گونه شناسی زبانی نسخه خطی «خُطَب»: مطالعه ای تطبیقی با تکیه بر متون همگون (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
«گونه شناسی» شاخه ای نوظهور از دانشِ زبان شناسی است که به بررسی، مقایسه و طبقه بندی زبان ها بر اساس ویژگی های ساختاری مشترک آنها می پردازد. نظریه گونه شناسی بر این پیش انگاره بنیادین استوار است، که آیا می توان آثار نویسندگان و سرایندگان مناطق مختلف جغرافیایی ایران را با وجود اختلافات زبانی چشمگیر، از منظرِ سبک و سبک شناسى یکسان انگاشت و همگى را بی توجه به ناهمگونی های واژگانى و ساختارى و آوایىِ موجود در این متون، در قالب یک دوره تاریخى و سبک خاص مورد بررسی قرارداد؟ گونه شناسی با طرح این دو ویژگی، یعنی شناخت کاربرده ای زب ان فارس ی درحوزه های مختلف جغرافیایی و دوره های زمانی معین، سنجه هایی را فراهم می آورد که به کمک آنها می توان گونه زبانی اصیل یک متن، مکان و زمان تقریبی تألیف آثار بی شناسنامه را شناسایی کرد. این پژوهش با رویکردی قیاسی- استقرایی انجام شده است و در آن تلاش می شود تا با شناسایی نظام های آوایی، ساختاری و واژگانی (گونه شناسی) متن و مقایسه این نظام ها با متون همگون، گونه زبانی کتاب و مکان تقریبی تألیف آن مشخص گردد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که روند گرایش گونه ها و گویش ها به سوی شکل گیری زبان فارسی معیار در تمامی مناطق فارسی زبان، به شکلی یکسان و همزمان روی نداده است. گونه زبانی کتاب، گونه فرارودی (ماوراء النهری) است. کاربرد لهجه ها و گویش های محلّی منطقه فرارود و پیوندِ عمیق متن با بافت تاریخی و اجتماعی دوره خود و تأثیر پذیری همزمان از زبان های سغدی و پهلوی در کنار ساختارهای زبان عربی، از عوامل اصلی تشخص بارز زبانی آن به شمار می رود.Linguistic Typology of the Manuscript "Khutab": A Comparative Study Based on Homogeneous Texts
"Language typology, a relatively new field in linguistics, investigates, compares, and categorizes languages based on their shared structural characteristics. A fundamental question within typology is whether the literary outputs of Iranian writers and poets from various geographical locales can be considered stylistically consistent, notwithstanding considerable linguistic variations, and subsequently analyzed within a singular historical period and specific stylistic category, while disregarding the lexical, structural, and phonetic heterogeneities present. By examining the application of the Persian language across different geographical regions and specific historical eras, typology provides benchmarks. These facilitate identifying a text's original linguistic variety and estimating the geographical origin and temporal context of compositions lacking clear authorship. This research employs a comparative-inductive methodology, seeking to identify the phonetic, structural, and lexical frameworks (the typology) of the text. By contrasting these frameworks with those in comparable texts, the study endeavors to ascertain the manuscript's linguistic variety and its approximate place of origin. The research findings suggest that the evolution of dialects and vernaculars towards Standard Persian did not occur uniformly and contemporaneously throughout all Persian-speaking regions. The book's stylistic variety is Transoxanian, marked by local Transoxanian dialects, a deep connection to its historical and social milieu, and the simultaneous influence of Sogdian, Middle Persian, and Arabic linguistic structures."
تبلیغات
