تصویر معاویه در یک سریال تاریخی؛ تحلیل مضمون بازسازی چهره ای جنجالی (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
سریال های تاریخی به عنوان ابزارهایی قدرتمند، نه تنها رویدادهای گذشته را بازسازی می کنند، بلکه این توانایی را دارند که با ارائه تفسیرهای خاص و مد نظر تولیدکنندگان، بر نگرش مخاطبان نسبت به شخصیت ها و وقایع تاریخی تأثیر گذارند. سریال تاریخی «معاویه»، که در رمضان 1403-1404 (مارس 2025) پخش شد نیز در تلاش بود با ارائه تعریفی نو از معاویه ابن ابی سفیان، ذهنیت مخاطبان نسبت به این چهره جنجالی تاریخ اسلام را تغییر دهد و یا حداقل تلطیف نماید. این پژوهش که با هدف بررسی تصویر ارائه شده از معاویه در این سریال انجام شده است، با استفاده از روش تحلیل مضمون تمام قسمت های سریال انجام پذیرفته است. در این راستا، داده ها با بهره گیری از روش تحلیل مضمون براون و کلارک کدگذاری شد که نهایتاً از بیش از 90 مضمون پایه و 17 مضمون سازمان دهنده و سه مضمون فراگیر «ریشه های تاریخی و مشروعیت معاویه»، «تسلط معاویه بر چالش های قدرت»، و «بازسازی معاویه به عنوان چهره ای اخلاق مدار و معنوی» حاصل شد. یافته ها نشان می دهند که سریال با حذف جنبه های منفی تاریخی نظیر جگرخواری هند و تأکید بر جنبه های مثبتی چون کاتب وحی بودن معاویه سعی در ارائه چهره ای مطلوب و قابل قبول از معاویه و بنی امیه دارد. این رویکرد در قالب نظریه چارچوب سازی، قصد دارد با گزینش و برجسته سازی مضامین خاص، روایتی منسجم و مطلوب را از شخصیت معاویه ارائه دهد. بر اساس نتایج حاصل، سریال معاویه با چارچوب سازی، تصویری متعادل و مطلوب از وی ساخته است که با روایات تاریخی شیعه و برخی منابع اهل سنت در تضاد است.The Portrayal of Muawiyah in a Historical Series: A Thematic Analysis of Reconstructing a Controversial Figure
Historical series are powerful tools that not only reconstruct past events but also have the ability to influence the audience’s attitude towards historical figures and events by presenting specific interpretations intended by the producers. The historical series “Muawiyah,” which aired during Ramadan 1403-1404 AH (March 2025), sought to change or at least soften the audience’s perception of this controversial figure in Islamic history by offering a new portrayal of Muawiyah ibn Abi Sufyan. This research, aimed at examining the image of Muawiyah presented in the series, was conducted using content analysis of all episodes. The data were coded using Brown and Clark’s thematic analysis method, resulting in over 90 basic themes and 17 organizing themes grouped into three overarching themes: “Historical roots and legitimacy of Muawiyah,” “Muawiyah’s dominance over power challenges,” and “Reconstructing Muawiyah as a multidimensional and spiritual figure.” The findings indicate that the series, by downplaying negative historical aspects, such as the alleged act of eating the liver of an individual and highlighting positive aspects like Muawiyah being the scribe of revelation, aims to portray a favorable and acceptable image of Muawiyah and the Umayyads. This approach, utilizing framing theory, seeks to present a coherent and appealing narrative of Muawiyah’s character by selecting and emphasizing specific themes. The series “Muawiyah” has successfully crafted a balanced and positive image of him through framing, contradicting Shiite historical narratives and some Sunni sources.
تبلیغات
