محمد سیرانی

رفتارگرایان از دیرباز اثر تجربه را بر تصممیم بویژه در رشته های بسیار تخصصی نظیر حسابرسی، مورد توجه قرار داده اند. این مقاله، اثر تجربه را در سطوح مختلف پیچیدگی کار بررسی می کند و بر اساس مدل تصمیم گیری سیمون نشان می دهد هر چه وظایف و کار حسابرسی پیچیده تر شود، اهمیت و اثر تجربه بیشتر نمایان می شود. این مقاله با توجه به این مدل، به بررسی وظایف ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و ساختار نیافته می پردازد و افراد تحت مطالعه را به دو گروه "باتجربه" (حسابداران رسمی شاغل در سازمان حسابرسی) و "کم تجربه" (سطوح سازمانی پایین تر و حسابرسان کم تجربه شاغل در سازمان حسابرسی) تقسیم می کند. برای تعیین پیچیدگی و تعیین وظایف ساختار یافته، نیمه ساختار یافته و ساختار نیافته و تجربه مورد نیاز جهت قضاوت برای ارزیابی این وظایف، یک مطالعه جداگانه که با شرکت 46 شریک و مدیر حسابرسی انجام شده است، مبنا قرار گرفته است. نتایج، نشان گر این واقعیت است که تفاوت معناداری بین تصمیم گیری گروه های مورد آزمایش وجود دارد و حسابرسان کم تجربه خصوصاً در مورد وظایف ساختار نیافته جانشین های مطمئنی برای حسابرسان محسوب نمی-شوند.

در تحقیق حاضر با توجه به اهمیت رابطه ریسک و بازده، تأثیر ریسک نقدشوندگی و عوامل مؤثر ریسک، شامل: ریسک بازار (ریسک سیستماتیک)، اندازه شرکت، نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و همچنین سهام شناور بر بازده­های مقطعی با توجه به مدل FARM بررسی شده است. در راستای این هدف، همه شرکت هایی که اطلاعات مورد نیاز برای دوره چهار ساله مورد تحقیق (86-83) در مورد آنها قابل دسترسی بود، انتخاب گردیدند. به منظور آزمون فرضیه­ها از تکنیک­های آماری رگرسیون ساده و چندمتغیره (روش گام­به­گام) بهره گرفته شده است. آزمون معنا­دار بودن الگوها با استفاده از آماره­های F و t صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان داد که ریسک بازار، اندازه شرکت و سهام شناور رابطه معنا­داری با بازده دارند، اما رابطه ارزش دفتری به ارزش بازار سهام و ریسک نقدشوندگی با بازده معنا­دار نیست. همچنین بررسی­ها نشان می­دهند رابطه ریسک سیستماتیک و ریسک نقدشوندگی معنادار است.

این مقاله با استفاده از تئوری نمایندگی ( کارگزاری ) به بررسی دو موضوع مهم می پردازد : 1) ارتباط پاداش مدیران عامل شرکتها در ایران با سود حسابداری ، رشد سود و ارزش افزوده بازار ، 2) مطالعه سازه های مهم در تعیین پاداش مدیران عامل . در مورد اول ، از اطلاعات شرکتهای سوده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقطع سالهای 1376 تا 1380 استفاده گردیده و از روش تحلیل واریانس و رگرسیون استفاده شده است . ...

این مقاله با استفاده از تئوری نمایندگی (کارگزاری) به بررسی دو موضوع مهم می پردازد: 1- ارتباط پاداش مدیران عامل شرکت ها در ایران با سود حسابداری، رشد سود و رشد ارزش افزوده بازار، 2- مطالعه سازه های مهم در تعیین پاداش مدیران عامل. در مورد اول، از اطلاعات شرکت های سود ده پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در مقطع سال های 1376 تا 1380 استفاده گردیده و از روش تحلیل واریانس و رگرسیون استفاده به عمل آمده است. در مورد دوم، تحقیق پیمایشی از طریق ارسال پرسش نامه و جمع آوری نظرات مدیران عامل و مشاوران نهادها، شرکت های سرمایه گذاری و سازمان های صنعتی انجام پذیرفته و فن های آماری آزمون دو جمله ای و آزمون تحلیل واریانس فریدمن و کروسکال- والیس به کار رفته و در پایان، خلاصه یافته ها و نتایج هر یک از موارد بالا ارایه گردیده است

