رضا عزیزی نژاد

بسیاری از تهدیدهای محیط زیستی، تخریب منابع و آلوده سازی محیط نتیجه فعالیتهای انسانی است؛ ازاین رو آموزش محیط زیست به دانش آموزان از مؤثرترین شاخصها در افزایش و ارتقای آگاهی های جامعه قلمداد می شود. امروزه تدوین معیارهای انتخاب مدارس سبز با تأکید بر حفاظت از محیط زیست به یکی از مهم ترین مسائل سازمانهای مسئول تبدیل شده است. پژوهشگران معیارهای متعددی را برای ارزیابی مدارس سبز برشمرده اند که باوجود تعدد، دارای همگرایی قانع کننده هستند. استانداردهای مدارس سبز که شامل فضای فیزیکی، فرهنگ سازمانی و اهداف آموزشی هستند، نمودی کلی از یک مدرسه سبز را فراهم می کنند. فقدان مدارس سبز در میان مدارس کشور ضرورت وجود معیارهای استاندارد را که همچون مدل اطلاعاتی،تصمیم گیران را در ایجاد مدارس فوق یاری می دهد بیشتر آشکار می سازد. تدوین این معیارها و چگونگی به کارگیری آنها از طریق روش شناسی، موجب می شود که دامنه انتخابهای نادرست محدود و گزینش این مدارس از حیطه افراد غیرمتخصص خارج شود و به روشهای سلیقه ای، ذهنی و توصیفی لگام زده شود تا این اقدام با برخورداری از پشتوانه علمی، در حیطه حرفه ای گری و متخصصان قرار گیرد. در این تحقیق1 با استفاده از رویکردهای تصمیم گیری چند معیاره فازی، معیارهای استاندارد مدارس سبز کشور ایران در قالب 14 معیار اصلی و 28 معیار فرعی تدوین شده است. در پایان نیز سعی شد با ارائه راهکارهای مناسب، به مدیران این مدارس به منظور مدیریت هر چه بهتر محیط زیستی یاری شود.

تلفیق تکاملی گسترش یافته نظریه ای است که پیشنهاد میدهد برای ارائه ی تبیین در مورد یافته های جدید در زیست شناسی تکاملی و نیز افزایش قدرت تبیینی برای یافته های موجود، چارچوب های مفهومی تلفیق تکاملی نیاز به بازنگری دارند. این بازنگری، گسترش در چارچوب های مفهومی تلفیق تکاملی را به دنبال داشته و چارچوب مفهومی مبتنی بر تکامل ژن محوری بایستی به چارچوبی تکوین محور گسترش یابد؛ اما حامیان تلفیق تکاملی دهه های 30 و 40 این نظریه را بی نیاز از هرگونه بازنگری دانسته و درخواست برای هرگونه گسترشی در چارچوب های مفهومی آن را رد می کنند. هر دو نظریه ی تلفیقی فعلی و گسترش یافته از استعاره هایی برای بیان منظور خود بهره می برند ازجمله استعاره های موسیقی حیات و ژن خودخواه که به ترتیب دو چارچوب مفهومی گسترش یافته و تلفیق فعلی را نمایندگی می کنند. از سویی دیگر خوانش بدنمند از استعاره استعمال استعاره ها را در نظریات علمی به حوزه ی اندیشه ی دانشمند و چارچوب مفهومی حاکم بر ذهن او مربوط می داند. بر این اساس می توان استدلالی به سود طرفداران گسترش در تلفیق تکاملی اقامه کرد.

تاب آوری شهرها در مدیریت شهری، اهمیت زیادی دارد، زیرا بر زیست و بقای یک شهر تأثیر می گذارد. با افزایش ظرفیت و توان سکونتگاه های شهری و ضریب تاب آوری آن ها است که مدیریت باکیفیت شهرها برای نسل های آینده امکان پذیر می شود. این پژوهش با هدف طراحی الگوی تاب آوری برپایه رویکرد ارزش آفرینی در مدیریت شهری انجام شده است. مقاله حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده ها، از نوع کیفی است. جامعه آماری پژوهش، دربردارنده خبرگان دانشگاهی و مدیران شهرداری در حوزه مدیریت شهری تهران است که پس از 11 مصاحبه، اطلاعات به کفایت داده رسید. برای انتخاب نمونه در مرحله کیفی از روش گلوله برفی استفاده شد و روایی محتوای پرسش های مصاحبه توسط 4نفر از هئیت علمی دانشگاه تأیید شد. نتایج به دست آمده نشان می دهد که چهار عامل اقتصادی، اجتماعی، نهادی، کالبدی فضایی در این عرصه نقش چشمگیری دارند. پیشنهاد می شود، ابعاد شکل دهنده الگو، به عنوان عامل تعدیل کننده در سازمان ها بررسی شده، و اثر تغییرات محیط کالبدی فضایی بر الگوی مدیریت تاب آوری در سازمان های دیگر سنجیده، و با یافته های پژوهش حاضر مقایسه شود.

