حسین جهانگیری

درباره اثر متغیرهایی که می توانند بر اقتصاد اثر منفی داشته باشند مانند تحریم، بیکاری و تورم، دیدگاه هایی ارائه شده است، ولی با وجود اینکه از نیازهای سیاستگذاری اقتصادی شناسایی همزمان اثر این عوامل است، در ایران بررسی مشترکی بر این عوامل انجام نشده است. این مقاله تلاش دارد اثر متغیرهایی که می توانند بر اقتصاد اثر منفی داشته باشند را همزمان در یک مدل با روش خودرگرسیون برداری برآورد کند. در این مقاله داده های اقتصاد ایران برای سال های 1358 تا 1400 از درگاه های بانک مرکزی و مرکز آمار ایران استفاده شده است. تجزیه و تحلیل با روش اقتصادسنجی خودرگرسیون برداری (VAR) و با نرم افزار ایویوز انجام شده است. اصلی ترین یافته های این بررسی آن است که تحریم های اقتصادی سازمان ملل اثر منفی بر رشد اقتصادی ایران داشته است. افزون بر این، افزایش هزینه های دولت، نرخ بیکاری و تورم بر رشد اقتصادی بلندمدت اثر منفی و افزایش سرمایه گذاری و نرخ ارزهای خارجی (به ریال) بر رشد اقتصادی بلندمدت اثر مثبت داشته است.

مطالعه حاضر با هدف تدوین شاخص های بومی ارزیابی مدیریت دانش در یک مرکز نظامی انجام شده است. مطالعه از نوع مطالعات کیفی با رویکرد نظریه داده بنیاد است. جامعه آماری شامل همه افراد آگاه در حوزه مدیریت دانش مرکز نظامی مورد مطالعه می باشد. نمونه گیری به روش هدفمند بوده و حجم نمونه با استفاده از این روش و رسیدن به حد اشباع 42 نفر تعیین گردیده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق و نیمه ساختمند است. برای تحلیل داده ها از رهیافت نظام مند نظریه داده بنیاد استفاده شده است. مطابق این رویکرد سنجه ها و شاخص های ارزیابی در قالب مفاهیم و مقولات شناسایی و تدوین شدند. در مرحله کدگذاری باز، عبارات مستخرج از مصاحبه ها، در 190 کد و 60 مفهوم خلاصه شدند و در کدگذاری محوری 24 مقوله ناسایی گردیده است. در مرحله توصیف بصری، ارتباط مقولات با استفاده از روش کارت امتیازی متوازن نمایش داده شده است. بر اساس نتایج پژوهش اگر عوامل زیرساخت و پشتیبان به درستی تمهید شوند، باعث ایجاد و توسعه مقوله محوری یعنی مشارکت منابع انسانی در فرآیندهای مدیریت دانش، می شوند. آنگاه اجرای صحیح فرآیندهای مدیریت دانش منجر به ارتقاء روحیه و خدمات و در نهایت آفریدن ارزش و تحقق پیامدهای مورد نظر می گردد.

