رحمان زندی

رحمان زندی

مطالب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدید‌ترین

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۹ مورد.
۱.

بررسی توزیع فضایی خدمات عمومی و سنجش رضایتمندی ساکنان از کیفیت دسترسی به آن ها (مورد مطالعه: شهر تربت حیدریه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۵ بهار ۱۴۰۳ شماره ۵۵ 42 - 27

کلیدواژه‌ها: توزیع فضایی دسترسی به خدمات عمومی رضایتمندی تربت حیدریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۳ تعداد دانلود : ۶۹
هدف: این تحقیق با هدف بررسی توزیع فضایی خدمات عمومی و سنجش میزان رضایتمندی ساکنان از کیفیت دسترسی به آن ها در شهر تربت حیدریه انجام شده است. روش و داده ها: این تحقیق با روش توصیفی – تحلیلی انجام گرفته است. جامعه آماری محدوده قانونی شهر تربت حیدریه و نمونه ها به روش نمونه گیری احتمالی طبقه بندی شده انتخاب شده اند. داده های مورد نیاز به دو روش کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. داده های جمع آوری شده به روش های آمار توصیفی و استنباطی از جمله آزمون مقایسه میانگین ها، آزمون، آنالیز واریانس و آزمون همبستگی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. تحلیل توزیع فضایی خدمات بر اساس مدل نزدیک ترین همسایه در فضای نرم افزار Arc Gis انجام شده است. یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل فضایی توزیع خدمات عمومی نشان داد که خدمات آموزشی و فضای سبز به صورت نامنظم و خوشه ای، خدمات بهداشتی و درمانی به صورت منظم و کاربری های اداری و تجاری به صورت الگوی پراکنده توزیع شده اند. نتایج حاصل از آزمون مقایسه میانگین ها نشان داد که میزان رضایتمندی کلی ساکنان از کیفیت خدمات عمومی با میانگین (۳/۳۲۵)، بزرگ تر از حد متوسط است. نتایج حاصل از سنجش سطح رضایتمندی ساکنان مناطق مختلف از کیفیت دسترسی به خدمات عمومی بر اساس سطح درآمد ساکنان، به ترتیب بالاترین سطح رضایتمندی در بین ساکنان پُردرآمد با میانگین (۴/۰۵۹)، متوسط درآمد با میانگین (۳/۵۲۵) و کمترین میزان در بین گروه کم درآمد با میانگین (۲/۱۸) مشاهده شد. نتیجه گیری: با توجه به این که دسترسی به خدمات عمومی نقش مهمی در کیفیت زندگی ساکنان و در نتیجه رضایتمندی سکونتی آن ها دارد، برنامه ریزی در توزیع عادلانه و متناسب با تعداد و تراکم جمعیت در محلات مختلف شهر، با نگاه ویژه به محلات فقیرنشین از اهمیت خاصی برخوردار است. نوآوری، کاربرد نتایج: جنبه نوآوری این پژوهش نسبت به تحقیقات مشابه این است که علاوه بر سنجش سطح رضایتمندی ساکنان به تفکیک محلات مختلف و نیز نوع خدمات، سنجش رضایتمندی بر اساس گروه های درآمدی نیز مورد اندازه گیری و تحلیل قرار گرفته است.
۲.

سنجش دمای سطح زمین و ارتباط آن با شاخص های طیفی، مطالعه موردی: استان خوزستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۳ شماره ۷۶ 33 - 64

کلیدواژه‌ها: دمای سطح زمین شاخص پوشش گیاهی شاخص مناطق ساخته شاخص زمین های بایر

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۳۴
دمای سطح زمین، تابعی از انرژی خالص در سطح زمین است که به مقدار انرژی رسیده به سطح زمین، گسیلندگی سطح، رطوبت و جریان هوای اتمسفر بستگی دارد. در این تحقیق دمای سطح زمین (LST)، در استان خوزستان با استفاده از الگوریتم پنجره تقسیم محاسبه گردید. همچنین به منظور شناخت دقیق تر رفتار دمای سطح زمین در منطقه مورد نظر، از روش کدنویسی در سامانه «گوگل ارث انجین» استفاده شده است. صحت سنجی نقشه دمای تهیه شده نیز با استفاده از داده های ایستگاه های هواشناسی استان خوزستان صورت گرفت. هدف از این تحقیق، بررسی ارتباط سه شاخص طیفی NDBI ،NDVI و  NDBaIبا دمای سطح زمین (LST) است و به منظور دستیابی به این هدف، از تصاویر سنجنده OLI ماهواره لندست-8 در تیرماه سال 2022 استفاده گردیده است. پس از محاسبه دمای سطح زمین (LST) با استفاده از روش پنجره تقسیم، سه شاخص پوشش گیاهی، شاخص مناطق ساخته شده یا سطوح نفوذناپذیر و شاخص زمین های بایر محاسبه شد و با استفاده از همبستگی پیرسون در سطح اطمینان 01/0 درصد ارتباط آن ها با دمای سطح زمین مورد بررسی قرار گرفت، نتایج همبستگی دما با شاخص های ذکرشده نشان داد که شاخص مناطق بایر (NDBaI)، هم بستگی مثبتی با دمای سطح زمین دارد و میزان R2 آن معادل با 488/0 می باشد. شاخص مناطق ساخته شده (NDBI) از هم بستگی منفی با دمای سطح زمین برخوردار است و میزان R2 آن معادل با 642/0- است و شاخص پوشش گیاهی (NDVI) دارای هم بستگی مثبت غیر خطی با دمای سطح زمین می باشد، دلیل غیر خطی بودن پوشش گیاهی، پراکندگی و محدود بودن آن در بخش های مختلف سطح استان خوزستان است. همچنین معنی دار بودن و مؤثر بودن سه شاخص مذکور، با استفاده از روش رگرسیون حداقل مربعات (OLS) بررسی شد. نتایج بررسی جزایر حرارتی در سطح استان خوزستان با استفاده از شاخص موران محلی نشان داد که جزایر حرارتی در خارج از محدوده شهری و در مناطق بایر متمرکز شده اند و دمای مناطق شهری نسبت به مناطق بیرون از  شهر پایین تر است.  جزایر خنک نیز در پهنه های آبی و پوشش های گیاهی متمرکز شده و دارای مساحت خیلی کمتری نسبت به جزایر حرارتی در سطح استان خوزستان می باشند.
۳.