در شرکتهای با مکانیزمهای ضعیف نظارتی، مدیران انگیزه ها و فرصتهایی را برای استفاده از منابع شرکت در جهت پیگیری منافع شخصی خود، با هزینه سهامداران، دارند. در این میان، وجوه نقد شرکت بدلیل نقدشوندگی بالای آن، بیشترین ریسک را بلحاظ بکارگیری نادرست و اعمال نظر توسط مدیران در توسعه طلبی، تامین پاداش، مصرف برای مزایای رفاهی جانبی و سایر فعالیتهای هدر دهنده منابع را دارد. هدف اصلی تحقیق، تمرکز بر سطح قدرت رقابت در بازار محصول، بعنوان یک شاخص حاکمیت شرکتی و بررسی تاثیر آن در سیاستهای نگهداری وجه نقد به وسیله مدیران شرکتهای سهامی می باشد. دوره تحقیق شامل شامل 5 سال متوالی از 1385 تا 1389 است و نمونه آماری تحقیق، شامل 104 شرکت از شرکتهای پذیرفته در بورس اوراق بهادار تهران میباشد. در فرضیه اصلی تحقیق حاضر ادعا شده است که ارتباط بین ساز و کارهای حاکمیت شرکتی با سطح نگهداشت وجه نقد در شرکتهای با قدرت رقابت بالا در بازار محصول در مقایسه با سایر شرکتها ضعیف تر است. نتایج نشان می دهد که ادعای مطرح شده تنها در خصوص اندازه هیئت مدیره، عینیت دارد و در خصوص مکانیزمهای مالکیت نهادی و استقلال هیئت مدیره، نتایج مورد انتظار، محقق نشد. در مجموع، بنظر می رسد که رقابت در بازار محصول در تقویت نقش نظارتی و کنترلی اعضای هیئت مدیره، تاثیر چشمگیری داشته است و بطور مشخص از انباشته شدن وجوه نقد در شرکت جلوگیری نموده است.

اهداف این تحقیق ارزیابی میزان رعایت استانداردهای حسابداری و شناسایی رابطه آن با متغیرهای سودآوری شرکت ، اندازه شرکت ، عمر شرکت و مدت حضورشرکت در بورس برای سال های 88و89 بر روی 58شرکت عضو می باشد. برای ارزیابی میزان رعایت استانداردهای حسابداری از گزارش های حسابرسی و همچنین برای ارزیابی متغیرسودآوری از نرخ بازده حقوق صاحبان سهام و لگاریتم طبیعی فروش سالانه شرکت به عنوان جایگزینی برای متغیر اندازه شرکت استفاده شده است . برای بررسی رابطه بین متغیرها از رگرسیون خطی چند متغیره استفاده شده است .نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که اولا استانداردهای حسابداری ایران در شرکتهای مورد بررسی در سطح بالایی و بطورمیانگین 95/0 رعایت شده اندو ثانیا، متغیرهای اندازه شرکت و مدت حضور شرکت در بورس و عمرشرکت تاثیر معناداری بر میزان رعایت استانداردهای حسابداری در هردو سال مورد بررسی ندارنداما متغیر سودآوری شرکت تاثیر معنادارو مستقیم بر میزان رعایت استانداردهای حسابداری در هردو سال مورد بررسی داشته است.