این پژوهش با هدف طراحی مدل مدیریت دانش بر مبنای عوامل بومی مؤثر بر مدیریت دانش با رویکرد تئوری داده بنیاد انجام شده است. نوع مطالعه از طیف مطالعات کیفی و به روش نظریه داده بنیاد انجام گرفته است. جامعه آماری شامل همه افراد آگاه در حوزه مدیریت دانش سازمان بسیج استان آذربایجان شرقی می باشد. نمونه گیری به روش هدفمند بوده و حجم نمونه با استفاده از این روش و رسیدن به حد اشباع نظری 31نفر تعیین گردیده است. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه عمیق و نیمه ساختمند است. تجزیه و تحلیل داده ها با رهیافت نظام مند نظریه داده بنیاد به کمک نرم افزار MAX-QDA انجام شده است. مطابق این رویکرد در مرحله کدگذاری باز، عبارات مستخرج از مصاحبه ها که مختص فضای سازمان بسیج و برگرفته از فرهنگ وتفکر بسیجی می باشند که در 230 کد اصلی و 70 مقوله خلاصه شده و در کدگذاری محوری 27 طبقه شناسایی گردیده است. در مرحله نمایش بصری، مدل مورد نظر مطابق الگوی پاردایمی با دسته بندی کدهای کلیدی در شش دسته طراحی شده است. اعتبارسنجی پژوهش با استفاده از چهار معیار اعتبارپذیری، انتقال پذیری، قابلیت اطمینان و تأییدپذیری، انجام شده است. بر اساس نتایج پژوهش، مفاهیم طرح شده در شرایط علّی باعث ایجاد و توسعه پدیده یا مقوله محوری یعنی مشارکت عموم اعضای بسیج در فرآیندهای مدیریت دانش می شود. از طرفی شرایط زمینه ای و مداخله گر مکشوف با تأثیرگذاری بر کنش ها و تعاملات، منجر به اجرای صحیح راهبردهای فرآیند مدیریت دانش در سازمان بسیج و در نتیجه ظهور پیامدها و تحقق ارزش آفرینی یعنی معرفت الهی و رشد معنوی، تبدیل شدن به سازمان پیشرو و دانش آفرین، افزایش بهره وری، ارتقاء روحیه جهاد علمی، ارتقاء روحیه مردم یاری، افزایش اعتماد عمومی به بسیج و نیز غرور ملّی و یأس دشمنان می گردد.

یکی از مشکلات اساسی هر شرکت در زنجیره تامین نحوه مدیریت و کنترل گردش پول در زنجیره به منظور بهبود عملکرد مالی و به طبع آن عملکرد زنجیره می باشد. به منظور بهبود عملکرد مالی هر شرکت در زنجیره تامین باید گردش محصولات در زنجیره و تاثیرات را آن بر گردش پول بررسی کرد. در این مقاله ابتدا یک مدل ریاضی برای گردش  پول در هر شرکت عضو زنجیره تامین تعریف می شود سپس تاثیرات اعوجاج ناشی از گردش محصول شامل نوسانات تقاضا و زمان انتقال را برروی گردش پولی شرکت بررسی می کنیم. اعوجاج های ناشی از گردش محصول به دلیل تحمیل کردن هزینه های اضافه مانند هزینه ذخیره سازی و یا هزینه عدم رضایتمندی مشتریان بر روی گردش پول شرکت تاثیر می گذارد و تاثیرات در طول زنجیره و بین دیگر اعضا منتقل می شود. تاثیرات این اعوجاج ها به صورت یک مدل ریاضی بیان می شود و به مدل ارائه شده برای گردش پولی شرکت اضافه می شوند. از انجایی زمان و میزان  بهینه هر صورتحساب جهت پرداخت به دیگر اعضای زنجیره به مقدار پول موجود در هر شرکت در دوره های زمانی مختلف بستگی دارد لذا این اعوجاج ها برروی زمان و میزان پرداخت هر صورتحساب تاثیر می گذارند و این تاثیرات تقویت می شوند زمانیکه در طول زنجیره منتقل می شوند.

سرمایه فکری مجموعه ای از منابع استراتژیک شرکت است که در اقتصاد دانش بنیان کنونی به عنوان بخش جدایی ناپذیر از فرایند ایجاد ارزش شرکت تلقی می شود. در این پژوهش، نخست ارزش سرمایه فکری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بر اساس مدل ضریب ارزش افزوده سرمایه فکری، برای دوره زمانی 9 ساله بین سال های 1385 تا 1393 محاسبه شده است. سپس ارتباط آن با معیارهای ارزیابی عملکرد شرکت های نمونه شامل معیارهای سودآوری، نقدینگی و رشد، با استفاده از روش رگرسیون چندگانه در دوره جاری و دوره آتی مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج حاصل از ارزیابی بیانگر این است که ارتباط معناداری بین سرمایه فکری و معیارهای سودآوری در دوره جاری و دوره های آتی وجود دارد؛ در حالی که بین سرمایه فکری و جریان های نقدی و رشد در دوره جاری و آتی در شرکت های نمونه ارتباط معناداری مشاهده نگردید.