ارسیا تقوا

«اختلالات روانی»، به عنوان پدیده ای چندوجهی و امری فرهنگی-اجتماعی یکی از پرچالش ترین موضوعات قابل بررسی در سینما و تلویزیون است. مقاله حاضر برآن است تا از میان گفتمان های موجود در این حوزه، رویکرد فرهنگی بازنمایی شده در فیلم های کارگردان ایرانی «هومن سیدی» را استخراج نماید. روش استفاده شده جهت بازنمایی فرهنگی اختلالات روانی در این پژوهش تحلیل گفتمان با رویکرد «پدام» است. نتایج این تحلیل نشان می دهد «هومن سیدی» برای کاراکترهای دارای اختلال روانی در فیلم های خود، ویژگی های مشترکی چون رفتار نامتعارف، سبک پوشش و ظاهر متفاوت از هنجار جامعه، بی اعتمادی این افراد نسبت به دیگران و عدم توانایی برقراری تعامل سالم و همچنین نوعی تنهایی و جدا افتادگی این افراد از جامعه را به عنوان مشخصه های فرهنگی جهت بازنمایی انتخاب کرده است. موضوع "اختلال روانی" برای به تصویر کشیدن سرگشتگی ماهیتی انسان در جامعه امروز، به عنوان گفتمان اصلی فیلم ها بازنمایی شده است.

هدف پژوهش حاضر اثربخشی آموزش سواد رسانه ای بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در دانش آموزان بود. طرح پژوهش، نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک ماهه بود. جامعه آماری، دانش آموزان دوره متوسطه دخترانه شهر تهران در سال تحصیلی 1399-1398 بودند که از این جامعه، تعداد 40 نفر به روش نمونه گیری دردسترس انتخاب و در دو گروه آزمایش (20 نفر) و گروه کنترل (20 نفر) به صورت تصادفی جایگزین شدند. گروه آزمایش تحت آموزش سواد رسانه ای به مدت 10 جلسه یک ساعته قرار گرفت و گروه کنترل در لیست انتظار باقی ماند. برای جمع آوری داده ها از مقیاس غربالگری استفاده پرخطر و مشکل-آفرین از اینترنت جلنچیک و همکاران، مقیاس رفتارهای انحرافی رستمی و فیروز راد و مقیاس روابط با همسالان ریگبی و اسلی استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش آماری تحلیل واریانس مختلط بر اساس نرم افزار SPSS.21 انجام گرفت. نتایج پژوهش تفاوت معناداری بین میانگین نمرات استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در پس آزمون و پیگیری وجود دارد. بنابراین آموزش سواد رسانه ای تأثیر چمشگیری بر استفاده مشکل زا از اینترنت، رفتارهای انحرافی و روابط با همسالان در نوجوانان دارد و می توان از آن به عنوان روش مؤثر و مفیدی برای کاهش مشکلات اجتماعی و تحصیلی دانش آموزان سود جست.

هدف: زنان و مسائل مربوط به آنان در سالهای اخیر بیش از گذشته مورد توجه رسانه ها قرارگرفته است. همچنین توجه به موضوع «اختلالات روانی در زنان»، به عنوان پدیده ای چندوجهی و امری فرهنگی-اجتماعی، یکی از پرچالش ترین موضوعات قابل بررسی در سینما و تلویزیون است؛ لذا مقاله حاضر برآن است تا از میان گفتمان های موجود در این حوزه، رویکرد فرهنگی بازنمایی شده در فیلم های دهه نود سینمای ایران را استخراج نماید. روش پژوهش: روش استفاده شده جهت بازنمایی فرهنگی اختلالات روانی در این پژوهش تحلیل گفتمان با رویکرد «پدام» است. یافته ها: نتایج این تحلیل نشان می دهد که کارگردانان برای کاراکترهای دارای اختلال روانی در فیلم های خود، ویژگی های مشترکی چون زنانی ضعیف، ناتوان و درمانده، رفتار نامتعارف، بی اعتمادی این افراد نسبت به دیگران و عدم توانایی برقراری تعامل سالم و همچنین نوعی تنهایی و جدا افتادگی این افراد از جامعه را به عنوان مشخصه های فرهنگی جهت بازنمایی انتخاب کرده اند. نتیجه گیری: موضوع "اختلال روانی در زنان" برای به تصویر کشیدن بیش از پیش آسیب پذیرتر بودن زنان در جامعه امروز ایران، به عنوان گفتمان اصلی فیلم ها بازنمایی شده است. این گفتمان حاکم همسو با نظریه روان درمانی فمینیسم است.

