آزاد الله کرمی

مشارکت فعال دانش آموز در کلاس یکی از الزامات اساسی یادگیری و موفقیت تحصیلی محسوب می شود. هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی پیوستگی کلاس درس در رابطه بین رفتارهای تأییدی معلم و مشارکت کلاسی دانش آموزان بود. پژوهش حاضر از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ شیوه گردآوری و تحلیل داده ها، توصیفی از نوع هم بستگی بوده است. جامعه آماری، دانش آموزان پایه دوازدهم شهر کرمانشاه بودند که نمونه ای به حجم 210 نفر از آن ها به شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. ابزار گردآوری داده ها سه مقیاس تأیید معلم (Ellis, 2000) پیوستگی کلاس درس ( Maloney & Matthews, 2020) و مشارکت کلاسی (Li, 2022) بودند. روایی مقیاس ها با استناد به نظر متخصصان و پایایی آن ها با استناد به ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد. ضریب آلفای کرونباخ برای سه پرسش نامه تأیید معلم، پیوستگی کلاس درس و مشارکت کلاسی به ترتیب 79/0، 74/0 و 71/0 بود. برای تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون هم بستگی پیرسون و مدل یابی معادلات ساختاری استفاده شد. یافته های آزمون هم بستگی نشان داد که رابطه بین تأیید معلم و مشارکت کلاسی (r: .51; p < .05)، رابطه بین تأیید معلم و پیوستگی کلاس درس (r: .56; p < .05) و رابطه بین پیوستگی کلاس و مشارکت کلاسی (r: .54; p < .05) معنادار است. یافته های مدل یابی معادلات ساختاری نیز نشان داد که اثر تأیید معلم بر مشارکت کلاسی معنادار نیست (03; p > .05/0 = β)، اما اثر تأیید معلم بر پیوستگی کلاس (85; p < .05/0 = β) و اثر پیوستگی کلاس بر مشارکت کلاسی (90; p < .05/0 = β) معنادار است. بر اساس یافته های به دست آمده، نقش میانجی پیوستگی کلاس درس در ارتباط بین رفتارهای تأییدی معلم و مشارکت کلاسی دانش آموزان تأیید شد (RMSEA: .02; CFI: .99). بر اساس یافته ها می توان نتیجه گرفت که پایبندی معلمان مدارس به رفتارهای ارتباطی و بین فردی مثبت زمینه ساز ایجاد جو کلاسی منسجم و صمیمی می گردد و چنین جوی در نهایت افزایش مشارکت کلاسی دانش آموزان را به همراه دارد.

هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش میانجی خودکارآمدی تحصیلی و جهت گیری هدف در رابطه بین حمایت تحصیلی و اشتیاق تحصیلی در دانشجویان دانشگاه فرهنگیان بود. روش پژوهش، توصیفی–همبستگی با تأکید بر مدل یابی معادلات ساختاری بود. جامعه آماری پژوهش را کلیه دانشجویان مقطع کارشناسی رشته های آموزش ابتدایی، آموزش کودکان با نیازهای ویژه، مشاوره و امور تربیتی دانشگاه فرهنگیان استان کردستان (پردیس شهید مدرس) تشکیل دادند. نمونه گیری به روش در دسترس انجام شد و 210 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه حمایت تحصیلی ساندز و پلانکت (2005)، پرسشنامه اشتیاق تحصیلی وانگ و همکاران (2011)، پرسشنامه خودکارآمدی تحصیلی زاژاکوا و همکاران (2005) و پرسشنامه جهت گیری هدف الیوت و مک گرگور (2001) استفاده شد که روایی آن ها از طریق نظر خبرگان و ضریب آلفای کرونباخ آن ها به ترتیب 87/0، 74/0، 79/0 و 91/0 تأیید گردید. تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزارهای SPSS و SMART PLS انجام شد. نتایج نشان داد که حمایت تحصیلی، خودکارآمدی تحصیلی و جهت گیری هدف تأثیر مثبت و معناداری بر اشتیاق تحصیلی دارند. همچنین، حمایت تحصیلی به طور معناداری بر خودکارآمدی تحصیلی و جهت گیری هدف اثر گذاشت. نقش میانجی جهت گیری هدف و خودکارآمدی تحصیلی در رابطه بین حمایت تحصیلی و اشتیاق تحصیلی نیز تأیید شد. شاخص برازش کلی مدل نیز در حد قابل قبول (GOF=0.27) ارزیابی شد. یافته ها بیانگر آن است که حمایت تحصیلی از طریق افزایش خودکارآمدی و جهت گیری هدف می تواند اشتیاق تحصیلی دانشجویان را ارتقا دهد.