تحلیل تنوع زمینی (ژئودایورسیتی) در محدوده کوه های بینالود(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۵۲ 41 - 24

کلیدواژه‌ها: ژئودایورسیتی سیمپسون ضریب دایورسیتی شانون ضریب ناهمواری سیمپسون شانون کوه های بینالود

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸ تعداد دانلود : ۵۰
هدف: هدف این پژوهش شناسایی، تفسیر و ارزیابی عناصر تنوع زمینی به منظور سازمان دهی مناطق خاص و کل زمین و هماهنگی حفاظت یا مدیریت کارآمد است.روش و داده: روش این پژوهش به صورت توصیفی و تحلیلی بوده است و با استفاده از روش های کمی و آماری و سنجش از دور نقش عوامل مورفومتریک و زمین شناختی و اقلیم به عنوان پارامترهای اصلی در شکل گیری و گسترش تنوع زمین شناسی مورد مطالعه قرار گرفته است. با تقسیم بندی کوه های بینالود به دامنه شمالی و دامنه جنوبی این دو  منطقه به صورت جداگانه با روش ارزیابی کمی مورد ارزیابی و مقایسه قرار گرفته است. این فرایند با محاسبه شاخص های تراکم ناهمواری ((PRD، ضریب ناهمواری سیمپسون (SIEI) و شانون (SHEI)، ضریب دایورسیتی شانون (SHDI) و سیمپسون (SIDI) دامنه شمالی و دامنه جنوبی کوه های بینالود و مقایسه نتایج در دو دامنه شمالی و جنوبی صورت گرفته است.یافته ها: میزان شاخص های محاسبه شده در دامنه جنوبی، شاخص تراکم ناهمواری (PRD) ۰/۰۰۲۵،  ضریب دایورسیتی سیمپسون (SIDI): ۰/۶، ضریب ناهمواری سیمپسون (SIEI): ۰/۸۱، ضریب دایورسیتی شانون (SHDI): ۱/۵، ضریب ناهمواری شانون (SHEI): ۰/۷۶ است.نتیجه گیری: بر مبنای یافته های تحقیق می توان عنوان کرد که اختلاف شاخص ها در دو دامنه بسیار ناچیز است، اما به دلیل وضعیت ساختمانی و چینه شناسی و تأثیر عوامل ثانویه دامنه های جنوبی کوه های بینالود دارای ژئودایورسیتی بالاتری نسبت به دامنه های شمالی آن است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که بر اساس مقایسه دامنه شمالی و دامنه جنوبی کوه های بینالود با شاخص های پنج گانه ژئودایورسیتی سهم عوامل زمین شناسی بیشتر از عوامل مورفومتری و اقلیمی بوده است.نوآوری، کاربرد نتایج: در این پژوهش برای اولین بار در کشور ژئودایورسیتی کوهستانی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل می تواند اهمیت تنوع زمینی را در منطقه نمایش داده و در زمینه مدیریت میراث ژئومورفولوژیک و چگونگی حفاظت بهتر از این منابع مورد استفاده مدیران و تصمیم گیرندگان قرار گیرد.
۴.

ارزیابی تغییرات کاربری اراضی، مدل سازی و پیش بینی نواحی مستعد توسعه کالبدی شهر (مطالعه ی موردی: شهر نورآباد ممسنی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و سوم زمستان ۱۴۰۲ شماره ۷۱ ۱۹۷-۱۸۳
تعداد بازدید : ۱۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۷
پارامترهای طبیعی یکی از عوامل اصلی و تعیین کننده جهات توسعه فیزیکی شهرها و سکونتگاه ها محسوب می شوند. در یک منطقه کوهستانی تاثیر این عوامل به عنوان موانع توسعه دوچندان شده و می تواند مخاطرات طبیعی را نیز به همراه داشته باشد. در این پژوهش سعی شده با شناسائی عوامل تاثیرگذار و ارزیابی آن، جهات بهینه توسعه فیزیکی شهر نورآباد به عنوان یک منطقه نسبتاکوهستانی، مشخص شود. برای دستیابی به این مهم از 7 شاخص موثر(ارتفاع، شیب، جهت شیب، لیتولوژی، فاصله از گسل فاصله از آبراهه،) استفاده شده و برای ارزیابی، مدل سازی و پیش بینی نواحی مناسب توسعه کالبدی شهر ازداده های تصاویر ماهواره ای لندست و از مدل های-FUZZY - AHP و ماکوف و پیش بینی مارکوف استفاده شده است. به طوری که هرکدام از لایه ها با توجه به توابع عضویتی فازی در نرم افزار GIS Arc 10.3 فازی شده اند. مقایسه تحلیلی روی پهنه های مناسب وضع موجود شهر بر اساس نقاط بحرانی با پهنه های مناسب در نهایت نقشه نهایی با2 مدل مذکور به 5 کلاس طبقه بندی گردید نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که تا افق 1404 شهر به سمت شرق توسعه می یابد در حالی که این مسیر توسعه مسیر مناسبی نمی باشد به علت وجود گسل اصلی کازرون و آبراهه اصلی مهمترین عوامل مخاطره آمیز در محدوده شهر به حساب می آید بهترین مکان برای توسعه شهر مناطق غربی و جنوب غربی منطقه می باشد که این محدوده 13% از مساحت حوضه را در بر می گیرد. شماره ی مقاله: ۱۱
۵.

سنجش و ارزیابی کشت برنج و صیفی جات و تاثیر آن بر بحران نشست زمین آبخوان نور آباد ممسنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴۶) 184 - 199

کلیدواژه‌ها: نوع کشت فرونشست زمین آبخوان نورآباد فارس SVM GEE

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۰ تعداد دانلود : ۵۸
فرونشست یک مخاطره محیطی که سبب ریزش و پایین رفتن سطح زمین می شود و در بازه زمانی طولانی نشست زمین را به همراه دارد؛ توسعه آن در کشورهای جهان سوم از جمله ایران به دلیل استفاده بی حد و حصر از منابع آب زیرزمینی در زمینه فعالیت های کشاورزی رو به افزایش است دشت نورآباد یکی از دشت های مهم استان فارس از لحاظ توسعه ی کشاورزی به شمار می آید که در چند سال اخیر با پدیده ی فرونشست زمین در اثر برداشت ی رویه از منابع آب زیرزمینی روبرو بوده است. الگو کشت نقش موثری در میزان فرونشست زمین دارد در این پژوهش به بررسی نوع کشت در میزان فرونشست حوضه آبریز نورآباد از روش های تداخل سنجی راداری، ماشین بردار پشتیبان و رگرسیون فضایی استفاده گردید. نتایج حاصل از تحلیل داده ها نشان داد که بیشترین میزان فرونشست زمین در مناطقی که به کشت گونه های برنج اختصاص یافته به حداکثر میزان حدود 10سانتیمتر در سال رسیده است. نتایج حاصل از الگو کشت و ارتباط آن با فرونشست زمین نشان ازوجود همبستگی مثبت ضریبR2 برابر90/0 و کمترین میزان خطا حدود 0.001 را به خود اختصاص داده است.
۶.

