جواد رحیمی مقدم

امروزه با توجه به اهمیت و جایگاه صنعت گردشگری و طبیعت گردی و رقابتی شدن این صنعت سرمایه ساز، ضرورت بسترسازی و برنامه ریزی های منطقی و در پی آن، اجرا نمودن زیرساخت های تأیید شده در کشور، به ویژه در استان کوچک؛ اما پر استعداد ایلام، صد چندان جلوه گری می نماید. هدف از تحقیق حاضر بررسی قابلیت های طبیعی استان ایلام در راستای جذب طبیعت گرد می باشد. پژوهش حاضر از نوع تحقیق نظری، و روش تحقیق آن توصیفی _ تحلیلی است. داده های حاصل از پرسش نامه ها توسط نرم افزارهای Excel و SPSS تجزیه و تحلیل شده و در پایان با استفاده از روش های حل فرضیات با استفاده از آزمون T این نتیجه به دست آمد که فرضیات موجود تأیید شده و استان ایلام قابلیت جذب گردشگر و توسعه ی طبیعت گردی دارد و برای تبدیل شدن به قطب طبیعت گردی غرب کشور از ظرفیت و توانمندی لازم برخوردار است.

ارزیابی و گزارش پایداری توسعه شهر ها چند سالی است که در کشور های مختلف بخصوص در کشورهای توسعه یافته آغاز شده است که هدف عمده آنها بررسی پایداری یا ناپایداری رشد و توسعه شهر ها می باشد. شهر ایلام با ارتفاع 1319 متر از سطح دریای آزاد و عرض جغرافیایی 33درجه و 38 دقیقه و طول جغرافیایی 46 درجه و 26 دقیقه در غرب کشور و در دامنه های جنوب غربی رشته کوههای زاگرس واقع شده است این شهر براساس آمارهای اولیه سرشماری عمومی 1385 دارای 152هزار نفر جمعیت می باشد.بررسی انجام گرفته بخش های مختلف شهر و مقایسه آن با متوسط کشوری حکایت از پایین بودن اکثر شاخص های اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی شهر ایلام با متوسط کشوری دارد. نگهداری دام ،پائین بودن سرانه فضای سبز،مشکلات آب آشامیدنی ،ضعف سیستم جمع آوری زباله ،نارسایی سیستم دفع فاضلاب،نحوه ساخت و سازها،آلودگی هوا،ترافیک شهری و... از جمله مسائل موجود در این شهر است که باعث ناپایداری شرایط زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی شهر شده است. با وجود عدم روشن بودن تمام زوایای شهر پایدار و عدم امکان ارائه راهکارهای مشخص در رسیدن به شهر پایدار راهکارهایی برای رسیدن به توسعه پایدار شهر ایلام ارائه شده است از جمله: افزایش فشردگی کاربری شهر،کاهش اتکا به خودرو در جابجائی ها (به وی ژه خودروهای شخصی)، اصلاح نظام مدیریت شهری،حفاظت و احیای نظام های طبیعی پیرامون شهر ،کاهش مصرف منابع در راه کاهش آلودگیها. به نظر می رسد ریشه ناپایداری شهر ایلام همانند اغلب شهر های ایران در ضعف مدیریت شهری است و برای حل آن بازبینی در مدیریت شهری (شامل متولی مشخص،برنامه ها ،اهداف، روشهای اجرایی و...)پیشنهاد می شود. ارزیابی و گزارش پایداری توسعه شهر ها چند سالی است که در کشور های مختلف بخصوص در کشورهای توسعه یافته آغاز شده است که هدف عمده آنها بررسی پایداری یا ناپایداری رشد و توسعه شهر ها می باشد. شهر ایلام با ارتفاع 1319 متر از سطح دریای آزاد و عرض جغرافیایی 33درجه و 38 دقیقه و طول جغرافیایی 46 درجه و 26 دقیقه در غرب کشور و در دامنه های جنوب غربی رشته کوههای زاگرس واقع شده است این شهر براساس آمارهای اولیه سرشماری عمومی 1385 دارای 152هزار نفر جمعیت می باشد.بررسی انجام گرفته بخش های مختلف شهر و مقایسه آن با متوسط کشوری حکایت از پایین بودن اکثر شاخص های اجتماعی،اقتصادی و زیست محیطی شهر ایلام با متوسط کشوری دارد. نگهداری دام ،پائین بودن سرانه فضای سبز،مشکلات آب آشامیدنی ،ضعف سیستم جمع آوری زباله ،نارسایی سیستم دفع فاضلاب،نحوه ساخت و سازها،آلودگی هوا،ترافیک شهری و... از جمله مسائل موجود در این شهر است که باعث ناپایداری شرایط زیست محیطی و اقتصادی و اجتماعی شهر شده است. با وجود عدم روشن بودن تمام زوایای شهر پایدار و عدم امکان ارائه راهکارهای مشخص در رسیدن به شهر پایدار راهکارهایی برای رسیدن به توسعه پایدار شهر ایلام ارائه شده است از جمله: افزایش فشردگی کاربری شهر،کاهش اتکا به خودرو در جابجائی ها (به وی ژه خودروهای شخصی)، اصلاح نظام مدیریت شهری،حفاظت و احیای نظام های طبیعی پیرامون شهر ،کاهش مصرف منابع در راه کاهش آلودگیها. به نظر می رسد ریشه ناپایداری شهر ایلام همانند اغلب شهر های ایران در ضعف مدیریت شهری است و برای حل آن بازبینی در مدیریت شهری (شامل متولی مشخص،برنامه ها ،اهداف، روشهای اجرایی و...)پیشنهاد می شود.

