مریم معینی فر

إنّ تعلیمات الإسلام حول تأسیس الأسره والاهتمام بحقوق وواجبات أفرادها تدلّ على أهمّیّتها؛ وقد أُجریت الدراسه الحالیّه بهدف تقصّی عوامل إضعاف الأسره من وجهه نظر قائد الثوره الإسلامیّه آیه الله الخامنئی (حفظه الله) باستخدام منهجٍ نوعیٍّ قائمٌ على المعطیات؛ فمن خلال فحص بیانات سماحته علی غرار أخذ العیّنات الإجمالیّه خلال أعوام 1368 و1398 الهجریّه الشمسیّه، تمّ الحصول علی نمطٍ من عوامل إضعاف الأسره من وجهه نظره، ومن خلال الترمیز المفتوح، تمّ تحدید 238 مفهومًا ک 26 ترمیزًا محوریًّا. وأظهرت النتائج أنّ العوامل الأربعه الاقتصادیّه والثقافیّه والاجتماعیّه والفردیّه هی الأسباب الرئیسه لإضعاف الأسره، وکذلک عدم معرفه المرأه بالتعالیم الإسلامیّه وعدم قدره المرأه على تحسین نفسها کأوضاعٍ طارئه، وغیاب القوانین، وضمان حسن تنفیذها فی مجال قوانین الأسره، وعدم تطبیق الأحکام الإسلامیّه، والجوّ الثقافی للمجتمع فیما یتعلّق بقضایا المرأه، والأمن الأخلاقی والفکری للمجتمع؛ وعدم بیان حقوق الأسره من وجهه نظر الإسلام کإطار (وبیئه) هذا البحث.

پهنه سرزمین ایران و به طور خاص فضاهای شهری آن، در تعاملات نیروهای سیاسی- اقتصادی، شکل و سامان کنونی خود را یافته است. بنابراین، هرگونه تحلیل بنیادی این فضا، نیازمند شناخت دقیق کنشگران (یا به عبارتی بازیگران و روابط سیاسی، اقتصادی آن ها) و تعاملات بین آن هاست. چنین رویکردی هدف اصلی پژوهش حاضر در نمونه شهر قزوین، به عنوان نمونه ای از شهرهای تاریخی و درعین حال صنعتی کشور بوده است. روش تحقیق مورداستفاده ازلحاظ نوع تحلیل کیفی و با توجه به هدف پژوهش بنیادی بوده است. روش گراندد تئوری به عنوان بنیاد اصلی پژوهش با ابزار مصاحبه عمیق در قالب پرسشنامه باز با توجه به نظر کارشناسان و خبرگان استفاده شده است. قابل ذکر است که حجم نمونه با استفاده از تکنیک خوشه ای و به تعداد 30 نفر انتخاب شده اند و نرم افزار تحلیلی پژوهش نیز MAXQDA بوده است. یافته های پژوهش به شناسایی عوامل تخریب باغ های سنتی قزوین به عنوان نمود عینی کنش بازیگران مختلف قدرت در سطح شهر قزوین پرداخته و بر این اساس عامل گسترش جاده کمربندی ابزار این تخریب شناسایی گردید، که در هماهنگی نهادهای ذی نفع و ذی صلاح و نیز سرمایه داری عموماً غیربومی تحقق یافته است. هم چنین، نتایج پژوهش حاکی از آن است که اقتصاد رانتی، نبود سیستم مالیاتی، قانون ارث اسلامی، کمیت گرایی به مثابه ابزار سنجش عملکرد مدیریت، در کنار نبود رسانه آزاد و ... ازجمله عواملی می باشند که ابزار اعمال قدرت و خارج شدن برنامه ریزی از مسیر تأمین کننده خیر عمومی می باشند.

