محمدصادق جلالی راد

شاخص های فرهنگ سیاسی از ملزومات سیاست گذاری و برنامه ریزی استراتژیک در سیاست های فرهنگی کشورها محسوب می شود، از این رو احصاء و تبیین شاخص های فرهنگی سیاسی در نظام جمهوری اسلامی ایران می تواند ضرورتی برای سیاست گذاری های کلان و خرد را در کشور فراهم نماید. روش تحقیق در این پژوهش روش ترکیبی کیو می باشد و جامعه آماری شامل 54 نفر از اساتید و صاحب نظران سیاسی دانشکده های علوم سیاسی دانشگاه های دولتی و دانشگاه های آزاد اسلامی استان تهران و البرز می باشند که به صورت هدفمند و کاملاً غیراحتمالی انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخت با گویه هایی مبتنی بر شاخص های مستخرج از مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه های دلفی اساتید و کارشناسان سیاسی بوده و روایی پرسشنامه بصورت صوری و محتوایی مورد تایید صاحب نظران قرار گرفته و پایایی پرسشنامه نیز از طریق آلفای کرونباخ مورد توجه بوده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آمار توصیفی و استنباطی و تحلیل عاملی کیو انجام پذیرفته است. یافته های تحقیق نشان داد گزاره های "بازتولید مبانی دینی- سیاسی" و "افراط و تفریط گرایی" بیشترین اثرگذاری و " عاملیت سیاسی نخبگان" و "رضایت دائم از شرایط موجود" کمترین تبیین کنندگی را در بعد خرد فرهنگ سیاسی نظام جمهوری اسلامی ایران به خود اختصاص داده اند.

 جنگ تحمیلی به عنوان یکی از نقاط عطف تاریخ معاصر ایران، از مناظر مختلف موضوعی قابل پژوهش و مطالعه است. در این مقاله سؤال پیش رو، نظام گفتمانی رهبران انقلاب اسلامی ایران در موضوع دفاع مقدس است. در شرایطی که روایت های متنوع و بعضاً متعارضی از جنگ تحمیلی در رسانه های مختلف به مخاطبان گوناگون ازجمله مخاطبان جوان که جنگ را تجربه نکردند، عرضه می شود، شناسایی نظام گفتمانی امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب اهمیت می یابد. این نظام های گفتمانی می تواند راهنمایی برای چگونگی فهم جنگ تحمیلی و ابعاد مختلف آن باشد. برای رسیدن به این مقصود، بیانات امام خمینی(ره) و حضرت آیت الله خامنه ای اعم از سخنرانی و پیام های شفاهی و مکتوب استخراج و پس از احصا مضامین اولیه، دال های اصلی شناسایی و نحوه مفصل بندی آن تشریح شد. در گفتمان امام خمینی(ره)، دال های «رویارویی حق علیه باطل»، «ایستادگی در برابر استکبار»، «پرهیز از صلح خائنانه و تحمیلی»، «پیشرفت مادی و معنوی» و «شهادت سعادت ابدی» حول دال مرکزی «معنویت سیاسی» مفصل بندی شده است و در گفتمان رهبر معظم انقلاب نیز دال های «جنگ افروزی برای نابودی انقلاب»، «شکوفایی استعدادها و رشد معنوی»، «ایران در برابر دنیا»، «ایمان و ایثار»، «قدرت بازدارنده» و «روایت زیبایی ها» حول دال مرکزی «منبع الهام بخش» مفصل بندی شده است.

در قرن جدید اگر کشوری تنها برحفظ قدرت نظامی و اقتصادی خود که قدرت سخت نامیده می شود تکیه کند و نتواند بعد سوم قدرت یعنی جذابیت های فرهنگی، ارزش ها و نهادها را تقویت کند در رقابت با سایر بازیگران با تهدیدات فراوانی در خارج از مرزهای ملی و ناتوانی در ایجاد انسجام ملی در داخل روبرو خواهد شد. نای با تاکید به این موضوع که ایالات متحده آمریکا در سال های پایانی قرن بیستم به گونه ای تدریجی مشروعیت قدرت نرم خود را از دست داده و ادامه آن زمینه را برای فرسایش بیشتر فراهم می کند. یافته ها نشان می دهد که قدرت نرم آمریکا نسبت با سایر بازیگران نوظهور در حال افول است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و چارچوب نظری قدرت نرم جوزف نای بدنبال پاسخگویی به این پرسش است که مولفه های تاثیر گذار بر افول قدرت نرم آمریکا در نظام بین الملل کدام اند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح شد، که به نظر می رسد روند های سیاسی و اجتماعی طی شده در سال های اخیر مانند شکل گیری قدرت های نوظهور،کاهش توان نظامی،کاهش نفوذ در نهادهای بین المللی، نارضایتی افکار عمومی از یکجانبه گرایی، کاهش اعتبار سبک زندگی، شکاف های اجتماعی و تضعیف آزادی های رسانه ای قدرت نرم امریکا در دراز مدت یک فرو رفتگی و فرسایش بزرگ را نشان می دهد. از این رو بازگشت احتمالی قدرت نرم امریکا به جایگاه قبلی و توانایی حفظ اعتبار و مشروعیت گذشته در کوتاه مدت محتمل به نظر نمی رسد.