وجود اطلاعات مالی صحیح و معتبر باعث اتخاذ تصمیم های مفید اقتصادی می گردد. پژوهش حاضر در صدد است تا به بررسی رابطه تورم و معیارهای ارزیابی بودجه بندی سرمایه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بپردازد.جامعه آماری کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد. روش نمونه گیری در این تحقیق نمونه گیری تصادفی ساده است.در این پژوهش 30 شرکت نمونه انتخاب گردید.این تحقیق از جنبه هدف کاربردی، از جنبه استنتاج توصیفی و از جنبه طرح تحقیق پس رویدادی می باشد. ابزار جمع آوری اطلاعات شامل اطلاعات کتابخانه ای و اطلاعات موجود درگزارشات بیانیه های ثبت افزایش سرمایه شرکت های پذیرفته شده بورسی می باشد. آزمون کلموگروف – اسمیرنف برای بررسی نرمال بودن توزیع داده ها استفاده شده است و در مواردی که توزیع داده ها نرمال نبوده است از آزمون ناپارامتری ویلکاکسون نیز برای مقایسه روش ها انجام شده است و در مورد تغییرات نسبی و با توجه به نرمال بودن توزیع داده ها از آزمونt یک نمونه ای مقدار میانگین آن با مقدار صفر آزمون شده است. نتایج و یافته هاتحقیق نشان داد در کشورهای با اقتصاد تورمی که معیارهای مربوط به بودجه بندی سرمایه ای در تصمیم های سرمایه گذاری که از منابع اطلاعات بهای تمام شده تاریخی استفاده می شود اطلاعات مربوطی را برای تصمیم گیری فراهم نمی نماید و اساسا می بایستی در اندازگیری شاخص های ارزیابی بودجه بندی سرمایه ای عامل تورم در محاسبات جریان های نقدی طرح های سرمایه گذاری لحاظ نمود.

یکی از مفروضات کارایی بازار سرمایه این است که سرمایه گذاران به طور منطقی عمل می کنند، ولی شواهدی وجود دارد که حاکی از عکس العمل غیر منطقی سرمایه گذاران است. از آن جایی که می توان فرض کرد بورس اوراق بهادار تهران از کارایی لازم برخودار نیست، بنابراین شناخت بیشتر تورش های رفتاری معامله گران به حفظ تعادل بازار و کاهش شکنندگی سیستم های مالی کمک خواهد کرد. از جمله استثناهای رفتاری سرمایه گذاران در بازارهای مالی، رفتار جمعی است که قادر به توضیح بخشی از تلاطم های بازارهای مالی و افزایش نوسانات قیمت سهام می باشد. وقتی سرمایه گذاران تصمیم به تقلید از تصمیمات قابل مشاهده سایرین می گیرند، رفتار جمعی بروز می کند. بنابراین شناخت عوامل موثر بر بروز چنین رفتاری باید مورد توجه سیاست گذاران بازار سرمایه قرار گیرد. با توجه به مطالب فوق در این مطالعه نحوه اثرگذاری برخی وی ژگی های سهام بر بروز رفتار جمعی در بورس اوراق بهادار تهران بررسی شده است. به منظور اندازه گیری رفتار جمعی از شاخص (لاکونیشوکLSV) استفاده و برای انجام تحقیق چهار عامل به عنوان ویژگی های سهام (اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک، ریسک غیر سیستماتیک و نسبت P/E) انتخاب و براساس آن فرضیه ها تدوین گردید. با توجه به تحلیل های انجام شده، اندازه شرکت، ریسک سیستماتیک و غیر سیستماتیک شرکت بر بروز رفتار جمعی تاثیر مثبت دارد، ولی نسبت P/E با رفتار جمعی همبستگی معکوس دارد. بطور کلی نتایج بدست آمده براساس نظریه کمبود اطلاعات و علایق مشترک سهامداران قابل توجیه است.

