حمیدرضا دهقان نیری

خمس و زکات از مالیات های منصوص، تقربی و عبادی می باشند. مشهور فقهای امامیه، عمدتاً پرداخت های تعبدی را به شکل اختیاری و فردی می دیدند و به ندرت قائل به تعلق تمامی آن ها به مقام امامت بوده اند. بر خلاف نظر مشهور فقها، امام خمینی به صراحت وجوهات را بودجه حکومتی و حق الاماره دانسته و آن را به کلی از آنِ منصب رهبری جامعه اسلامی قلمداد می نماید. مردم در کنار مالیات های منصوص، مالیات غیر منصوص را به حکومت ها به صورت الزامی پرداخت می نمایند. در صورت تشکیل حکومت اسلامی و ادامه هر دو نوع مالیات، تنوع مالیاتی پیش می آید که برخی طبق وظیفه قانونی شهروندی الزامی و برخی طبق وظیفه شرعی واجب است. در اثر پرداخت همزمان دو نوع مالیات، فشار اقتصادی مضاعفی به برخی از طبقات جامعه که عمدتاً متدین هستند، تحمیل و موجب تبعیض اجتماعی می شود. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است و نتیجه آن این است که در حکومت اسلامی برای افرادی که وجوهات خود را پرداخت نموده اند و متحمل بار مضاعف اقتصادی در حکومت اسلامی هستند، بتوان معافیت از مالیات های متداول را قائل شد. اهداف این پژوهش، پیش گیری از مالیات های موازی، اجرای عدالت، رفع تبعیض، افزایش پرداخت تعبدی و کاهش هزینه دین داری در جامعه اسلامی است.

ازآنجاکه حکومت ها برای بقای خود نیاز به منابع مالی دارند، در اسلام، زکات به عنوان پشتوانه مالی تشریع شد. اهمیت این واجب مالی- عبادی، به قدری زیاد است که در قرآن بارها در کنار فریضه نماز آمده است؛ اما پرسش اصلی اینجاست که در صورت تشکیل حکومت اسلامی، آیا ایجاد سازوکار حکومت برای تحقق این فریضه لازم است؟ این مقاله که توصیفی و تحلیلی است، با استفاده از منابع کتابخانه ای درصدد پاسخگویی به این پرسش مهم است. ازآنجاکه برخی از مصارف مستحق زکات در قرآن با رویکرد حکومتی مطرح شده اند، نظیر تعیین کارگزاران زکات که آشکارا نشان دهنده تشکیلات اداری برای دریافت زکات است و یا مصرف زکات «فی سبیل الله» که شاخه های زیادی ازجمله آبادانی و بهداشت و آموزش و امور خیر دارد و نیز مصرف زکات برای تألیف قلوب که ناظر به تقویت جبهه نظامی حکومت اسلامی است و همچنین امر قرآنی «خذ» خطاب به پیامبر (ص) در آیه وجوب زکات و نیز نصب و ارسال عاملان، ساعیان و وکیلان از سوی معصومان(ع) جهت دریافت زکات می توان به این نتیجه رسید که تشکیل نهادی برای زکات در حکومت اسلامی ضروری است.

زیاره الاربعین فرصه استثنائیه لمن أراد ان یطهّر نفسه من أدران و أنجاس الجاهلیه سواء أ کانت الجاهلیه الاولی او الجاهلیه الحدیثه. إن المحور الذی یجمع بین هذه الحشود الملیونیه السائره علی الأقدام هو الإمام الحسین علی بن ابی طالب علیه الصلاه و السلام. فلقد  أصبحت کربلاء المقدسه مذ تشرّفت بالدماء المهراقه لسبط الرسول و أصحابه مهوی قلوب الاحرار من شتّی أصقاع المعموره. إن هناک العدید من الدروس و العبر التی یتلقّاها الملایین من الناس فی اجتیاز هذا المشوار حیث یتّجهون نحو غایه واحده .نجد فی هذا الطریق حیث یفضّل الجمیع المشی علی الرکوب و التعب علی الراحه أن الفوارق القومیه و اللسانیه و المظاهریه و الطبقات الاجتماعیه و المهنیه تتلاشی کلها فی سبیل هدفهم السامی و مقصودهم الراقی. فإن الناس تستصغر کل ما تقدّم من خدمات و تضحیات تجاه ما قدّم ابو عبدالله الحسین من القرابین والتضحیات. هناک حاله انسانیه فی هذا الطریق. تتعاطف الناس بعضها مع بعض. کأنّ الناس فی هذا الموسم العبادی ترجع الی فطرت الله التی خلق الناس علیها والتی لا نجدها فی ای موسم من المواسیم و فی ای طقس من الطقوس.تحدث مشاهد انسانیه غایه فی الأخلاق و الثقافه ما لا توجد فی البلاد المتطوره  رغم الإمکانیات المادیه الهائله و الرفاهیه الکثیره. فإذا یدقّق الباحث فی أعماق هذه المسیره الملیونیه، یمکنه إقامه العلاقه بینها و بین الحضاره الإسلامیه الکبرى التی یطمح المسلمون إلیها فی آخر الزمان. إن المسلمین یشکّلون یدا واحده ضد عدو  واحد و کل ما یمتّ بهذا العدو من صله من المظاهر المادیه و الإنسانیه التی صارت الناس تسئم منها. فإن الأمه بهذا التواصل و التکاتف و التؤازر ترجع إلى نبعها الصافی و ماضیها المشرق  لذلک یبدو من الممکن للباحث ایجاد حلقه وصل بین ما نعیشه الیوم من إمکانیات وبین نمط الحیاه الإسلامی و هو یشکّل جزء  من الحضاره الإسلامیه کالکل. یدرس البحث الحالی الآثار و المعطیات التی تمنحنا هذه الزیاره العظیمه و ما تترک من نقاط القوه التی یمکن استغلالها لمستقبل الأمه الإسلامیه.