سنجش میزان خودهمبستگی فضایی دمای سطح زمین با کاربری اراضی، نمونه مطالعه: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی محیطی دوره ۳۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۸۹) 61 - 76

کلیدواژه‌ها: دمای سطح زمین تصاویر لندست 8 لکه های داغ و سرد نزدیک ترین همسایه اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۸ تعداد دانلود : ۱۵۴
جزایر حرارتی شهری و ضریب گسیل سطحْ شاخص های مهمی در مطالعه مدل های تعادل انرژی در سطح زمین و بررسی فعل وانفعالات سطح زمین در مقیاس منطقه ای و جهانی هستند. در این مقاله، اثر جزیره گرمایی شهری با استفاده از داده های ماهواره لندست سنجنده OLI سال 2019 شهر اصفهان تجزیه و تحلیل شد. تصاویر انتخاب شده، طول موج 11٫30-10٫30 میکرومتر و تفکیک مکانی 100 متر و باند حرارتی 10 دارند. دمای سطح زمین (LST) و NDVI در گوگل ارث انجین برای تابستان سال 2019 محاسبه شد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی خودهمبستگی فضایی جزایر حرارتی و ارتباط آن با کاربری اراضی شهر اصفهان است. برای استخراج کاربری اراضی، از روش طبقه بندی نظارت شده و الگوریتم حداکثر مشابهت استفاده شد. همچنین برای مشخص شدن الگوی پراکندگی، شاخص میانگین نزدیک ترین همسایگی به کار رفت. نتایج نشان داد که خوشه بندی در دمای سطح زمین با سطح اطمینان بیش از 99 درصد وجود داشته است. رابطه میان جزایر حرارتی با کاربری های ساخته شده و بایرْ مستقیم و افزایشی، و ارتباط آن با کاربری های پوشش گیاهی و آبْ معکوس است. مناطق 4، 5، 6 و 12 بیشترین میزان دما و مناطق 1، 2 و 3 کمترین میزان دما را داشته اند. همچنین نتایج حاصل از لکه های داغ و سرد نشان داد که لکه های سرد در مناطق مرکزی و لکه های داغ در مناطق جنوب شرقی قرار دارند.
۷.

تحلیل عدالت اجتماعی و پراکنش شهری در توزیع خدمات عمومی شهری، مطالعۀ موردی: شهر تربت حیدریه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه پاییز ۱۴۰۲ شماره ۷۲ 117 - 141

کلیدواژه‌ها: عدالت اجتماعی عدالت فضایی پراکنش جمعیت توزیع خدمات شهری تربت حیدریه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۵ تعداد دانلود : ۱۲۶
 امروزه گسترش شهرها و افزایش جمعیت در نواحی مختلف شهر، سبب پراکنش جمعیت شهری شده است؛ ازاین رو، رسالت عدالت فضایی در شهرها در راستای توزیع عادلانه امکانات و خدمات شهری با توجه به رفع نیاز شهروندان امری ضروری است؛ بنابراین، اگر مدیران شهری نتوانند امکانات و خدمات عمومی را به صورت عادلانه و مطلوب در مناطق مختلف شهر توزیع کنند، زمینه ایجاد نارضایتی شهروندان از دسترسی به خدمات رسانی را فراهم خواهند کرد؛ بنابراین، پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و با هدف تحلیل عدالت اجتماعی و پراکنش شهری در توزیع خدمات عمومی شهری، ازطریق نرم افزار ARC GIS در شهر تربت حیدریه انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش را 13 ناحیه شهر تربت حیدریه تشکیل داده است. این پژوهش ابتدا با استفاده از مدل جینی و مدل آنتروپی شانون به محاسبه توزیع و پراکندگی جمعیت در نواحی مختلف شهر پرداخته است. درنهایت ازطریق محیط ArcMap به ترسیم نقشه های الگوی توزیع و پراکندگی فضایی نزدیک ترین فاصله همسایگی کاربری ها و خدمات عمومی شهری و رتبه بندی نواحی به 5 دسته (بسیار محروم، محروم، نسبتاً مطلوب، مطلوب و بسیار مطلوب) در 13 ناحیه این شهر پرداخته است. نتایج حاصل نشان داد: نواحی (2-7-8-4) به عنوان نواحی بسیار مطلوب، نواحی (1-5-10) مطلوب، نواحی (3-11-12) نسبتاً مطلوب، نواحی (5-6) محروم و ناحیه (13) به عنوان ناحیه بسیار محروم از خدمات عمومی شهری در این شهر رتبه بندی و شناسایی شده اند؛ بنابراین خدمات عمومی عادلانه و متناسب با جمعیت شهر توزیع نشده است؛ به طوری که نواحی مرکز و داخل شهر دارای خدمات عمومی مطلوب و نواحی حاشیه و پیرامون نظیر نواحی (5-6-13) با توجه به تعداد جمعیت آن ها، فاقد خدمات رسانی یا به صورت نامطلوب توزیع شده اند.
۸.