سرمایه اجتماعی در شکل گیری همبستگی اجتماعی، کاهش محرومیت، بهبود عملکرد نهادهای ناکارآمد دولتی، بهبود حکمروایی شهری، و حفاظت از فرهنگ محلی در برابر ناملایمات اجتماعی نقش مهمی دارد. در شکل گیری مناطق خلاق شهری، سرمایه اجتماعی برای تقویت روابط بین ساکنان و به کارگیری استعدادها و ظرفیت های نهفته شهروندان جهت دستیابی به آینده ای بهتر در طرح های توسعه شهری بسیار مهم است. این مقاله به تحلیل اثرات شاخص های سرمایه اجتماعی بر ایجاد منطقه خلاق شهری در منطقه یازده تهران پرداخته است. در این تحلیل از روش توصیفی و تحلیلی برای کشف روابط بین متغیرها و بررسی اثرگذاری شاخص های سرمایه اجتماعی استفاده شده است و داده های لازم از منابع معتبر کتابخانه ای، اسنادی، الکترونیکی، پایان نامه ها و مقالات معتبر جمع آوری شده است. نتایج تحلیل نشان می دهد که عامل مشارکت اجتماعی به خاطر اثرگذاری بیشتری که دارد، یکی از مهمترین شاخص های سرمایه اجتماعی است و معیار انسجام اجتماعی با کسب امتیاز بالاترین اهمیت در اولویت اول قرار دارد. همچنین، عامل محیط اجتماعی به دلیل تأثیرپذیری بیشتر از سایر عوامل و منفی بودن بردار (D-R)، یکی از حساس ترین شاخص های سرمایه اجتماعی است. این نتایج می توانند به برنامه ریزان شهری و سیاست گذاران در تصمیم گیری های مرتبط با توسعه شهری و ایجاد مناطق خلاق شهری کمک کنند و همچنین به افراد و سازمان هایی که در توسعه شهری فعالیت می کنند.

هدف: این پژوهش در پی کشف انگیزه های جوانان برای ورود به حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان و در عین حال، علل ترک تحصیل برخی از معرفت جویان پیش از اتمام دوره بود. روش: مقاله حاضر با روشی کیفی مبتنی بر نظریه داده بنیاد انجام شده و ابزار جمع آوری داده ها، مصاحبه نیمه ساختاریافته با 10 نفر از معرفت جویان است. این افراد بر اساس روش گلوله برفی انتخاب شدند و مصاحبه ها تا حد اشباع نظری ادامه یافت. یافته ها: انگیزه های معنوی، علمی، اجتماعی و ابزاری، افراد را برای تحصیل در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان ترغیب می کند. از سوی دیگر، کیفیت نظام آموزشی موجب ریزش معرفت جویان می شود که این ریزشها به تبع، پیامدهایی را برای فرد، سازمان(حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان) و جامعه در بر دارد. نتیجه گیری: لازمه تحول در حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان، تغییر نگرش نسبت به آن است. اگر حوزه علوم اسلامی دانشگاهیان به منزله یک قرارگاه فرهنگی تلقی شود، آن وقت است که می توان با تعریف درست از رسالت آن، برای پیشبرد رسالت مذکور برنامه ریزی کرد.  

در سال های اخیر، برخی دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) حین تحصیل در مقطع کارشناسی، خواستار تغییر رشته خود به حقوق هستند. آن گروه از دانشجویانی که امکان تغییر رشته بر اساس قوانین را ندارند نیز در آزمون کارشناسی ارشد به تغییر رشته اقدام می کنند. به همین منظور، با رویکردی کیفی و بر اساس روش داده بنیاد، مصاحبه نیمه ساختار یافته ای با 15 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی رشته فقه و حقوق اسلامی صورت گرفت تا علت ها، پیامدها و راهبردهای این پدیده مشخص شود. براساس نتایج پژوهش، پذیرفته نشدن در رشته حقوق و انتخاب نادرست رشته تحصیلی در هنگام شرکت در کنکور، علت های اصلی تغییر رشته دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی است. کیفیت نظام آموزشی، عوامل اقتصادی، محیط آموزشی و موقعیت اجتماعی رشته حقوق به عنوان مقوله زمینه و مشاوره نادرست، بوروکراسی و تغییر رشته برخی دانشجویان رشته فقه و حقوق اسلامی به حقوق نیز به عنوان مقوله مداخله گر شناسایی شدند. در نهایت، راهکارهایی در جهت ارتقای کیفیت و جایگاه رشته فقه و حقوق اسلامی پیشنهاد شد.