یحیی آصفی

مقدمه: ثابت شده ریخت شبانه روزی نقش کلیدی در زمان بندی اوج عملکرد ورزشی دارد. شواهد اخیر نشان می دهد محاسبه این تفاوت ها، که به عنوان ریخت شبانه روزی شناخته می شود، منجر به نمایه های فیزیولوژیک روزانه متفاوت می شود. هدف از تحقیق حاظر، بررسی تاثیر ریخت شبانه روزی بر حداکثر اکسیژن مصرفی ، ملاتونین و دمای بدن فوتبالیست های نوجوان باشگاه مس کرمان بود. روش پژوهش: در این تحقیق نیمه تجربی، 30 مرد فوتبالیست نوجوان باشگاه مس کرمان با میانگین سنی 26/16 سال به عنوان نمونه انتخاب شدند. بر اساس پرسشنامه صبح گاهی – عصر گاهی (MEQ)، آزمودنی ها به ریخت شبانه روزی نوع صبح گاهی و عصر گاهی تقسیم شدند. جهت اجرای آزمون فزاینده بر روی نوارگردان، آزمودنی ها 3 جلسه در آزمایشگاه حضور یافتند (ساعات 7-9 صبح و 6-8 عصر). پیش از اجرای آزمون، سطح ملاتونین خون و دمای بدن و طی اجرای آزمون، اکسیژن مصرفی آزمودنی ها اندازه گیری شد. یافته ها: در مورد گروه صبح گاهی، بین حداکثر اکسیژن مصرفی و ملاتونین شرایط صبح و عصر تفاوت معناداری مشاهده نشد (05/0p>) اما در شرایط عصر نسبت به صبح، دمای بدن افزایش معناداری را نشان داد (005/0p<). در مورد گروه عصر گاهی، بین ملاتونین شرایط صبح و عصر تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0p>) اما در شرایط عصر نسبت به صبح، دمای بدن (023/0p<) و حداکثر اکسیژن مصرفی (001/0p<) افزایش معناداری را نشان داد. نتیجه گیری: به نظر می رسد ریخت شبانه روزی بر ظرفیت هوازی ورزشکاران تاثیر گذار است. در افراد با ریخت شبانه روزی نوع عصر گاهی و در ساعات فعالیت بدنی عصر، در مقایسه با فعالیت بدنی در ساعات صبح، ظرفیت هوازی بیشتر است.

هدف از این پژوهش، بررسی تاثیر همزمانی موسیقی با فعالت بدنی بر ایمونوگلوبولین A ، اکسیژن مصرفی و تواتر تنفسی می باشد. بدین منظور، 18 دانشجوی پسر رشته تربیت بدنی (با میانگین سنی 39/2±6/22 سال، وزن 82/13±44/78 کیلوگرم، شاخص توده بدن 68/3±36/22 کیلوگرم بر متر مربع و قد 08/0±75/1 متر) انتخاب شدند و طی سه جلسه مجزا مورد ارزیابی قرار گرفتند. طی جلسه نخست و با استفاده از آزمون فزاینده بر روی دوچرخه کارسنج، حداکثر بازده توان آزمودنی ها اندازه گیری شد. آزمودنی ها طی جلسات دوم و سوم در آزمایشگاه حضور یافته و به مدت 20 دقیقه و با شدت 60 درصد حداکثر بازده توان بر روی دوچرخه کارسنج رکاب زدند. ترتیب جلسات با و بدون موسیقی در بین آزمودنی ها به صورت تصادفی معکوس بود. یکی از جلسات همراه با موسیقی و دیگری بدون موسیقی اجرا شد. همزمان با رکاب زدن، اکسیژن مصرفی و تواتر تنفسی آزمودنی ها اندازه گیری شد. در پایان جلسات دوم و سوم، جهت سنجش ایمونوگلوبولین A نمونه بزاق جمع آوری شد. تجزیه و تحلیل اکسیژن مصرفی و ایمونوگلوبولین A با استفاده از آزمونt  همبسته نشان داد بین شرایط موسیقی و بدون موسیقی تفاوت معناداری وجود ندارد (سطح معناداری05/0p≤). مقایسه پس آزمون های تواتر تنفس نشان داد که بین شرایط موسیقی و بدون موسیقی تفاوت معناداری وجود دارد (01/0=p). در مجموع نتایج نشان می دهند که برخلاف تغییرات تواتر تنفسی، همزمانی موسیقی با فعالیت بدنی نتوانسته سطح اکسیژن مصرفی و ایمونوگلوبولین A را تحت تأثیر قرار دهد.