 استعاره و تمثیل در مهم ترین حوزه های معرفتی و در عرصه علوم تجربی از جمله زیست شناسی و تکامل کاربرد دارند. زیست شناسی و فلسفه زیست شناسی دامنه وسیعی از مباحث معرفتی و فلسفی را به وجود آورده است. تحویل گرایی و ضد تحویل گرایی، از آموزه های مهم قابل بحث در فلسفه زیست شناسی اند. کلر و دوپره دو تن از نمایندگان این دو مکتب اند. کلر با به کارگرفتن استعاره و تمثیل، برای تحویل تبیین ها در زیست شناسی به تبیین ها در فیزیک و شیمی کوشیده است؛ اما دوپره با این تحویل گرایی مخالف است. افراد با رویکردهای مختلف که گاه ممکن است رویکردها در تقابل با یکدیگر نیز باشند، از استعاره ها و تمثیل ها کاربردهای مختلفی مراد می کنند. تمثیل زیست شناسی سیستم ها نمونه ای از این دست است که کاربرد وسیع استعاره و تمثیل را در علم نشان می دهد.

آراء متفاوتی درباره ی شأن هستی شناختی میم ها وجود دارد. دسته ای از پژوهشگران از جمله بلکمور (Blackmore) و دنت(Dennett)  میم ها را موجوداتی در سطح فرهنگ درنظر می گیرند و دسته ی دیگر آن ها، از جمله لینچ (Lynch)و برادی (Brodie) میم ها را هستوندهایی ذهنی می دانند و برخی از جمله گترر (Gatherer) و بنزون (Benzon)وجودی فیزیکی برای آن ها قائل هستند. برخی از منتقدان از جمله بوید و ریچرسون (Boyd and Richerson)و طرفداران نظریه ی هم تکاملی ژن-فرهنگ وجود میم را انکار می کنند و به طور کل وجودی برای آن ها قائل نیستند. این مناقشه ها و اختلاف نظرها شرایط را برای ایجاد مسأله ای هستی شناسانه در نظریه میم ها رقم زده است. این مقاله تلاشی ست برای تحلیل اختلاف نظرها به کمک نظریه ی سه جهان پوپر. پس از معرفی اختلاف نظرها در هستی شناسی میم ها، و هم چنین اشاره ای مقدماتی به نظریه ی سه جهان پوپر، به نفع تکثرگرایی وجودی میم ها دلایلی عرضه می کنیم. تکثرگرایی میم ها به دو معنای متفاوت و قابل جمع در مقاله به کار رفته است. نخست آن که، برخی میم ها هم زمان در یک، دو یا هر سه جهان از جهان های سه گانه وجود دارند و بنابراین نباید همه ی میم ها را به لحاظ وجودشناسی یکسان درنظر گرفت. دوم آن که، ممکن است برخی از آن ها در یک زمان در دو یا سه جهان وجود داشته باشند و در زمانی دیگر تنها در یک جهان. نظریه ی هستی شناختی سه جهان پوپر (به ویژه جهان 3) به جهت ارتباط وثیقی که با معرفت شناسی تکاملی و نحوه ی ارتباط سه جهان پوپر در این نظریه دارد، می تواند ظرفیت مناسبی برای توضیح و تبیین وضعیت هستی شناسی میم ها ارائه دهد.

فهم ما از تغییرات فکری پوپر درباره تکامل زیستی می تواند ما را در آشکارسازی برخی زوایای مغفول از نظام فکری وی یاری دهد. دعوی مقاله آن است که برخی از آراء پوپر در طول حیات فکری وی به تناسب رویکرد وی به تکامل، دچار دگرگونی هایی شده است. از امکان عدم به کارگیری صدق و کذب در آراء اولیه، تا تأکید بر موضوع صدق و حقیقت نمایی، و سرانجام گذار هر چه بیشتر از نگاه گزاره محور به سمت دیدگاه های تکاملیِ غیرگزاره ای، نمونه ای از این تغییرات فکری به شمار می آیند. در پوپر متأخر شاهد رجوع به دیدگاه تکاملی، البته با خوانشی خاص، هستیم. این تغییرات پیامدها و نتایجی را برای نظام فکری پوپر به خصوص در حوزه معرفت شناسی به بار می آورد. از سوی دیگر با توجه به آراء پوپر که در آن سازگاری به عنوان محور و نتیجه ای حاصل از یک فرایند حل مسأله معرفی می شود می توان نتیجه گرفت که تکامل زیستی محصول یک فرایند معرفتی است. مقاله دعوتی است به بازسازی نظام فلسفی پوپر در سایه فهم او از خوانش بدیع وی از تکامل؛ خوانشی که با برخی تحولات نوین در زیست شناسی تکاملی همنواست.