در این مطالعه، ارتباط میان کیفیت سود و سیاست تقسیم سود نقدی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران مورد بررسی قرار گرفته است. هدف اصلی از انجام این تحقیق، پاسخ به این سؤال است که آیا می توان با توجه به کیفیت سود، سیاست تقسیم سود نقدی را مورد ارزیابی قرار داد. بدین منظور، تعداد 97 شرکت طی دوره زمانی 1386-1380 بررسی شده است. جهت آزمون ارتباط میان کیفیت سود و مبلغ سود نقدی، از رگرسیون چند متغیره و برای آزمون ارتباط میان کیفیت سود و پرداخت مبالغ سود نقدی بیشتر و همچنین ارتباط میان کیفیت سود و احتمال افزایش سود نقدی، از رگرسیون لاجیت استفاده شده و کیفیت سود از طریق دو متغیر جایگزین (نزدیکی سود به جریان های نقدی عملیاتی و تغییر در اقلام تعهدی اختیاری) اندازه گیری شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد در صورت سنجش کیفیت سود بر مبنای تغییر در اقلام تعهدی اختیاری، ارتباط معکوس و معنادار ضعیفی میان کیفیت سود و پرداخت مبالغ بیشتر سود نقدی وجود دارد. همچنین در صورتی که کیفیت سود بر مبنای نزدیکی سود به جریان های نقدی عملیاتی سنجیده شود، ارتباط مثبت و معنادار نسبتاً قوی میان کیفیت سود و احتمال افزایش سود نقدی مشاهده می شود. نتیجه به-دست آمده حاکی از آن است که تغییر در کیفیت سود شرکت، حاوی اطلاعاتی در خصوص احتمال تغییر در سود نقدی است و مدیران شرکت های بورس اوراق بهادار تهران، به جریان های نقدی شرکت و عکس العمل بازار توجه خاص دارند و به ثبات عملکردی در رفتار سرمایه گذاران معتقدند.

بعد از بحران جهانی 2008 و نوسانات شدید بازارهای مالی در سراسر جهان، در حوزه مالی رفتاری، مطالعه رفتار سرمایه گذاران بیشتر مورد توجه واقع شد. یکی از عوامل کلیدی تعیین کننده حرکات بازار احساسات سرمایه گذاران است. حوزه مالی رفتاری، که چگونگی و کیفیت رفتار در حوزه مالی را مطالعه می کند. در این زمینه، مطالعه نقش احساساتی مانند ترس، طمع، انتظار و همینطور تاثیر ذهن ناخودآگاه و باورها در شکل دادن به تصمیمات سرمایه گذاری و تاثیر آن بر کارایی بازار مهم به نظر می رسد.این پژوهش به دنبال یافتن تأثیر مهم ترین مفاهیم مالی رفتاری (یا سوگیری های شناختی) مثل فرا اعتمادی، نماگری، آشناگرایی و اتکا بر تصمیم گیری سرمایه گذاران فردی و کارایی بازار در بورس تهران است.داده های اولیه برای آزمون مدل پژوهش با توزیع یک پرسشنامه ساختاریافته در بین 400 سرمایه گذار فردی فعال در بورس اوراق بهادار تهران جمع آوری شد و داده های 386 سرمایه گذار مبنای پردازش قرار گرفت. همچنین برای تحلیل داده ها از روش مدل یابی معادلات ساختاری یا روش حداقل مربعات جزئی استفاده شد. یافته های این پژوهش مبین این است که رابطه مثبت و معناداری بین سوگیری های فرا اعتمادی و نماگری با کارایی ادراک شده بازار و تصمیمات سرمایه گذاران وجود دارد، همچنین رابطه منفی و معناداری بین آشناگرایی با کارایی بازار و تصمیمات سرمایه گذاران وجود دارد، اما معناداری رابطه این دو متغیر با سوگیری اتکا مورد تایید واقع نشد.