بیماری کووید-۱۹ در سال ۲۰۲۰ به عنوان یک پاندمی اعلام گردید و به اصلی ترین اولویت حکومت ها و سیستم های بهداشتی و درمانی در جهان مبدل شد. این بیماری دارای پیامدهای شدید از نظر بیماری زایی و مرگ و میر، اثرات اقتصادی چشمگیر و تغییرات اجتماعی و فرهنگی گسترده است. این پیامدها موجب شده که بیشتر تلاش ها در زمینه مطالعه بیماری، درمان آن و همچنین پاسخگویی به پیامدهای اقتصادی ناشی از همه گیری صورت گیرد. بااین حال پیامدهای روانی ناشی از بیماری از جمله استیگمای کووید-۱۹ مغفول مانده است. این در حالی است که استیگما مرتبط با بیماری کووید-۱۹ گروه های مختلف از جمله بیماران، بهبود یافته گان، کارکنان بهداشت و درمان و سایر گروه های در معرض خطر را تهدید می کند. امکان انتقال انسان به انسان، شکاف دانشی در مورد بیماری، ترس ناشی از ابهام و ناآگاهی و تغییر مداوم قوانین و توصیه های مربوطه، سبب استیگمای مرتبط با کووید-۱۹ می شود. استیگما پیامدهای منفی متعدد نظیر پنهان کاری در زمینه بیماری، تأخیر در اقدام به دریافت خدمات سلامت، امتناع از بروز رفتارهای پیشگیرانه، رنج ناشی از تنش های روانی و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی مرتبط را به دنبال دارد؛ لذا باید تمهیدات لازم در این زمینه اندیشیده شود و بخصوص از طریق اقداماتی در راستای آگاهی بخشی و تضمین دسترسی به اطلاعات موثق، از شیوع استیگما پیشگیری شود.

مقدمه: سلامت در جهان امروز نقش حیاتی دارد و هسته اص لی و مرک زی در توس عه پای دار تلقی می شود. سلامت جامعه، ارتباط عمیق ی ب ا رشد و توسعه جامعه دارد. بی تردید رسانه ها مهم ترین منبع اطلاعات بهداشتی برای اغلب م ردم ه ستند. ه دف از آم وزش سلامت، ارتقای سواد بهداشتی، اتخاذ رفتارهای سالم و گ سترش فرهن گ س لامت در جامعه است. از سویی رسانه ها، بزرگ ترین مربیان دنیای امروز هستند. با رسانه ای شدن دنیای کنونی تعاریف متفاوتی از واقعیتها دیده می شود. از جمله نقش مهم رسانه در دنیای امروز فرهنگ سازی است وهمچنین می توان رسانه ها را از منابع جامعه پذیری افراد محسوب کرد. بسیاری از باورها و نگرشها در طول زمان و از طریق القائاتی که از سوی رسانه ها صورت می گیرد در ذهن انسانها شکل می گیرد. ازجمله موضوعات قابل بحث در این مورد افراد مبتلابه بیماریهای روانی و انگ یا برچسبهایی است که از طریق رسانه ها به آنها زده می شود و این استیگما سبب ایجاد نگرش منفی در بین اذهان عموم می شود. هدف این پژوهش واکاوی انگهای روانی است که در خبرهای حوادث مطبوعات به سوژه های حوادث نسبت داده می شود. روش: در این پژوهش توصیفی از تحلیل محتوای کمی استفاده کرده ایم. جامعه پژوهش خبرهای صفحات حوادث مطبوعات پنج روزنامه کثیرالانتشار کشور یعنی ایران، جام جم، شرق، همشهری و شهروند در سال 1394 بود. به دلیل کمی داده های خبری، داده های یافت شده به صورت کل شماری مورد بررسی قرار گرفته اند. داده ها با استفاده از آزمون کای اسکوئر استقلال مورد سنجش قرار گرفت. روایی محتوایی داده ها با استفاده از آزمون اسکات انجام شده است. داده ها توسط نرم افزار SPSS و در قالب نظریه های چارچوب بندی و داغ ننگ تحلیل شده اند. یافته ها: بر اساس یافته های به دست آمده 9/%92 مطالب با محوریت بیماران روانی بوده است و هدف اصلی 3/33% مطالب بر این بوده است که بیماران روحی و روانی دیوانه و غیرقابل کنترل هستند. 6/23% دیگر مطالب با هدف این بودند که بیماران روانی گوشه گیر و دارای اختلال شخصیت حاد هستند. 4/20% باقی مطالب با هدف بیمار بودن این افراد برای همیشه اشاره داشتند. 3/14% دیگر مطالب بر این هدف تأکید داشتند که این گونه افراد ضداجتماع هستند. 7/62% مطالب به مؤلفه اختلالات روانی در افراد مبتلا اشاره داشتند و در مرتبه دیگر 1/31% مطالب خشونت را از مؤلفه های دیگر بیماران روانی می دانند. انحراف اجتماعی و سوءمصرف بیمار هر کدام به ترتیب با 1/3% و 7/2% بیماریهای روان را با این مؤلفه ها نشان داده اند. بحث: نتایج تحقیق نشان می دهد که انگهای روانی به صورت مفهومی در اکثر مطالب خبری به بیماریهای روانی زده می شود و در تیترها و عکسهای منتشرشده از سوژه ها انعکاس می یابد. این انگها شامل برچسبهای روانی چون «دیوانه»، «مجنون»، «روانی» و «قاطی» است که در تیترها بیشتر به چشم می خورد؛ و بازنمایی بیماریها در قالب چنین کلیشه های تصویری این نتیجه را به دنبال دارد که افراد مبتلا به بیماریهای روانی قابل درمان نیستند و عامل وقوع بسیاری از حوادث می تواند بیماریهای روانی باشد. روزنامه جام جم بیشترین کلیشه تصویری متجاوزان جنسی و قاتلان را در مورد بیماران روانی ارائه می دهد. روزنامه های شهروند و ایران بیشترین تصویر از افراد مبتلا به بیماریهای روانی را روان پریش نشان داده اند و روزنامه ایران بیماران روانی را با تصویر وحشی نیز انعکاس داده است. روزنامه ایران بیشترین انگ روانی در تیتر را داراست و کم ترین انگ روانی در تیتر از آن روزنامه شرق است. پیامدهای این انگها این است که بیماریهای روانی مترادف با «دیوانه بودن» و «غیرقابل کنترل بودن» به شمار آمده و افرادی را که از بیماریهای روانی رنج می برند از درمان دور کرده و «اعتمادبه نفس» و «رفتارهای اجتماعی» آنان را به مخاطره می اندازد. در حال حاضر رسانه ها با تصویرسازیهای گمراه کننده در انتقال پیامهای مرتبط با سلامت و روان، بیشتر نقش منفی ایفا می کنند. اما با تغییر نگرش و عملکرد می توان این تأثیرگذاری منفی را به تأثیرگذاری مثبت تغییر داد. می توان تلاش کرد که ابزار رسانه به ابزار فعال در جهت مثبت و ارتقای سلامت تبدیل شود و از امکانات نشر و اطلاع رسانی فراگیر رسانه ای کمکهای قابل توجهی گرفت. رسانه ها به ویژه رسانه های جدیدتر امکان تعاملی دوسویه را فراهم می کنند. با این وصف، اصحاب رسانه و روزنامه نگاران باید در ایجاد تصویرهای درست رسانه ای از افراد مبتلا به بیماریهای روانی قدم بردارند و درصدد تصحیح کلیشه های تصویری نادرست از تمامی افراد مبتلا به بیماریه