فارغ از موفقیت یا ناکامی، تاریخ روستایی ایران سرشار از مثال هایی متفاوت در باره شیوه های مدیریت در مناطق مختلف آن است. مدیریت روستایی در ایران به شیوه های گوناگونی تحقق یافته است. این مدیریت همچنین فراز و فرودهای زیادی را به لحاظ قانونی و ساختاری تجربه کرده است. با این حال، فقدان مدیریت مؤثر روستایی در بیشتر روستاها مشکلات زیادی برای روستائیان در دوره های مختلف تاریخ گذشته به ویژه قبل از دهه 1340 به وجود آورده است. لازم به یادآوری است که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357، سازمان ها و ارگان های مختلفی برای مدیریت روستاها تشکیل شدند از جمله: شوراهای اسلامی روستایی، خانه همیار و دفتر عمران روستایی. هر کدام از موارد نام برده شده در کارنامه خود دارای موفقیت یا ناکامی هایی بوده اند، منتها کفه ناکامی گاه سنگین تر از موفقیت بوده است.فقدان یک نظام مدیریت جامع روستایی و ناکامی اجتماعی سازمان ها و ارگان های متولی، از مهم ترین عوامل بسیاری از مشکلات روستایی بوده اند. بعد از سال ها آزمون و خطا، بالاخره در سال 1374 قانون «شوراها» و بعد در سال 1377 قانون «دهیاری ها» به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیدند تا مسؤلیت ها را به گروه مدیران جدید روستایی بسپارند. این پژوهش با هدف ارزیابی عملکرد دهیاری ها در توسعه روستایی در شهرستان ایوان غرب، استان ایلام صورت گرفته است. نوع تحقیق بنیادی- کاربردی و روش انجام آن اسنادی – پیمایشی است. بعد از تهیه چارچوب نظری و بررسی پیشینه، برای کسب اطلاعات لازم اقدام به تهیه دو نوع پرسشنامه و انجام عملیات میدانی شده است. جامعه نمونه شامل 200 خانوار و 16 دهیار در 16 روستا می باشد. نتایج حاصل از آزمون فرضیات این تحقیق نشان داد که: * دهیاران در تعامل با نهادهای دولتی و شوراها موفق عمل کرده اند. * تفاوت معناداری بین عملکرد دهیاران در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی دیده نشد. * آموزش و سطح تحصیلات در عملکرد دهیاران نقش داشته است. * ضعف امکانات دهیاری، مشکلات اقتصادی مردم و اخذ عوارض و کمک های نقدی و یدی از مهم ترین مشکلات پیش روی دهیاران بوده است.