نقش تغییرات کاربری اراضی بر شکل گیری دمای سطح زمین در شهرها، مطالعه موردی: شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیای طبیعی دوره ۵۴ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۱۲۵) 1 - 17

کلیدواژه‌ها: دمای سطح زمین کاربری اراضی شهرنشینی جزیره حرارتی شهر شهر اصفهان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۱ تعداد دانلود : ۱۱۳
گسترش و توسعه شهرها و افزایش شهرنشینی یکی از ویژگی های کنونی و عصر حاضر جوامع انسانی به ویژه کشورهای درحال توسعه است. تراکم و ازدیاد جمعیت در شهرها منجر به گسترش و توسعه نواحی شهری و تغییر در کاربری اراضی شهری گردیده است. در این تحقیق با استفاده از تکنیک سنجش ازدور نسبت به شناخت الگوها و بررسی تغییرات مکانی دمای سطح زمین در مناطق مختلف شهر اصفهان اقدام شد. با استفاده از معادلات حرارتی و الگوریتم مرکز مشابهت، دمای سطح زمین برای دوره های 1365 تا 1401 محاسبه گردیده است. برای ارزیابی تغییرات صورت گرفته در کاربری اراضی محدوده موردمطالعه که شامل کاربری های ساخته شده، باغات، پوشش گیاهی، و اراضی فاقد پوشش گیاهی می باشد از طبقه بندی نظارت شده روش بیشترین مشابهت استفاده شده است. نتایج حاصل از مقایسه کاربری اراضی سال 1365 تا 1401 در محدوده مطالعاتی نشان می دهد که، در طی دوره مذکور کاربری مسکونی 94/175 کیلومترمربع افزایش داشته و کاربری باغات 28/74 کیلومتر روند کاهشی را نشان می دهد. همچنین در کاربری پوشش گیاهی شاهد کاهش 03/39 کیلومتری و در کاربری مناطق فاقد پوشش گیاهی 75/217 کیلومتر کاهش را شاهد هستیم. نتایج حاصل از بررسی دمای سطح زمین، نشان دهنده گسترش دمای سطح زمین در دوره مطالعاتی در شهر اصفهان می باشد. بر این اساس در دوره موردمطالعه، در نواحی شرق و جنوب شرق دمای سطح زمین در حال گسترش بودند. بررسی خطوط هم دما بیانگر این است که دمای سطح زمین در اطراف شهر ازنظر دمایی و وسعت افزایش قابل توجهی پیدا کردند
۹.

تحلیل فضایی میزان جابه جایی گنبدهای نمکی و نقش آن بر افت آب زیرزمینی (مطالعه موردی جنوب شرق فارس)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۸۵ 101 - 108

کلیدواژه‌ها: گنبدنمکی شاخص های تکتونیکی جا به جایی GWRو OLS جنوبی شرق فارس

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۱ تعداد دانلود : ۴۹
گنبدهای نمکی یکی از پدیده های منحصر بفرد ژئومورفولوژیکی می باشد که از لحاظ توسعه اقتصادی، زیست محیطی و گردشگری حائز اهمیت هستند و از طرف دیگر نیز به عنوان یک عامل تشدیدکننده موثر در بروز فعالیت تکتونیکی نقش زیادی در رخداد زلزله و همچنین نشست زمین دارد. در این پژوهش به ارزیابی وضعیت فعالیت گنبدهای نمکی منطقه جنوب شرق فارس با استفاده از8 شاخص تکتونیکی پرداخته شده است و سپس با استفاده از روش تداخل سنجی راداری، میزان جابجایی عمودی منطقه محاسبه شده است. نهایتاً جهت ارتباط بین میزان فرونشست و افت آب زیرزمینی از روش رگرسیون وزن دار فضایی رگرسیون حداقل مربعات استفاده گردید. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر این است که در میزان جابجایی عمودی منطقه علاوه بر حرکت گنبدهای نمکی، عوامل تکتونیکیو فرونشست نیز تاثیرگذار بوده است.نتایج حاصل از روش تداخل سنجی راداری نیز بیانگر جابجایی عمودی منطقه و فعال بودن منطقه از نظر تکتونیکی است. گنبد نمکی S2در بخش غربی محدوده که در محاسبه شاخص ها دارای بالاترین امتیاز حدود (7.4) بوده، همچنین در نتیجه حاصله از طریق تداخل سنجی در محدوده بالاآمدگی قرار داشته است، سایر گنبدها اگرچه با توجه به ویژگی خاص خود دارای میزانی بالاآمدگی بوده اند اما عامل برداشت آب زیرزمینی سبب بیشترین میزان فرونشست در گنبدهای S10, S4,S5,S6 گردیده است که حداکثر افت آب زیرزمینی در این گنبدها حدود 70 متر می باشد با مقایسه دو مدل مذکور گویا این مطلب است که مدل GWR با ضریب R2 حدود80%-99% و کمترین خطا001/. و مدل OLS با ضریبR2 حدود 23/0 و خطا07/0 را نشان میدهد و مدل GWR با دقت بالاتر انطباق بین دو پارامتر مذکور را تایید نمود.
۱۰.

تجزیه وتحلیل خطر خشک سالی با استفاده از شاخص های ارزیابی ریسک خشک سالی، مطالعه موردی: استان خراسان رضوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: آمایش جغرافیایی فضا سال ۱۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۴۸ 133 - 150

کلیدواژه‌ها: خشک سالی آسیب پذیری شاخص خطر خشک سالی استان خراسان رضوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۷ تعداد دانلود : ۸۴
با توجه به تداوم خشک سالی و اثرات مخرب آن بر بخش های مختلف اقتصادی-اجتماعی استان خراسان رضوی این مطالعه به منظور بررسی تغییرات مکانی-زمانی خطر خشک سالی در استان و ارزیابی آسیب پذیری در برابر آن هدف گذاری شده است. بدین منظور از مجموعه داده های هواشناسی طی دوره 70 ساله (2020-1950) و شاخص های خشک سالی همچون شاخص بارش استاندارد (SPI)، شاخص بارندگی (RAI) و شاخص z (ZSI) به منظور ارزیابی وضعیت خشک سالی منطقه در چهار مقیاس زمانی 3، 6، 12 و 24 ماهه استفاده گردید. سپس خطر خشک سالی و آسیب پذیری با استفاده از چهار شاخص مخاطره خشک سالی (DHI)، شاخص مواجهه با خشک سالی (DEI ، شاخص آسیب پذیری خشک سالی (DVI) و شاخص خطر خشک سالی ترکیبی (DRI) مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج شاخص DHI خشک سالی های شدید و خیلی شدید منطبق بر قسمت های شرق، مرکز و جنوب می باشد که می تواند به دلیل افزایش مصرف آب ناشی از توسعه جمعیت، توسعه کشاورزی و صنایع و همچنین تغییرات آب و هوایی باشد. بر اساس نتایج شاخص های DVI و DRI مناطق منطبق بر خشک سالی های شدید و خیلی شدید در قسمت های جنوبی، غربی و مرکزی است. شاخص DEI نشان داد که در قسمت های مرکزی، شرقی و جنوبی استان بخش کشاورزی به دلیل وابستگی بیش ازحد به ذخیره رطوبتی خاک، نخستین بخشی است که تحت تأثیر اثرات مخرب خشک سالی قرار می گیرد. نقشه های خطر خشک سالی نشان دهنده احتمال مواجهه منطقه با شرایط بسیار خشک بوده و منابع آب منطقه را در کوتاه مدت و میان مدت تحت تأثیر قرار می دهد
۱۱.