هدف از این پژوهش، بررسی پاسخ تغییرپذیری ضربان قلب به محرک صوتی ریتمیک طی سه شرایط استراحت، فعالیت بدنی و بازگشت به حالت اولیه می باشد. بدین منظور، 14 دانشجوی پسر رشته تربیت بدنی (با میانگین سنی 79/0+5/21 سال، وزن 42/88+9/64 کیلوگرم، شاخص توده بدن 25/72+2/20 کیلوگرم بر متر مربع و قد 99/83+3/176 سانتی متر) انتخاب شدند و طی چهار جلسه مجزا (بدون موسیقی، مترونوم، محرک صوتی منظم و محرک صوتی نا منظم) مورد ارزیابی قرار گرفتند و الکتروکاردیوگرام آزمون دهنده ها طی چهار جلسه و هر جلسه در سه مرحله استراحت، فعالیت بدنی و بازگشت به حالت اولیه اندازه گیری و ثبت گردید. همچنین، با استفاده از نوار الکتروکاردیو گرام، تغییر پذیری ضربان قلب مربوط به مراحل فوق مورد ارزیابی قرار گرفت . تجزیه و تحلیل تغییر پذیری ضربان قلب با استفاده از آزمون آنوا با اندازه گیری مکرر نشان می دهد که طی مرحله استراحت، محرک صوتی تأثیر معناداری بر تغییر پذیری ضربان قلب نداشته است. نتایج بیانگر این است که طی مرحله فعالیت بدنی، محرک صوتی (به ویژه شرایط سنگ کوب و غیر سنگ کوب) سطح تغییر پذیری ضربان قلب را به طور معناداری کاهش داده است. علاوه براین، همانند شرایط استراحت، تجزیه و تحلیل داده ها حاکی از این است که طی مرحله بازگشت به حالت اولیه، محرک صوتی تأثیر معناداری بر تغییر پذیری ضربان قلب نداشته است. براساس یافته ها دریافت می شود که هم زمانی با محرک صوتی، بر تغییر پذیری ضربان قلب تأثیر گذار بوده و تغییر پذیری ضربان قلب، تحت تأثیر ساختار محرک صوتی قرار گرفته است. در مجموع، هم زمانی با محرک صوتی توانسته است تغییر پذیری ضربان قلب را کاهش دهد.

نتایج تحقیقات نشان می دهند، می توان از موسیقی جهت افزایش مدت انجام فعالیت بدنی استفاده کرد. با این وجود، نقش موسیقی در کنترل شدت فعالیت بدنی کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. هدف از این تحقیق، از یک سو بررسی نقش موسیقی در کنترل شدت فعالیت بدنی و از سوی دیگر، تأثیر ساختار موسیقی بر ایجاد همزمانی بین موسیقی و فعالیت بدنی می باشد. بدین منظور آزمودنی ها (دانشجویان رشته تربیت بدنی) طی چهار جلسه مجزا و هر جلسه شامل دو وهله مورد ارزیابی قرار گرفته شد. جهت انجام این تحقیق شش قطعه موسیقی با میزان و سرعت های مختلف ساخته شد. از آزمودنی ها خواسته شد طی رکاب زدن بر روی دوچرخه کارسنج، تواتر رکاب زدن خود را با ضرب آهنگ موسیقی همگام کنند. در هر وهله ضربان قلب و سرعت رکاب زدن آزمودنی ها اندازه گیری شد. داده ها با آزمون آنالیز واریانس با اندازه گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونیتحلیل شد. نتایج بدست آمده نشان داد میزان موسیقی بر درک ضرب موسیقی و همگامی تأثیر معناداری ندارد. همچنین نتایج نشان داد در هر ضرب آهنگ، ضربان قلب زنان نسبت به مردان به طور معناداری بالاتر است اما جنسیت بر درک ضرب موسیقی و همگامی تأثیر معناداری ندارد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد می توان از موسیقی جهت کنترل شدت فعالیت بدنی استفاده کرد.

موسیقی قادر است حرکت بدن طی اجرای فعالیت های بدنی تکرارشونده (مانند دویدن، راه رفتن و تایپ کردن) را تحت تأثیر قرار دهد. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر میزان و همچنین سرعت موسیقی بر سرعت رکاب زدن است. بدین منظور 17 دانشجوی دختر رشته تربیت بدنی با میانگین سن 22/1±33/22 سال، وزن 30/10±23/57 کیلو گرم، شاخص توده بدن 51/3±09/22 کیلوگرم بر متر مربع و قد 63/4±55/160 سانتی متر انتخاب و طی چهار جلسه ارزیابی شدند (هر جلسه شامل دو وهله مشابه و مجزا بود). در جلسه اول آزمودنی ها بدون شنیدن موسیقی روی دوچرخه رکاب زدند. در جلسات دوم، سوم و چهارم آزمون دهنده ها طی رکاب زدن به قطعات موسیقی با میزان های 4/3، 8/6 و 8/7 گوش می دادند. از هر قطعه دو سرعت متفاوت (60 و 100 bpm) ساخته و برای آزمودنی ها پخش شد. داده ها با استفاده از نرم افزار spss و آزمون ANOVA با اندازه گیری مکرر (در سطح معناداری 01/0) تجزیه و تحلیل شد. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد میزان موسیقی بر سرعت رکاب زدن تأثیر معناداری ندارد (00/1=P). نتایج نشان داد که بین شرایط بدون موسیقی و میزان های با سرعت 60 bpm تفاوت معناداری وجود ندارد (517/0=P)، اما بین شرایط بدون موسیقی و میزان های با سرعت 100bpm این تفاوت معنادار است (001/0=P). از این رو به نظر می رسد قطعات موسیقی با میزان های مختلف (با زیرایی و همزمانی مشابه) تأثیر مشابهی بر سرعت رکاب زدن دارند و موسیقی قادر است سرعت رکاب زدن را هماهنگ و کنترل کند.