آمریکا خود را مدافع حقوق بشر می داند و سیاست های مداخله گرایانه چند دهه اخیر خود را با عناوینی چون حمایت از حقوق بشر در منطقه خاورمیانه توجیه کرده است. بااین حال به نظر می رسد که این سیاست های مداخله جویانه در منطقه خاورمیانه نمی تواند تنها با روایت غربی و استفاده ابزاری از تبلیغات وسیع برای دفاع از عملکردهای مداخله گرایانه صحیح باشضد زیرا حقایقی مربوط به نقض حقوق بشر در خاورمیانه توسط آمریکا وجود دارد که اغلب گفته نمی شود؛ بنابراین نیاز به بررسی و واکاوی دقیق این مقوله موجب شد تا پژوهش حاضر تلاش کند تا وضعیت حقوق بشر در خاورمیانه را در پرتو سیاست های مداخله گرایانه آمریکا در منطقه خاورمیانه از سال 2001 به بعد را با واکاوی دقیق تر موردبررسی قرار بدهد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با اسناد کتابخانه ای گردآوری شده است. بررسی های پژوهش درنهایت نشان داد که سیاست های مداخله گرایانه آمریکا به تقویت نقض حقوق بشر در خاورمیانه منجر شده است. یافته ها حاکی از آن است که اقدامات آمریکا حامل بسیاری از موارد نقض حقوق بشر در سایه گسترش ناامنی های منطقه خاورمیانه، سرازیر شدن سلاح ها، کشته شدن و آوارگی میلیون ها نفر و حمایت از جنایات ضد حقوق بشری متحدان منطقه ای بوده است.

فرهنگ سیاسی یک جامعه مجموعه ای از آرمان ها، نگرش ها و طرز برخوردهای کم و بیش ثابت درباره قدرت و سیاست است که تحت تأثیر عقاید، نمادها، ارزش ها و باورهای افراد و در متن تاریخ و حیات جمعی آن ها شکل می گیرد و به رفتارها و کنش های متقابل سیاسی در قبال نظام سیاسی موجود جهت می دهد. قدرت نرم وا داشتن دیگران به خواستن آنچه شما می خواهید است؛ یعنی مردم را مجبور به انجام کاری کردن نیست، بلکه به همکاری خواندن است. هدف این تحقیق تبیین شاخص های قدرت نرم در فرهنگ سیاسی ایران از دیدگاه نخبگان می باشد. روش تحقیق بصورت آمیخته انجام شده است. جامعه آماری بصورت هدفمند در بخش کیفی 30 نفر، و در بخش کمی 140 نفر از اساتید علوم سیاسی دانشگاه های استان تهران انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخت در بخش کمی و مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی بوده است. روایی و پایایی بصورت صوری و محتوایی و آلفای کرونباخ تائید شده است. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق رتبه بندی فریدمن انجام پذیرفته است. یافته های این تحقیق نشان داد که؛ شاخص های قدرت نرم فرهنگ سیاسی ایران از دیدگاه نخبگان را می توان در سه بعد، شش مؤلفه، و 43 شاخص مجزا مطرح و ارائه نمود. هم چنین نتایج نشان داد که، شاخص های ارتباطات سیاسی، مشارکت در انتخابات، اسطوره سازی، تأکید بر ارزش های بومی، غرب ستیزی، انتظار ظهور منجی، بسیج سیاسی، مطالبات سیاسی، تنوع طلبی، تقدیر گرایی، عاملیت سیاسی نخبگان، جناح بندی و تشکل سازی، از دیدگاه نخبگان بیشتر تأثیر را به عنوان شاخص قدرت نرم در فرهنگ سیاسی ایران داشته است.

