محمدرضا خراشادی زاده

زمینه و هدف: امنیت، نیازی بنیادین و پایدار است به گونه ای که برآورده شدن سایر نیاز های جمعی نیز، به وجود آن بستگی دارد. افزایش تهدیدات توسط کشور های فرامنطقه ای،تهدیدات تروریستی، وجنگ نرم در فضای مجازی سبب شده است تا ناجا با تحلیل محیط داخلی و خارجی،راهبرد های خود را براساس سند چشم انداز 1404، در سطوح راهبردی، تدوین نماید و در پی پاسخ به این سوال باشد که مهم ترین راهبردهای های امنیت عمومی کشور کدامند؟ روش: در این تحقیق از روش توصیفی و تحلیلی، با استفاده از الگوی (SWOT) و نظرسنجی از نخبگان حوزه امنیت عمومی با بهره گیری از فرایند تحلیل شبکه ای و نرم افزار ابرتصمیم ساز، استفاده شده است. یافته ها: پس از استخراج لیست نقاط ضعف و قوت وتهدید و فرصت که بر اساس برشماری عوامل محیطی برمبنای تهدیدات آمریکا و متحدان او صورت گرفت، راهبرد ها در سه گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند، بر این اساس اهمیت راهبرد های امنیت عمومی با توجه به اولویت ها مشخص شد و سپس مهم ترین تصمیمات در فضای امنیت عمومی کشور استخراج گردید. نتیجه گیری: این تحقیق با استفاده از نرم افزار ابرتصمیم ساز و استخراج ابرماتریس ها و ترسیم شبکه ای درقالب یک هدف و چهار معیار و 24 زیرمعیار صورت گرفت. نتایج حاکی است، در محیط خارجی، فرصت ها و تهدید ها از نظر اولویت برابر، و در محیط داخلی قوت ها تقریبا، دوبرابر ضعف ها می باشند. در نهایت پس از جمع بندی پیشنهادهایی برای ارتقایامنیت عمومی ارائه گردید.

مقاله حاضر پس از بیان مختصری در خصوص نقشه های شناختی فازی به عنوان روش تسهیل کننده تصمیم و تجزیه و تحلیل سیستم ها، به کاربرد آن در مخاطرات امنیتی در حیطه حاکمیت دولت ها پرداخته و به شکل خاص و موردی، مخاطرات امنیتی سوریه را بررسی می کند. مخاطرات امینتی به وجود آمده در سوریه به عنوان یکی از بازیگران اساسی منطقه و خط مقدم مقاومت اسلامی اهمیت فوق العاده ای دارد. مسئله مورد بررسی در این مقاله، شبیه سازی برهم کنش عوامل مؤثر بر مخاطرات امنیتی و تهدید کننده ثبات و امنیتی و همچنین پایداری و قدرت حاکمیت دولت است که در محیط تقابل و فتنه انگیزی جهان غرب به سردمداری آمریکا و رژیم اشغالگر قدس مبادرت به ایجاد اغتشاش و نا آرامی در ارکان مختلف کشور سوریه می کنند. تبیین و شبیه سازی نیروهای کنش گر در محیط تقابل برای شناسایی تأثیرات آن، نه تنها یک ضرورت انکار ناپذیر است بلکه یک نیاز حیاتی برای کمک به رهبران، سیاستمداران و متولیان حوزه های امنیتی دفاعی کشورهای مستقل به ویژه جریان دفاعی- امنیتی جبهه مقاومت است. شاید بتوان اظهار داشت تصمیمات روزمره ای که تا چند دهه قبل به سادگی قابل اتخاذ بودند، امروزه به معادلات و نامعادلاتی چند وجهی بدل گردیده اند. این امر در تمامی حیطه های اجتماع بشری از امنیت و سیاست گرفته تا اقتصاد و فرهنگ به چشم می خورد. با توجه به این ابهامات غالب و متغیر های فراوان اثر گذار بر میادین تصمیم گیری، استفاده از روش های مبتنی بر ریاضیات و سیستم های خبره نظیر روش نقشه های شناختی فازی راهکار نوینی برای شفاف تر کردن محیط غبارآلود حاکم بر تصمیمات امنیتی و دفاعی است. در این پژوهش ابتدا پس از معرفی و تبیین نقشه شناخت فازی، نیروها و مؤلفه های فعال و مؤثر بر فضای غالب بر بحران سوریه را شناسایی کرده و سپس سعی می شود با استفاده متدلوژی نقشه شناخت فازی عوامل مؤثر بر ثبات و امنیت سوریه را تبیین کرده و سپس تجزیه و تحلیل و ارزیابی کرد. در این مسیر با اتخاذ برخی سناریوهای محتمل پیامدهای ناشی از آن بر سایر مؤلفه ها و متغییرهای بحران سوریه به طور منطقی و شکلی را پیش بینی خواهیم کرد. روش پژوهش توصیفی-زمینه ای بوده و به دلیل فرایند طولانی مصاحبه و پرسش نامه باز امکان تمام شماری میسر نبوده و بر اساس پنل خبرگی مبادرت به متغییر های مؤثر بر ثبات و امنیت سوریه کرده و با تکیه بر تکنیک نقشه شناخت فازی شبیه سازی کنش کنش گران انجام شده است.