بررسی ماهواره ای- همدید بارش های فراگیر برف در غرب ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۶ زمستان ۱۴۰۱ شماره ۸۲ 189 - 210

کلیدواژه‌ها: تحلیل ماهواره ای- همدید برف سنگین و فراگیر سنجنده Modis نمایه NDSI غرب ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۸ تعداد دانلود : ۱۴۰
در پژوهش حاضر به منظور بررسی ماهواره ای- همدید بارش های سنگین و فراگیر برف در غرب کشور، از داده های 16 ایستگاه همدید طی دوره 20 ساله(2000 تا 2019) استفاده شده است. در این راستا برای شناسایی ساختار جو در سطوح فوقانی از داده های رطوبت، فشار سطح زمین، ارتفاع ژئوپتانسیل، مولفه های مداری و نصف النهاری باد، دمای هوا و نمایه ناپایداری با تفکیک 5/2*5/2 درجه ای از تارنمای مرکز ملی پیش بینی محیطی/ علوم جو آمریکا(NCEP/NCAR) اخذ و نقشه های همدید تهیه گردید. جهت واکاوی سطوح پوششی برف نیز از تصاویر ماهواره MODIS سنجنده های Aqua و Terra استفاده شد و برای تشخیص سطوح برفی، نمایه نرمال شده تفاضلی برف بکارگرفته شد. نتایج نشان داد با تشکیل یک چرخند قوی در سطح زمین روی عراق، هوای ناپایدار و آشفته ای بوجود می آید که سبب می شود تا موجبات عروج بسته هوا تسریع یافته و با صعود سریع، بخارآب موجود در جو به بارش برف تبدیل شود. همچنین رخداد شیو شدید فشاری با بیش از 12 هکتوپاسکال در منطقه، جبهه قوی ای که در پشت آن هوای سرد عرض های بالا و در مقابل آن هوای گرم عرض های پایین ایجاد می شود، مسبب توفان های شدید برفی می شود که بیش از 60 الی 70 درصد پهنه مورد بررسی را در برمی گیرد. تراز میانی جو نیز با ریزش هوای سرد یک ناوه عمیق با عمق بیش از 25 درجه عرض جغرافیایی همراه بوده که گاها با هسته سردچال همراه شده است و تاوایی شدید و صعود سریع بسته هوا را ایجاد کرده است. همچنین نتایج حاصل از اعمال نمایه نرمال شده تفاضلی برف نشان داد با استقرار سامانه های جوی مذکور، اکثر مناطق غربی ایران در قلمرو پوشش برف قرار گرفته است و از طرفی می توان این نمایه را نمایه ای کاربردی در بررسی نواحی فاقد ایستگاه و داده دانست.
۱۲.

ارزیابی و مدلسازی تغییرات فیزیکی تالاب ارژن در رابطه با پارامترهای اقلیمی با استفاده از سنجش از دور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۱ شماره ۴۹ 17 - 1

کلیدواژه‌ها: تغییرات فیزیکی ارژن پارامتر اقلیمی سنجش از دور

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸ تعداد دانلود : ۴۵
تغییرات شدید آب و هوایی، کاهش نزولات آسمانی، افزایش دما و به دنبال آن افزایش تبخیروتعرق در دهه های اخیر باعث کاهش چشمگیر مساحت سطوح آبی شده است. در این بین، بررسی نوسان های سطح آب دریاچه ها، به منظور حفاظت آن ها به لحاظ اهمیت، ماهیت در سال های اخیر در بین کشورها در سطح ملی و منطقه ای جایگاه ویژه ای پیدا کرده است. هدف از این پژوهش بررسی تغییرات فیزیکی تالاب ارژن و روند پارامترهای اقلیمی و نیز ارتباط بین موارد یاد شده است. جهت نیل به هدف یاد شده، با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و محاسبه شاخص NDWI مساحت دریاچه ها از سال ۱۹۸۶ تا ۲۰۱۸ محاسبه گردید. نتایج حاکی از کاهش مساحت در بازه ی زمانی موردمطالعه است. به طوری که تالاب ارژن از سال ۲۰۱۳ به صورت کامل خشک شده است. کمترین میزان بارش ثبت شده در این بازه در سال های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۰ به ترتیب با میزان ۱۲۷/۸۲ و ۱۰۶/۷۶ میلی متر است. میانگین دمایی در دوره مطالعاتی ۲۰۱۸-۱۹۸۶، ۱۹/۴۴ درجه سانتی گراد بوده و دما در این بازه با میزان ۰/۶ درجه سانتی گراد روند افزایشی را طی کرده است. در بین پارامترهای آب و هوایی مورد بررسی پارامتر بارش با ضریب همبستگی حدود ۰/۵۳ و تبخیر و تعرق پتانسیل با ضریب همبستگی حدود ۰/۴۳- همبستگی بیش تری با تغییرات مساحت دریاچه ها داشتند. جهت پیش نگری پارامترهای اقلیمی دما و بارش منطقه مورد مطالعه در دهه های آتی (۲۰۲۰-۲۰۵۰)  از مدل HadCM2 پروژه Cordex-WAS تحت دو سناریو RCP4.5 و RCP8.5 استفاده شد که نتایج بیانگر روند کاهشی بارش و افزایش دما است. از میان عوامل مورد بررسی در این پژوهش دو عامل اصلی، متوسط بارندگی سالیانه منطقه مورد مطالعه و تبخیر سالیانه در سال های اخیر به عنوان عواملی که بیش ترین تأثیر و همبستگی را با تغییرات فیزیکی تالاب داشتند، مدنظر قرار گرفته شد.
۱۳.

