان انگلیسی رشته های خاص از نظر میزان تطابق آنان مورد بررسی قرار گیرد. بر اساس روش تحقیق ترکیبی-اکتشافی، 80 مدرس دانشگاهی به پرسشنامه سواد ارزیابی پاسخ و گروهی از آنها در یک مصاحبه باز نیمه ساختاری مشارکت جستند. تجزیه و تحلیل کمی و کیفی دادههای حاصله موید این است که که اولاً مدرسین ایرانی زبان انگلیسی و مدرسین ایرانی زبان تخصصی دانشگاهی از سطح سواد ارزیابی قابل قبولی برخوردار نبوده و ثانیاً تفاوت معنیداری در سطوح سواد آنها در خصوص 9 زیرمجموعه سنجه سواد ارزیابی وجود دارد. اگرچه مدرسین ایرانی زبان انگلیسی در مقایسه با مدرسین زبان تخصصی نیز بودند از سطح سواد ارزیابی بالاتری برخوردار هستند، لیکن هر دو گروه مورد مطالعه از ضعف چشمگیری در این حوزه رنج می برند که نه تنها نشاندهنده ضعف برنامههای آموزشی و تربیتی مدرسین زبان انگلیسی در حوزههایی مانند آزمونهای زبانی و ارزیابی است، بلکه بیانگر  احتیاط جدی و حتی امتناع متخصصین رشته ای در تدریس زبان تخصصی می باشد

آموزش زبان خارجی بخش اصلی سیستم آموزشی همه کشورهای جهان به ویژه در عصر ارتباطات است. شکی نیست که زبان انگلیسی در دهکده جهانی، زبان میانجی [1] است. به دلیل درک نقش و اهمیت زبانهای خارجی در زمینه دفاع و همکاری نظامی با سایرکشورهای جهان، این پژوهش به بررسی وضعیت آموزش زبان انگلیسی 4 (ELT) در دانشگاه های نظامی می پردازد. بدین منظور، 12 نفر از فرماندهان ارشد ارتش ج.ا. ایران با مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا آشنا با مسائل آموزشی، مقدورات، محدودیت ها موانع و چالش های موجود و فراروی دانشگاه های نظامی در یک مصاحبه نیمه ساختار یافته به سؤالاتی در مورد وضعیت، نقش، اهمیت و ضرورت آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه های نظامی ایران و اقداماتی که می بایستی از جانب فرماندهان ارشد در خصوص بهبود، توسعه و ارتقاء کیفیت آموزش زبان انگلیسی در این دانشگاه ها صورت گیرد پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده های کیفی بدست آمده از مصاحبه ها براساس"تحلیل محتوا 5 " نشان داد وضعیت برنامه آموزش زبان در دانشگاه های نظامی در برخی جنبه ها نسبتاً موفق است ولی تا رسیدن به وضعیت مطلوب هنوز فاصله دارد و برای استاندرسازی و بهبود کیفیت آموزش مبتنی بر سیاست گذاری های کلان آموزشی نیاز به توسعه برنامه ای راهبردی، منسجم و هدفدار و فراهم نمودن مجموعه ای از شرایط است. شش مقوله ی استخراج شده عبارتند از زبان ارتباطات حرفه ای، زبان میانجی نظامی، توانش بین فرهنگی نظامی، فعالیت های همکوشانه، سیاست گذاری آموزش زبان انگلیسی در نیروهای مسلح، و بهبود کیفیت آموزش زبان انگلیسی در دانشگاه نظامی که هر کدام با توجه به نظریات مطرح در آموزش زبان بحث و بررسی شدند  

با توجه به فقدان الگوی بومی ارزیابی برنامه آموزش زبان انگلیسی متناسب با بافت دانشگاه های افسری، پژوهش حاضر با استفاده از الگوی ارزیابی سیپ[1]، با هدف طراحی و ارائه یک الگوی بومی مدون، علمی و پاسخگو به نیازهای واقعی و آینده که واجد ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های بومی و بین المللی باشند صورت گرفته است. این پژوهش از حیث هدف کاربردی، در چارچوب پژوهش های کیفی با رویکرد تحلیل مضمون و از منظر راهبرد اجرا، استقرایی است. گردآوری داده ها به روش اسنادی (مطالعات کتابخانه ای، اسناد بالادستی، آیین نامه ها و دستورالعمل های آموزشی و غیره)، مصاحبه نیمه ساختار یافته و روش میدانی (مشاهده) انجام شده است. جامعه آماری شامل 10 نفر از خبرگان و صاحب نظران دارای سابقه مسئولیت های آموزشی ، 14 استاد زبان انگلیسی و 10 نفر از دانشجویان سال سوم دانشگاه های افسری هستند که به صورت هدفمند انتخاب شدند. بر اساس تجزیه وتحلیل داده های حاصله، مدل منظومه ای الگوی ارزیابی برنامه آموزش زبان انگلیسی ترتیب زمینه با چهار مؤلفه (نیازسنجی، اهداف، شرایط محیطی و موانع و مشکلات آموزشی)، درونداد با هفت مؤلفه دانشگاه های افسری ارتش ج.ا.ایران که پژوهشگران آن را «الگوی ارزیابی سیپ نظامی[2]» می نامند شامل 4 بعد، به (سیاستگذاری آموزشی، برنامه آموزش، روش مدون آموزش، روش مدون ارزیابی، منابع و محتوا، امکانات و تجهیزات آموزشی و بودجه)، فرایند با شش مؤلفه (فرایند یاددهی_یادگیری، فرایند ارزیابی، سبک مدیریت و رهبری، منابع و محتوای آموزشی، عملکرد اساتید و عملکرد دانشجویان) و برونداد با سه مؤلفه (عملکرد کلی برنامه آموزش زبان انگلیسی، اثربخشی و دوام پذیری برنامه و رضایت مندی ذینفعان برنامه) ارائه گردید