بازی های جنگ در ادبیات تعلیمات نظامی جهان، از دیرباز تاکنون مورد توجه بسیاری از کشورها جهت دسترسی به اهداف متفاوتی در مسائل نظامی و امنیتی بوده است. پژوهش های بسیاری در این زمینه وجود دارد که بیان می دارد در نخستین جنگ های جوامع بشری نیز، استفاده از بازی های جنگ امری مرسوم بوده است. هدف این پژوهش بررسی بازی جنگ با هدف ساخت یک بازی دیجیتال در سطوح راهبردی است. روش پژوهش در این مقاله روش توصیفی تحلیلی است. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های ترکیبی می باشد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای با استفاده از ابزار فیش برداری، تجربی، مشاهده و پرسشنامه است و تحلیل داده ها و اطلاعات با روش استنتاجی انجام شده است. در این تحقیق، تمامی اجزا و مکانیک های بازی جنگ مستند گردیده که جهت ساخت یک سیستم مشابه، این مستندات کاربردی خواهند بود. نتایج بررسی نشان می دهد بازیکنان در سبک های بازی چهارگانه، راهبردهایی را در سیستم اتخاذ می کنند که با سبک بازی متناظر با خودشان، هم خوانی دارد.

ایران در چشم انداز آرمانی خود به دنبال ایجاد تمدن اسلامی است و بر همین اساس سند راهبردی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را تدوین نموده است و اگر اهداف این الگو در طی یک فرآیند زمانی مشخص تحقق پیدا کند. کشور در زمینه سیاسی، اقتصادی، علمی، فرهنگی، کشاورزی، زیست محیطی، پزشکی و.. پیشرفت نموده و زمینه ساز ظهور تمدن نوین اسلامی خواهد شد. هدف این پژوهش بررسی تأثیر آگاهی شهروندی در تحقق الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی می باشد. روش پژوهش از جنبه هدف، کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی تحقیق پیمایشی و از نظر ماهیت توصیفی و ابزار مورد نظر پرسشنامه می باشد. جامعه آماری مورد از بین شهروندان ساکن در محلات 5 منطقه منتخب شهر تهران (2و5و12و18و21) و روش نمونه گیری با تصادفی ساده می باشد. نتایج این پژوهش نشان داد که آگاهی های محیط زیستی، آگاهی های آموزش شهروندی و آگاهی های مرتبط با قوانین و مقررات شهری بیشترین نقش را در ارتقاء الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی دارد. نتایج این پژوهش بیانگر این واقعیت است که افزایش دانش و آگاهی شهروندی در تحقق الگوی پیشرفت اسلامی – ایرانی نقش بسزایی در پیشبرد الگو دارد و منافع بالقوه ای را برای حکومت در پی دارد.

رژیم صهیونیستی نه تنها همچنان ماهیت ستیزه جویانه و اشغالگر خود را حفظ کرده بلکه با ارائه راهبردهای تهاجمی به ویژه پس از بحران های منطقه ای دهه اخیر، آن را تقویت نیز کرده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر آن است تا با شناخت موقعیت و وضعیت رقابت نظامی کشورهای منطقه، تحرکات و فعالیت های نظامی رژیم صهیونیستی در جنوب غرب آسیا را پس از بحران سوریه مورد مطالعه و بررسی قرار دهد. پژوهش حاضر از جنبه هدف، جزء پژوهش های کاربردی و از نظر روش، توصیفی- تحلیلی است. به دلیل مطالعه گذشته نگر، از منابع و اسناد کتابخانه ای و برای تکمیل ناشناخته ها، مصاحبه ای نیز با 6 نفر از متخصصان مسائل رژیم صهیونیستی صورت گرفت. یافته ها نشان داد، رژیم صهیونیستی راهبردهای نظامی کلان برای همه کشورهای منطقه و راهبردهای جزئی برای کنترل و نزدیک تر شدن به تک تک کشورهای منطقه را طی دهه گذشته در پیش گرفته است. رژیم صهیونیستی در دهه گذشته، با کشورهای اردن، امارات، بحرین، فلسطین و عربستان تعامل نرمی داشته و در مقابل با با کشورهای حوزه جبهه مقاومت، یعنی جمهوری اسلامی ایران، سوریه، لبنان و یمن بیشترین تقابل سخت را داشته است.