پایش تحولات نظام کاربری اراضی و پیش بینی تغییرات بر اساس مدل زنجیره مارکوف (مورد مطالعه: روستاهای حریم شهر سبزوار)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: برنامه ریزی توسعه کالبدی سال هفتم زمستان ۱۴۰۱ شماره ۴ (پیاپی ۲۸) 31 - 46

کلیدواژه‌ها: کاربری زمین روستاهای حریم سبزوار

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۱۷
خزش شهری از ویژگی های شناخته شده اکثر شهرهای کشورهای درحال توسعه است؛ به طوری که این خزش ناموزون، مناطق شهری به نواحی روستایی پیرامونی، منجر به توسعه بدقواره شهر، تخریب اراضی طبیعی و تبدیل اراضی با کیفیت کشاورزی به سایر کاربری ها شده است. در پی چنین ضرورتی پژوهش حاضر با هدف بررسی و پیش بینی تغییرات کاربری اراضی روستاهای حریم شهر سبزوار صورت گرفته است. نوع تحقیق از حیث هدف کاربردی، و روش انجام آن توصیفی-استنباطی و از منظر انجام پژوهش تحلیلی_ترکیبی است. در این پژوهش چهار کاربری عمده فضاهای ساخته شده، باغی، پوشش گیاهی و بایر مورد بررسی و پیش بینی قرار گرفته اند. دوره زمانی تصاویر از سال 1985 تا 2020 جهت بررسی تغییرات کاربری ها و تا سال 2040 جهت پیش بینی در نظر گرفته شده است. جهت پردازش تصاویر از مدل های ضریب کاپا و زنجیره مارکوف در قالب برنامه های GIS، ENVI ، Tersset وSAGA  استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که توسعه کاربری های ساخته شده، تغییرات طبقات پوشش گیاهی و باغی و کاهش کاربری بایر را در پی خواهد داشت. پیش بینی مدل مارکوف نشان می دهد،مساحت فضاهای ساخته شده در سال 1985 برابر با 13 کیلومترمربع بوده که در سال 2020،  به 42 کیلومترمربع افزایش یافته و پیش بینی می شود که در سال 2040 به 54 کیلومترمربع برسد که نسبت به سال 2020 سالانه رشد 3/1 درصدی را در پی خواهد داشت.
۱۴.

تحلیل فضایی و سطح بندی شاخص های توسعه باغداری در استان های کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و توسعه زمستان ۱۴۰۱ شماره ۶۹ 183 - 202

کلیدواژه‌ها: تحلیل فضایی سطح بندی باغداری تحلیل عاملی تحلیل خوشه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۸ تعداد دانلود : ۱۱۰
تخصیص بهینه میان بخش های مختلف اقتصادی، شناخت صحیح از میزان بازدهی منابع در هریک از بخش ها را طلب می کند. در مواقعی که کمیابی یک یا چند منبع که در تولید یک بخش نقش حیاتی تری دارند، وجود داشته باشد، تخصیص بهینه آن منبع کمیاب میان بخش های مختلف امری حیاتی است. در این پژوهش استان های مختلف کشور از نظر پراکندگی فضایی و سطوح توسعه یافتگی شاخص های  باغداری با روش های مختلف تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای و همچنین روش HDI مورد سنجش قرار گرفته است که به دلیل اهمیت کاربرد مدل تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای و HDI در مطالعات جغرافیایی در این پژوهش سعی شده است به کمک توزیع فضایی شاخص های باغداری در 30 استان کشور از لحاظ توسعه یافتگی پرداخته شود، برای این منظور 22 متغیّر نرم سازی شده مورد مطالعه قرار گرفتند و از میان آن ها 4 عامل انتخاب شد که 87 درصد از اطلاعات متغیّرهای اولیه را در درون خود دارا هستند و سپس براساس این چهار عامل استان های مختلف کشور به 5 خوشه همگن طبقه بندی شد و برای سنجش توسعه یافتگی آن از روشHorticultural development index  شاخص توسعه کشاورزی استفاده شده است که توسعه یافته ترین استان از نظر باغداری اصفهان با HDI 24/0 درصد و محروم ترین استان های بوشهر و قم با HDI 94/0 درصد است.
۱۵.

بررسی پتانسیل مناطق مستعد فرسایش با مدل های ICONA، ماشین بردار پشتیبان، چاید و جنگل تصادفی (مطالعه موردی: حوضه گناباد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و مخاطرات محیطی زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۰ 93 - 112

کلیدواژه‌ها: فرسایش خاک حوضه گناباد مدل های تجربی شاخص های آماری ضریب همبستگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹ تعداد دانلود : ۲۰۰
مدل های تجربی برآورد فرسایش برای یک منطقه خاص تهیه شده اند و واسنجی آن ها برای استفاده در شرایطی غیر از محل تهیه آن ها ضروری است. بررسی دقت مدل های تجربی برای تخمین فرسایش می تواند منجر به برآوردهای بهتر از بار رسوبی و درنتیجه طراحی بهتر عملیات حفاظت خاک و آب گردد. لذا شناسایی مناطق پر خطر فرسایش جهت کنترل و کاهش فرسایش و تولید رسوب ضروری است. هدف از این پژوهش بررسی دقت و قابلیت مدل های[1] ICONA ماشین بردار پشتیبان، چاید و جنگل تصادفی در تخمین فرسایش است. ابتدا لایه های رقومی متغیرهای مؤثر در فرسایش شامل شیب، سازند زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک، ارتفاع، جهت شیب، انحنا سطح، تراکم شبکه آبراهه، فاصله از آبراهه، تراکم گسل، فاصله از گسل و شاخص رطوبت توپوگرافی (Twi) تهیه گردید. در این پژوهش به منظور مقایسه مدل های مختلف از شاخص های آماری ضریب همبستگی (R) و قدر مطلق خطا ) MAE) استفاده شده است. بررسی نتایج نشان دادند که از میان مدل های نام برده مدل ماشین بردار پشتیبان، ICONA و جنگل تصادفی با الگوی M7، M9 و M12 بیشترین دقت را با ضریب همبستگی)899/0)، (845/0) و (921/0) و کمترین میانگین قدر مطلق خطا (711/0= MAE)، (721/0= MAE) و (628/0= MAE) دارد. با توجه به مطالعه عوامل مؤثر در مدل فرسایش خاک این نتیجه به دست می آید که پارامترهای شیب، سازند زمین شناسی، کاربری اراضی، خاک، فاصله از آبراهه و شاخص رطوبت توپوگرافی (Twi) حساسیت بیشتری نسبت به فرسایش داشته و عوامل مؤثر بر فرسایش در این مناطق فعالیت بیشتری دارند. بخش اعظم منطقه موردمطالعه، جزو طبقه فرسایشی خیلی زیاد تا زیاد قرار دارد که به طور عمده این کلاس ها در مرکز منطقه قرار گرفته اند. بیشترین مناطق تحت خطر فرسایش بالا تا شدید، در واحد توپوگرافی با شیب زیاد واقع شده اند.    
۱۶.