پژوهش حاضر به منظور بررسی اثربخشی شیوه درمانگری فعال سازی طرحواره های معنوی مبتنی بر ذهن آگاهی در کاهش علائم وابسته به سوءمصرف مواد و کنترل تکانه در بیماران مرد معتاد به مت آمفتامین در پاییز و زمستان 1393 انجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه معتادینی بودکه دریکی از اقامتگاه های دارای مجوز بهزیستی شهر تهران و حومه اقامت داشتند. به منظور بررسی فرضیه پژوهش، تعداد 30 نفر از معتادین به شیشه که در یکی از کمپ های بزرگ اقامتی در شهر تهران اقامت داشتند به طور داوطلبانه انتخاب و به صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. جهت سنجش وضعیت فرد از نظر سوءمصرف از مصاحبه SCID-CV و برای سنجش متغیرهای وابسته پژوهش، از پرسشنامه های نیمرخ اعتیاد مودزلی(مارسدن و همکاران،1998)و تکانشگری بارت (ویرایش یازدهم،2004) در سه مرحله پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری استفاده شد. نتایج تحلیل کوواریانس چند متغیری(مانکووا) وآزمون اندازه گیری مکرر نشان داد که بین دو گروه آزمایش و کنترل از نظر متغیرهای وابسته یعنی میزان علایم روانی - فیزیولوژیک و کنترل تکانه درهر دو مرحله پس آزمون و پیگیری تفاوت معنی دار در سطح 01/0 وجود دارد. همچنین اثرات مداخله پس از 3 ماه پایداری معنی داری را نشان می داد .یافته های پژوهش حاضر نشان داد که درمان فعال سازی طرحواره های معنوی مبتنی بر ذهن آگاهی توانسته است در حد معناداری علائم مربوط به هر دو متغیر وابسته تحقیق را کاهش دهد. .