حافظه جمعی و گسست های هویتی: مطالعه دیاسپورای معاودین در ایلام (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
این مقاله به بررسی حافظه جمعی و هویت دیاسپورایی معاودین پس از تجربه اخراج از عراق پرداخته است. هدف اصلی پژوهش، تحلیل چگونگی شکل گیری هویت در پرتو تجربه های تروماتیک ناشی از اخراج، جنگ هشت ساله، و نسل کشی کردهای فیلی بوده است؛ بنابراین تحقیق حاضر در پی پاسخ به این پرسش اساسی انجام شده است که حافظه جمعی معاودین چگونه در شکل گیری هویت دیاسپورایی آنها نقش ایفا می کند و تجربه تبعید چه تأثیری بر حافظه جمعی، جایگاه اجتماعی - اقتصادی و بازتعریف هویت آنها در ایران داشته است؟ با استفاده از روش کیفی مردم نگارانه و به کارگیری تکنیک های مصاحبه عمیق، مشاهده حین مشارکت و ثبت روایت های شفاهی، داده ها جمع آوری و تحلیل شدند. نتایج پژوهش نشان می دهد که حافظه جمعی معاودین، سازه ای پویا و مقاومتی است که از طریق مناسک مذهبی، شبکه های اجتماعی و تاریخ شفاهی، با دربرگرفتن روایت های تروماتیک، نوستالژیک و عملگرایانه، در شکل گیری هویت آنان نقشی حیاتی ایفا می کند. معاودین با وجود چندپارگی هویتی، از طریق فضاهایی مانند قهوه خانه ها، شبکه های مجازی و ازدواج درون گروهی، هویت خود را به صورت افقی بازسازی می کنند. این پژوهش نشان می دهد که حافظه جمعی، روایتی منفعلانه از گذشته نیست؛ بلکه ابزاری مقاومتی برابر فراموشی تحمیل شده است. چندپارگی هویتی معاودین که محصول چرخه های تاریخی طرد و بیگانگی است، به آنها امکان می دهد تا در مرزها زندگی کنند؛ یعنی هم از جغرافیای ایران و عراق فراتر روند و هم در نقطه تلاقی این دو سرزمین بایستند؛ بنابراین سیاست آینده معاودین نه در بازگشت به وطنِ از دست رفته؛ بلکه در بازتعریف مرزهاست؛ مرزهایی که نه جغرافیایی؛ بلکه در روایت های زیسته آنان جاری است.Fragmentation and Collective Memory: Diaspora, Exile, and Identity Reconstruction among Returnees in Ilam
The current article examines the collective memory and diasporic identity of Ilam returnees following their expulsion from Iraq. The primary objective is to analyze how identity is formed in response to traumatic experiences resulting from expulsion, the eight-year war, and the genocide of Feili Kurdish people. This research employs qualitative ethnographic methods, utilizing techniques such as in-depth interviews, participant observation, and oral narrative recording to collect and analyze data. The results indicate that the collective memory of returnees plays a crucial role in shaping their identity as a dynamic and resilient construct. This memory is influenced by elements such as religious rituals, social networks, and oral history, and includes traumatic, nostalgic, and pragmatic narratives. Despite identity fragmentation, returnees reconstruct their identity horizontally through spaces like coffeehouses, virtual networks, and endogamous marriages. This study demonstrates that collective memory is not merely a passive narrative of the past but an instrument for resisting imposed forgetting. The identity fragmentation of returnees is a product of historical cycles of exclusion and displacement, yet this characteristic allows them to live on borders—both beyond Iran and Iraq and at their intersection. This research argues that the future politics of returnees lie not in returning to a lost homeland but in redefining borders: borders that are not geographical but flow through their narratives. This study contributes to a better understanding of the diaspora phenomenon and its impact on individual and collective identity.
تبلیغات