پهنه بندی و تحلیل فضایی فقر شهری با استفاده از تحلیل های مکانی (مورد مطالعه: شهر مشهد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیست و یکم بهار ۱۴۰۰ شماره ۶۰ 239-258

کلیدواژه‌ها: فقر شهری پهنه بندی GIS مدل ANP مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۹۱۲ تعداد دانلود : ۴۲۹
بررسی وضعیت فقر در هر جامعه، اولین قدم در برنامه ریزی برای مبارزه با فقر و محرومیت است و با درک روند تحولات فقر در طول زمان، برنامه ریزان می توانند تصمیمات لازم را اتخاذ کنند. در همین راستا هدف پژوهش حاضر بررسی پهنه بندی و تحلیل فضایی فقر شهری در شهر مشهد است. برای انجام این کار از اطلاعات و داده های جمع آوری شده از منابع مختلف استفاده شده است. نقشه نهایی از تلفیق و هم پوشانی معیارهای موثر در پهنه بندی فقر شهری با استفاده از نظر کارشناسان و بررسی پیشینه تحقیق با تاکید بر تحلیل های مکانی GIS به دست آمده است؛ براساس نقشه نهایی 33.05 درصد از سطح شهر مشهد، وضعیت بسیار مناسبی را از لحاظ معیارهای مورد بررسی در راستای پهنه بندی فقر شهری دارا می باشند که شامل محدوده های فلسطین، سجاد، گوهرشاد، رازی، بهاران، ولیعصر، فارغ التحصیلان، حافظ، ایثارگران و ... می باشد. طبقه دوم(معادل 18.75درصد) که نشانگر وضعیت مناسب می باشد شامل محدوده شاهد، الهیه، جانباز، تربیت، هنرور و ... است. طبقه سوم (معادل 19.28درصد ) دارای شرایط متوسطی می باشد و شامل محدوده های مختلف شهر از جمله راه آهن، طبرسی شمالی، وحدت، امیرآباد، کشاورز و موعود می باشد. طبقه چهارم (معادل 8.46 درصد ) شرایط نامناسب را دارا است و محدوده آن شامل قسمت های سیس آباد، ایوان و بخش هایی از منطقه 7 می باشد طبقه پنجم (معادل 20.43 درصد )که وضعیت بسیار نامناسب را شامل می شود، قسمت های جاهدشهر، ابوذر، رباط، انقلاب، بهارستان، پنجتن آل عبا، شهید قربانی و مهدی آباد را در برمی گیرد.
۱۷.

تحلیل فضایی فرونشست زمین و افت آب زیرزمینی با استفاده از مدل GWR (مطالعه موردی: آبخوان نورآباد ممسنی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جغرافیا و برنامه ریزی سال ۲۵ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۷۶ 159 - 171

کلیدواژه‌ها: فرونشست زمین افت آب زیرزمینی تداخل سنجی GWR آبخوان نورآباد ممسنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۵ تعداد دانلود : ۳۲۴
فرونشست زمین در طی سال های گذشته به دلایل مختلف از جمله رشد بی رویه جمعیت، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، عوامل تکتونیکی به همراه عوامل دیگر سبب بروز مشکلات و معضلات فراوان به زمین های کشاورزی، ساختمان های مسکونی، جاده ها، خطوط انتقال نیرو و ... شده است. این پدیده در چند سال گذشته آسیب های فراوان به دشت های استان فارس به خصوص ساختمان های مسکونی و زمین های کشاورزی وارد نموده است. پایش میزان نرخ فرونشست و نیز پرداختن به علت یا علل تاثیر گذار آن جهت کنترل و مدیریت خطر دارای اهمیت فراوان است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت فرونشست درآبخوان دشت نورآباد ممسنی از داده های سنتینل 1A در بازه زمانی (2018-2015) و روش تداخل سنجی راداری که با مقایسه فازهای دو تصویر راداری که از یک منطقه در دو زمان مختلف اخذ شده اند، قادر به تعیین تغییرات سطح زمین در آن بازه ی زمانی می باشد در محیط نرم افراز( SNAP) انجام گرفت. جهت تهیه نقشه های افت و سطح آب زیرزمینی در سال های حداقل 1382 و حداکثر1394 از روش درونیابی IDW استفاده شد و سپس میان دو پارامتر افت آب زیرمینی و فرونشست سطح دشت با استفاده از مدل GWR تحلیل فضایی صورت پذیرفت و خروجی حاصل از این تحلیل نشان داد که حداکثر میزان R2 در بخش های مرکزی آبخوان 79 /0 می باشد و در بخش های جنوبی این مقدار کاهش می یابد. همچنین میزان مقادیر برآورد شده با پیش بینی شده نشان می دهد که وضعیت خطا در بخش مرکزی بین 0006 .0تا 0.0007 می باشد. نشان از اعتبار سنجی بالای مدل و میزان دقت بالای بین خروجی های حاصل از دو پارامتر می باشد.
۱۸.

مطالعه ی آماری و ارزیابی عوامل مؤثر در تشدید زلزله بر اساس مدل های GWR و OLS (منطقه ی موردمطالعه: غرب استان کرمانشاه)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات جغرافیایی مناطق خشک دوره ۱۲ زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۶ 76 - 92

