نعیمه طلایی نژاد

اعتماد به عنوان یکی از عوامل ازدواج موفق و ثبات و پایداری در ازدواج محسوب می شود. هدف این مطالعه شناسایی موقعیت های برانگیزانِ اعتماد و بی اعتمادی به همسر در زنان و مردان متأهل ایرانی است. داده های این پژوهش با استفاده از پرسش نامه ای محقق ساخته حاوی پرسش های بازپاسخ به دست آمد. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل درون مایه ای استفاده شد. 163 فرد متأهل با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس انتخاب شدند و پرسش نامه را به صورت آنلاین تکمیل نمودند. داده ها به روش براون و کلارک تحلیل شدند. در نهایت سه درون مایه سایبانی، 10 درون مایه و 15 درون مایه فرعی استخراج شد. هر کدام از درون مایه ها به صورت طیفی می باشند که یک سر آن نمایانگر اعتماد و سر دیگر آن نمایانگر بی اعتمادی هستند. درون مایه های سایبانی عبارت اند از: ویژگی های فردی همسر، ویژگی های رابطه همسران و رابطه همسر با دنیای بیرون. نتایج این مطالعه تصویر جامعی از عوامل تحکیم کننده و تخریب کننده اعتماد بین همسران ارائه داد که می تواند در طراحی مداخلات پیشگیرانه برای آموزش های پیش از ازدواج و همچنین ارتقای کیفیت رابطه همسران مؤثر واقع شود.

مقیاس سنجش اضطراب جدایی (نسخه والد و کودک)^۱ توسط هان، هاجینلیان، ایسن، وندر و پینکاس در سال 2003 ساخته شد. این مقیاس دارای دو فرم والد و کودک است که هر کدام با 34 مادّه، ابعاد خاصِ اضطراب جدایی دوران کودکی را بر اساس ملاک های تشخیصی متن تجدیدنظر شده چهارمین راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی^۲ اندازه گیری می کند. چهار بُعد اصلی این ابزار ترس از تنها ماندن^۳، ترس از رهاشدن^۴، ترس از بیماری جسمی^۵ و نگرانی درباره حوادث خطرناک^۶ است. علاوه بر این، مقیاس سنجش اضطراب جدایی دو زیرمقیاس پژوهشی فراوانی حوادث خطرناک۷ و فهرست نشانه های امنیت8 را نیز دربر می گیرد. داده های اولیه از اعتبار، روایی و کاربرد بالینی این مقیاس حمایت می کنند (هان، هاجینلیان، ایسن، ویندر و پینکاس، 2003؛ هاجینلیان و دیگران، 2003؛ هاجینلیان، مسنیک و ایسن، 2005). این مقیاس توسط پژوهشگرانی از جمله هان (2006)، مفرد، عبدالله و ابوسماح (2009) و مفرد، عبدالله و ابوسماح (2009) در پژوهش های متعددی به کارگرفته شده است. در ایران در پژوهش مفرد، عبدالله و اوبا (2010) ضرایب آلفای کرونباخ نسخه کودک این ابزار برای نمره کل و زیرمقیاس های ترس از تنها بودن، ترس از رهاشدن، ترس از بیماری جسمی و نگرانی درباره حوادث خطرناک به ترتیب برابر با 94/0، 93/0، 90/0، 82/0، 83/0 به دست آمد. ویژگی های روان سنجی فرم والدینِ مقیاس سنجش اضطراب جدایی علاوه بر بررسی در فرهنگ های دیگر در ایران نیز آزمون و تأیید شد (طلایی نژاد، مظاهری، قنبری و عسگری، 1394).

هدف پژوهش حاضر تعیین ویژگی های روان سنجی فرم والدین مقیاس سنجش اضطراب جدایی (هان، هاجینلیان، ایسن، ویندر و پینکاس، 2003) در کودکان چهار تا شش ساله در تهران بود. 302 کودک از 16 مهدکودک منطقه یک شهر تهران توسط نمونه برداری در دسترس انتخاب شدند. سپس مادران این کودکان مقیاس سنجش اضطراب جدایی را به همراه مقیاس اضطراب کودکان پیش دبستانی اسپنس (اسپنس، راپی، مک دونالد و اینگرام، 2001) تکمیل کردند. اعتبار مقیاس از طریق همسانی درونی بررسی شد. تمام زیرمقیاس های سنجش اضطراب جدایی از همسانی درونی متوسط تا بالایی برخوردار بودند (62/0 تا 74/0). برای بررسی روایی مقیاس از تحلیل عاملی و روایی همزمان استفاده شد. روایی همزمان مقیاس بر اساس همبستگی با مقیاس اضطراب پیش دبستانی اسپنس مورد تأیید قرار گرفت. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی از ساختار چهار عاملی این مقیاس حمایت کرد. تحلیل ویژگی های روان سنجی نشان داد مقیاس سنجش اضطراب جدایی (نسخه والدین)ابزار معتبری است که می تواند در موقعیت های بالینی مورد استفاده قرار گیرد و برای غربالگری کودکان با نشانه های اضطراب جدایی به کار رود.