حاکمیت شرکتی دارای دو بعد عملیاتی و بعد نظارتی در هر شرکتی است، هر دو بعد می توانند عملکرد شرکت را تحت تاثیر قرار دهند. به همین جهت در این تحقیق به بررسی مولفه های حاکمیت شرکتی، بر سود آوری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. دوره زمانی تحقیق طی 10 سال از سال 1390 لغایت سال1399 بوده است. بنابراین با انتخاب 151 شرکت به عنوان نمونه پژوهش با برآورد مدل رگرسیونی چند متغیره و با استفاده از مدل داده های ترکیبی به بررسی سوال تحقیق در خصوص تاثیر مولفه های حاکمیت شرکتی بر عملکرد شرکت، پرداخته شده است.نتایج نشان داده که از بین مولفه های مورد بررسی، استقلال کمیته حسابرسی، استقلال هیئت مدیره، تخصص کمیته حسابرسی، تنوع جنسیتی هیئت مدیره، تصدی مدیر عامل، تخصص و صلاحیت واحد حسابرس داخلی و نوع حسابرس بر سود آوری شرکت تاثیر مثبت دارند. دوگانگی وظایف مدیریتی در هیات مدیره بر سود آوری شرکت تاثیر منفی داشته است. همچنین سهام تحت تملک سرمایه گذاران نهادی و تعداد جلسات هیئت مدیره و اندازه واحد حسابرسی داخلی بر سود آوری شرکت تاثیر ندارد.

این مقاله ارتباط بین توانایی مدیریت و سرعت تعدیل نگهداشت وجه نقد به سمت حالت بهینه با استفاده از مدل تعدیل جزئی نگهداشت وجه نقد را مورد بررسی قرار می دهد. بدین منظور در این پژوهش داده های ترکیبی مربوط به 130 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1387 - 1397 به روش رگرسیون حداقل مربعات (OLS) برای برآورد نسبت وجه نقد هدف، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج حاصل از بررسی با استفاده از نرم افزار Stata نشان داد که توانایی مدیریت رابطه معکوس با سرعت تعدیل نگهداشت وجه نقد دارد. همچنین وجود شرکت های فرعی تاثیری بر رابطه بین توانایی مدیریت و سرعت تعدیل نگهداشت وجه نقد به سمت هدف ندارد.