کلیدواژه‌ها: مطالعه ی آماری زلزله مدل رگرسیون وزنی جغرافیایی OLS غرب کرمانشاه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵ تعداد دانلود : ۴۵
انسان از ابتدای حیات خود دائماً با تهدیدهای ژئومورفیک مواجه بوده و این مخاطرات، خسارت های جانی و مالی را در زیستگاه های انسانی به ویژه شهرها و روستاها برای جوامع انسانی به دنبال داشته است. یکی از این مخاطرات، زلزله است. نیمه ی غربی استان کرمانشاه ازجمله کانون های زلزله خیز کشور می باشد که در این پژوهش به عنوان منطقه ی موردمطالعه برگزیده شد. در این پژوهش جهت بررسی الگوی فضایی زلزله های رخ داده در قرن اخیر در منطقه ی موردمطالعه، داده های موردنیاز از سایت سازمان زمین شناسی ایالات متحده استخراج گردید. سپس در راستای سنجش نحوه ی توزیع فضایی داده ها از شاخص موران استفاده گردید. همچنین جهت ارتباط بین کاربری های اراضی و کانون های زلزله از مدل های رگرسیونی OLS و GWR استفاده شد. نتایج نشان می دهد که در دوره ی مورد بررسی از 173 زلزله ی رخ داده 22 مورد بیش از 5 ریشتر قدرت داشته اند. الگوی توزیع متغیر عمق زلزله های رخداده با استفاده از آماره ی موران از نوع الگوی خوشه ای بوده و با توجه به بالا بودن میزان P-value (49/0) و پایین بودن Z (68/0-) خودهمبستگی فضایی را برای این پارامتر تأیید می کند. طبق مدل OLS تمام متغیرهای مورد استفاده متغیرهای اصلی و تاثیرگذار بوده اند، اما نزدیکی به گسل بیش ترین نقش را دارا می باشد. لکن عدد VIF (5/7) به دست آمده برای متغیرها نشان دهنده ی این است که احتیاج به بررسی متغیرهای مستقل بیش تری وجود دارد، اما طبق مدل GWR مقدار مربعات باقی مانده ی تعدیل شده که نمایانگر شاخص خوبی انطباق می باشند، بیانگر کاهش خطا و افزایش دقت در برآورد متغیر وابسته و بیانگر برتری مدل رگرسیون وزن دار جغرافیایی نسبت به مدل حداقل مربعات است. همچنین نتایج حاکی از آن است که میزان شدت زلزله ارتباط مستقیمی با شاخص های تراکم گسل، نزدیکی به گسل و ارتفاع دارد و کم ترین ارتباط را با کاربری های زمین های بایر و باغات و جنگل نشان داد.
۱۹.

بررسی فرونشست آبخوان دشت نورآباد با استفاده از روش تداخل سنجی راداری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های ژئومورفولوژی کمی سال هشتم بهار ۱۳۹۹ شماره ۴ (پیاپی ۳۲) 93 - 111

کلیدواژه‌ها: فرونشست تداخل سنجی راداری افت آب زیرزمینی SNAP آبخوان دشت نورآباد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۴۷ تعداد دانلود : ۴۷۴
فرونشست زمین در طی سال های گذشته به دلایل مختلف از جمله رشد بی رویه جمعیت، برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی به همراه عوامل دیگر سبب بروز مشکلات و معضلات فراوان به زمین های کشاورزی، ساختمان های مسکونی، جاده ها، خطوط انتقال نیرو و ... شده است. در این پژوهش به منظور بررسی وضعیت فرونشست در دشت نورآباد از داده های سنتینل 1A در بازه زمانی (2018-2015) و روش تداخل سنجی راداری که با مقایسه فازهای دو تصویر راداری که از یک منطقه در دو زمان مختلف اخذ شده اند، قادر به تعیین تغییرات سطح زمین در آن بازه ی زمانی می باشد در محیط نرم افراز( SNAP) استفاده شد. جهت تهیه نقشه های افت و سطح آب زیرزمینی در سال های حداقل 1382 و حداکثر1394 از روش درونیابی IDW استفاده شد و سپس میان دو پارامتر افت آب زیرمینی و لایه فرونشست همبستگی گرفته شد و نتایج حاصل از همبستگی ضریب R2 برابر 72% و سطح معناداری 99% به دست آمد ونشان داد که ارتباط مستقیمی بین افت و میزان فرونشست وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که، در محدوده دشت در بازه زمانی 12 ساله بیشترین میزان افت آب زیرزمینی حدود 22- متر در بخش های شرقی، جنوبی و مرکزی آبخوان واقع در چاه ها پیزومتری اسکان عشایر، خومه زار، شهرک صنعتی ، تل مشکی و شور می باشد. نقشه های حاصل از فرونشست نشان داد که نرخ نشست در هر سال میانگین 4 سانتی مترو طی بازه زمانی 4 ساله حدود 16 00/0متر(16 سانتی متر ) می باشد.
۲۰.

مکان یابی جزایر حرارتی و انطباق آن با تصاویر ماهواره ای بر اساس مدل تاپسیس در شهر مشهد(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی سال بیستم بهار ۱۳۹۹ شماره ۵۶ 75-92

کلیدواژه‌ها: جزایر حرارتی ماهواره لندست دمای سطح زمین (LST) مدل تاپسیس شهر مشهد

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۸ تعداد دانلود : ۴۰۴
در سالهای اخیر هم زمان با توسعه شهرها انواع پوشش های سطح زمین تغییر کرده است. این تغییرات سبب شده برخی از مناطق شهری چند درجه ی نسبت به اطراف دمای بالاتری داشته باشند. این پدیده به عنوان جزایر حرارتی شناخته می شود. شهر مشهد به عنوان یکی از کلان شهرهای ایران در شمال شرقی ایران قرار گرفته است . پارامترهای مختلفی بر روی تشکیل جزایر حرارتی در این شهر نقش دارند که باید موردبررسی قرارگرفته شود. در این پژوهش از تصاویر TM ، ETM+ و OLI برای بدست آوردن دمای سطح زمین در بازه زمانی 2016-1987 استفاده گردید. بررسی تغییرات زمانی دمای سطحی نشان داد که در دوره مورد مطالعه جزایر حرارتی از خارج شهر به داخل شهر انتقال پیداکرده است. الگوی توزیع دمای سطح زمین دچار تغییر شده و از مساحت دماهای متوسط و خنک شهر کاسته شده است و برعکس مقدار مساحت دماهای بسیار بالا (جزایر حرارتی) افزایش قابل ملاحظه ای یافته است. همچنین برای به دست آوردن عوامل موثر بر شکل گیری جزایر حرارتی از روش تاپسیس استفاده گردید. 13 عامل طبیعی و انسانی مؤثر در تشکیل جزایر حرارتی تشخیص داده شدند. برای مشخص کردن درجه اهمیت هر یک از عوامل نظر کارشناسان استفاده گردید. فاصله از حرم با وزن 0/234 و ترافیک 0/155 بیشترین اهمیت و ارتفاع با وزن 0/022 به عنوان یک عامل طبیعی کمترین اهمیت را در تشکیل جزایر حرارتی دارند. نتایج نهایی به دست آمده از این مدل نشان داد که آن عواملی که در تشکیل جزایر حرارتی مؤثر می باشدند درست تشخیص داده شده و با دور شدن از عوامل امکان تشکیل جزایر حرارتی کاهش پیدا می کند.

کلیدواژه‌های مرتبط

پدیدآورندگان همکار

تبلیغات

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان