اندیشه سیاسی ایرانشهری در اسکندرنامه نظامی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

بسیاری از آثار ادبی کلاسیک پارسی را نباید صرفا از دیدگاه ادبی نگریست. این آثار، گذشته از وجوه ادبی و زیبایی شناختی، مملو از اندیشه های پیچیده است که جز با تکیه بر نظریه های دقیق و روشهای جدید قابل کشف نخواهد بود. اسکندرنامه نظامی را نیز باید در زمره همین آثار دسته بندی کرد که اندیشه سیاسی ایرانشهر باستان شاه ستون آن است و بنابراین، باید آن را همچون شاهنامه فردوسی اثر ملی قلمداد کرد. اندیشه سیاسی ایرانشهری در کنار زبان فارسی، آداب و رسوم اجتماعی و عرفان ایرانی - اسلامی، یکی از عوامل مهم استمرار فرهنگ ایرانی از دوران باستان تا سده هایی پس از ورود اسلام به ایران به شمار می رود. جستجوی این اندیشه در آثار بزرگ پارسی و از جمله اسکندرنامه نظامی، نقش مهمی در شناخت فرهنگ و هویت ایرانی دارد. علاوه بر آن، اندیشه سیاسی ایرانشهری، ویژگیهای منحصر به فردی دارد که با جرح و تعدیلهایی می تواند هم اکنون نیز در تدوین یک نظریه سیاسی جدید متناسب با وضعیت جامعه ایرانی مفید باشد.