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر سرعت موسیقی بر ضربان قلب و سطح درک فشار دانشجویان پسر رشته تربیت بدنی است. به این منظور 45 دانشجوی مرد رشته تربیت بدنی با میانگین سنی 81/1±93/21 سال، وزن 73/11±05/68 کیلوگرم، شاخص توده بدن (BMI)08/3±27/22 و قد 22/16±27/172 سانتی متر انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه کنترل تجربی با سرعت زیاد (140bpm =) و تجربی با سرعت کم (100bpm=) تقسیم شده و طی 2 مرحله و به صورت پیش و پس آزمون، ارزیابی شدند. قبل از آزمون از آزمودنی ها خواسته شد که از بین قطعات موسیقی موجود، یکی را انتخاب کنند (برای گروه های تجربی قطعات متفاوتی ارائه شد). آزمودنی ها پس از 10 دقیقه گرم کردن (با و بدون موسیقی) به اجرای آزمون وینگیت پرداختند. طی گرم کردن و اجرای آزمون وینگیت، شاخص های ضربان قلب و سطح درک فشار اندازه گیری شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS (آزمون ANOVA یکطرفه) و سطح معناداری 05/0 P<تجزیه و تحلیل شد. تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده نشان داد که طی گرم کردن، در مورد ضربان قلب )00/24F = ،001/0P = ( و سطح درک فشار ) 16/10F = ،001/0P = ( بین گروه موسیقی با سرعت کم و گروه کنترل تفاوت معناداری وجود ندارد، اما در گروه موسیقی با سرعت زیاد در مقایسه با گروه کنترل و گروه موسیقی با سرعت پایین ، سطح این دو شاخص به طور معناداری افزایش یافت. در مورد تغییرات مشاهده شده در شاخص های ضربان قلب) 25/12F = ،001/0P = ( و سطح درک فشار) 58/7F = ،02/0P = ( طی اجرای آزمون وینگیت نیز نتایج مشابهی به دست آمد. ازاین رو بر اساس یافته های یاد شده به نظر می رسد سرعت موسیقی بر ایجاد تغییر در ضربان قلب و سطح درک فشار طی گرم کردن و اجرای آزمون وینگیت تاثیرگذار است.

هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر سرعت موسیقی بر عملکرد بیهوازی دانشجویان پسر رشته تربیتبدنی است. بدین منظور 45 دانشجوی مرد رشته تربیت بدنی با میانگین سنی 81/1±93/21 سال، وزن 73/11±05/68 کیلوگرم، شاخص توده بدن (BMI)08/3±27/22 و قد 22/16±27/172 سانتی متر انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه کنترل، تجربی با سرعت بالا (140bpm =) و تجربی با سرعت پایین (100bpm=) تقسیم شدند و طی 2 مرحله، پیش و پس آزمون، ارزیابی شدند. قبل از انجام آزمون از آزمودنی ها خواستیم از بین قطعات موسیقی ارائه شده یکی را انتخاب کنند(برای گروه های تجربی قطعاتی متفاوت ارائه شد). آزمودنی ها پس از 10 دقیقه گرم کردن، با و بدون موسیقی، به اجرای آزمون وینگیت پرداختند. طی اجرای آزمون وینگیت شاخص های عملکرد بی هوازی (اوج، میانگین و درصد افت توان) توسط نرم افزاری ویژه اندازه گیری شد. داده های حاصل با استفاده از نرم افزار SPSS (آزمون ANOVA یکطرفه) در سطحی معنی دار P< 0.05 تجزیه و تحلیل شدند. در پی تجزیه و تحلیل داده های به دست آمده از پس آزمون آزمودنی های 3 گروه، بین شاخص های توان بی هوازی تفاوتی معنی دار مشاهده نشد. در مورد پارامترهای اوج و میانگین توان بی هوازی گرچه تفات هایی (افزایش اوج و میانگین توان بی هوازی در گروه موسیقی با سرعت بالا) به چشم می خورد، اما به طور مشابه، تفاوت مشاهده شده معنی دار نبود. از این رو، بر اساس یافته های این تحقیق به نظر می رسد شنیدن موسیقی قبل از اجرای فعالیت های بی هوازی بر عملکرد بیشینه تأثیری ندارد.