در گذشته بیشتر عملیات های نظامی بر اساس برآوردهای اطلاعاتی، نیروی انسانی، لجستیکی و سایر برآوردها و طرح های عملیاتی طرح ریزی و اجرا می گردیدند ولی به مرور زمان با گسترش عملیات های مشترک و حتی مرکب روش های پیش بینی، طرح ریزی و تصمیم گیری نیز متنوع تر شده و توسعه یافتند. در این مقاله کاربرد روش های پیش بینی و آینده پژوهی مورد توجه قرار گرفته و روش های متنوع مورد استفاده شناسایی، معرفی گردیدند. با مرور کاربرد این روش ها در مقالات علمی 10 سال اخیر و نظرات صاحب نظران مشخص گردید که روند استفاده از روش های پیش بینی و آینده پژوهانه رو به افزایش است. بر اساس مطالعات کتابخانه ای و مصاحبه با صاحب نظران و متخصصین روش های پیش بینی و آینده پژوهی در دو گروه روش های کمی و کیفی (98 روش اولیه) شناسایی گردیدند و با استفاده از روش PCA تعداد 64 روش استخراج و با روش تحلیل اهمیت- عملکرد (IPA) وضعیت کاربرد این روش ها در تصمیم گیری محیط عملیات مشترک و مرکب محاسبه شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که از گروه روش های کمی؛ روش های تخمین حداکثر احتمال، مدل سازی رایانه، شبیه سازی، میانگین متحرک خودهمبسته، روش های غیرخطی پیش بینی، خودهمبسته، بردار خودهمبسته بدون محدودیت، الگوریتم ژنتیک و تحلیل روند و از گروه روش های کیفی نیز روش های تحلیل میک مک، دیده بانی آینده، رویه های آینده پژوهی مشارکتی، روش های گروه- مؤلفه، چشم اندازسازی، بازی جنگ و تحلیل مؤلفه اصلی از اهمیت بالاتری برخوردار هستند. همچنین در پایان با توجه به لزوم آشنایی تصمیم گیران محیط های عملیاتی مشترک و مرکب پیشنهادهایی برای بهبود استفاده از این روش ها ارائه شده است.

مناطق ژئوپلیتیکی پیرامونی، نقش ویژه ای در سیاست خارجی کشورها ایفا می کنند. در این میان، یکی از مناطق ژئوپلیتیکی مهم پیرامونی ایران منطقه جنوب آسیا است. آنچه که در جنوب آسیا رخ می دهد بر منافع ایران تاثیر گذار می باشد. بنابراین داشتن شناخت مناسب در سیاست خارجی، توانایی لازم را برای حفظ و تقویت منافع ملی ایران در منطقه جنوب آسیا فراهم می نماید. هدف این پژوهش تبیین فرصت های ژئوپلیتیکی سیاست خارجی ایران در منطقه جنوب آسیا می باشد. روش تحقیق این پژوهش توصیفی - تحلیلی و همچنین روش جمع آوری یافته های پژوهش به صورت کتابخانه ای و میدانی خواهد بود. یافته های کیفی نشان می دهد که بخشی از شاخص های طبیعی و انسانی کشور های منطقه جنوب آسیا با جمهوری اسلامی ایران از تجانس و هم تکمیلی در ابعاد مختلف اقتصادی، ارتباطی، فرهنگی، دینی و علمی برخوردار می باشند و یافته های میدانی دوازده شاخص را به عنوان شاخص های فرصت آفرین جمهوری اسلامی ایران در جنوب آسیا تائید می کند.

در قرون آینده تصور دنیای بدون مسافرت های هوایی امری غیرممکن تلقی می گردد. همه روزه شرکت های هواپیمایی میلیون ها مسافر و کالا را بین کشورها و شهرهای مختلف جابجا می نمایند. در این فرایند امنیت پرواز هواپیماها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. کشورهای مختلف برای تامین امنیت خود نیازمند سامانه های پیشرفته کشف، شناسایی مراقبت هوافضایی آسمان برای همه اهداف پروازی هستند. در بسیاری از کشورها فرایند کشف با استفاده از انواع رادارها صورت می پذیرد و فرایند شناسایی به چندین روش مختلف و عمدتاً توسط افراد متخصص در مراکز کنترل فضایی انجام می شود. اشکال عمده روش های فعلی احتمال بروز خطاهای تصمیم گیری انسانی می باشد. لذا به نظر می رسد با توجه به پیش بینی های انجام شده و روند رو به افزایش ترافیک هوایی لازم است با استفاده از مدل های تصمیم گیری فازی و هوش مصنوعی سامانه های نرم افزاری طراحی نمود که بتواند به عنوان تصمیم یار به نفرات تصمیم گیرنده در این حوزه کمک نماید. بر همین اساس در این مقاله با استفاده از داده های موجود به عنوان اطلاعات آموزشی، آزمون و اعتبارسنجی و آموزش در محیط الگوریتم فازی رابط کاربری تاکاچی- سوگنو در محیط نرم افزار متلب استفاده شده و الگوی بهینه ای جهت فرایندهای کشف و شناسایی توسط سامانه پیشنهادی ارائه گردیده است. مهمترین نتیجه این تحقیق بهبود تشخیص و اقدام مناسب اهداف پروازی به میزان حدود 20 درصد می باشد. با توجه به اینکه الگوریتم پیشنهادی به دلیل بهره گیری از پایگاه دانش قابلیت یادگیری و پیش بینی روندها را دارا می باشد، در مأموریت های آینده کاربرد وسیع تری خواهد داشت.