هدف: جریان های نقدی تأثیر قابل توجهی بر عوامل مختلف از جمله کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار دارد. در این رابطه بلادی و همکاران (2021) نشان می دهند که شرکت هایی که با ریسک جریان نقدی مواجه هستند، احتمالاً سرمایه گذاری نیروی کار فعلی را برای کاهش هزینه های تامین مالی آینده افزایش می دهند. تأخیر در سرمایه گذاری نیروی کار، شرکت را در معرض خطرات اضافی مرتبط با جریان های نقدی نامشخص قرار می دهد و به طور بالقوه توانایی آن را برای تأمین مالی پروژه های موجود کاهش می دهد (بویل و گاتری،  2003). با این حال، به دلیل فقدان تحقیقات کافی در خصوص این موضوع در ایران، این پژوهش به دنبال رفع این نیاز است. این پژوهش به بررسی نقش تعدیلگر هزینه های آموزش و هزینه های تحقیق و توسعه بر رابطه بین کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار و نوسانات جریان نقدی عملیاتی  شرکت هایی که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده، می پردازد. این پژوهش از لحاظ اهداف، کاربردی بوده و از نظر روش شناسی از نوع تحقیقات پس رویدادی است.روش: جامعه آماری، شامل کلیه شرکت هایی است که در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفته شده است و برای انتخاب از روش حذف سیستماتیک استفاده شده است در واقع 116 شرکت (580 سال-شرکت) به عنوان نمونه انتخاب و در دوره زمانی بین سال های 1396 تا 1400 مورد بررسی قرار گرفتند. برای جمع آوری اطلاعات، به شیوه کتابخانه ای عمل شد و فرضیه های تحقیق با استفاده از الگوی داده های تابلویی و رگرسیون خطی چندگانه مورد آزمون قرار گرفتند.یافته ها: یکی از مهم ترین عوامل مؤثر در عدم تأثیر کنفرانس های خبری و اطلاعیه های شفاف سازی بر تصمیمات سرمایه گذاران، نقص در سیستم اطلاعاتی و کارایی ضعیف بازار بورس تهران است. علاوه بر این، عدم دانش تخصصی سرمایه گذاران نیز در این پدیده نقش دارد. سرمایه گذاران در بازار سهام تمایل دارند اطلاعات مربوط به قیمت، بازده و عملکرد سهام شرکت ها را بر اخبار منتشر شده توسط رسانه ها اولویت دهند. برای ترویج سرمایه گذاری در بازارهای سهام، کشورها باید اطلاعات بهتری را در اختیار سرمایه گذاران قرار دهند. این امر می تواند با افزایش الزامات تعیین شده توسط سازمان های نظارت بر بازار سهام و ایجاد چارچوبی برای ارزیابی سیاست ها و رویه ها با حمایت دولت ها محقق شود. بر اساس یافته های پژوهش، پیشنهاد می شود سازمان بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد نظارتی و شرکت بورس و اوراق بهادار به عنوان نهاد اجرایی بازار سرمایه، قوانین و مقررات حاکم بر بازار را بررسی و بازنگری کنند.نتیجه گیری: هر چه نوسانات جریان نقد عملیاتی بیشتر باشد، کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار افزایش می یابد. به عبارت دیگر شرکت هایی که با ریسک جریان نقدی مواجه هستند، احتمالاً سرمایه گذاری نیروی کار فعلی را افزایش می دهند تا از هزینه های تأمین مالی بالا در آینده جلوگیری کنند؛ زیرا نوسانات در جریان نقدی ریسک شرکت را افزایش می دهد و در نتیجه بر ریسک شرکت هایی با ناکارآمدی سرمایه گذاری نیروی کار تأثیر می گذارد. بنابراین نتایج این پژوهش با پژوهش حبیب و راناسنگه (2022) همسو می باشد. از طرفی دیگر فرضیه دوم پژوهش حاضر نشان داده شد که هزینه های آموزش کارکنان به عنوان تعدیل گر رابطه بین کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار و نوسانات جریان نقد عملیاتی را تحت تأثیر قرار می دهد. این بدان معناست که هر چه هزینه های آموزش کارکنان کمتر باشد، نوسانات جریان نقد عملیاتی با افزایش کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار بیشتر می شود. به عبارت بهتر، شرکتی که ریسک بالایی در جریان نقدی دارد، احتمال بیشتری دارد که با احتیاط بیشتری روی نیروی کار سرمایه گذاری کند. پس هزینه های ناشی از آموزش کارکنان را کاهش می دهد تا مدیریت را مجبور کند کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار را برای افزایش ارزش سهامداران و کاهش هزینه های تأمین مالی آتی بهبود بخشد. بنابراین نتایج این پژوهش های بلادی و همکاران (2021) حبیب و راناسنگه (2022) همسو می باشد، چرا که آن ها معتقدند شرکت هایی که با ریسک جریان نقدی مواجه هستند، احتمالاً سرمایه گذاری نیروی کار فعلی را افزایش می دهند تا از هزینه های تأمین مالی بالا در آینده جلوگیری کنند، زیرا نوسانات در جریان نقدی ریسک شرکت را افزایش می دهد و در نتیجه بر ریسک شرکت هایی با ناکارآمدی سرمایه گذاری نیروی کار تأثیر می گذارد. این در حالی است که فرضیه سوم پژوهش حاضر نشان می دهد هزینه های تحقیق و توسعه به عنوان تعدیل گر رابطه بین کارآیی سرمایه گذاری نیروی کار و نوسانات جریان نقد عملیاتی را تحت تأثیر قرار می دهد. این بدان معناست که هنگام مواجهه با ریسک جریان نقدی، مدیران شرکت ها سعی می کنند هزینه های تحقیق و توسعه را با سرمایه گذاری مؤثر روی نیروی کار برای افزایش ارزش شرکت به حداکثر برسانند، چرا که توانایی سرمایه گذاری های ناشی از هزینه های تحقیق و توسعه به شدت به جریان نقدی وابسته است و نسبت به نوسانات جریان نقدی کاملاً حساس است.