کاربست عقل برهانی در تفسیر اجتهادی جامع «تسنیم» (مقاله پژوهشی حوزه)
درجه علمی: علمی-پژوهشی (حوزوی)
آرشیو
چکیده
تفسیر تسنیم با بهره گیری از روش های گوناگون تفسیر که بر اساس منابع تفسیر است، دارای روش تفسیر اجتهادی جامع می باشد. در این روش جامع، یکی از روش ها تفسیر با عقل یا تفسیر عقلی است. آیت الله جوادی آملی در تفسیر ارزشمند تسنیم، با اهتمام به تفسیر اجتهادی جامع، به تفسیر عقلی اهتمام داشته و از عقل برهانی فراوان بهره گرفته است. از دیدگاه ایشان عقل در این جایگاه، نقش «منبع» دارد و تفسیر عقلی در حقیقت، در قبال روش نقلی و مأثور است. نتیجه معرفتی کاربست عقل برهانی و منبعی در تفسیر، نه تنها تأیید معارف قرآنی و نشان دادن هماهنگی قرآن با عقل و عقلانیت در معارف وحیانی، بلکه فراتر از آن، تبیین بیشتر و تعمیق فهم معارف و نیز پرهیز از فهم نادرست یا ناقص و سطحی است. مقاله حاضر که با روش توصیفی- تحلیلی نگارش یافته، چیستی عقل و عقل برهانی و تفسیر اجتهادی جامع را بیان کرده و دیدگاه های گوناگون در تفسیر با عقل را ذکر و برخی از ادله قرآنی و روایی آن را بیان نموده است. نکته مهم در این مبحث، توجه به اصول کاربرد عقل برهانی در تفسیر است. عقل برهانی در تفسیر کاربردهای متعددی دارد که برخی از مهم ترین آنها عبارت اند از:نقش عقل برهانی به عنوان قرینه صارفه و نفی معنا، نقش عقل برهانی به عنوان قرینه معیِّنه و تعیین معنا، تبیین مفاد و تعمیق فهم، تایید و تقویت مفاد آیه، تخصیص عام و تقیید مطلق و نقد دلالی روایات تفسیری.Application of Argumentative Reason in Comprehensive Ijtihadic Interpretation of “Tasnim”
Tasnim interpretation, by utilizing various methods of interpretation based on sources of interpretation, has a comprehensive ijtihadic interpretation method. In this comprehensive method, one of the methods is interpretation with reason or rational interpretation. In his valuable interpretation of Tasnim, Ayatollah Javadi Amoli, by focusing on comprehensive ijtihadic interpretation, has focused on rational interpretation and has made extensive use of argumentative reason. From his perspective, reason plays the role of a “source” in this position, and rational interpretation is in fact the opposite of the narrational and apocryphal method. The epistemological result of applying argumentative reason and a source in interpretation is not only to confirm the Quranic teachings and to show the harmony of the Quran with reason and rationality in revealed teachings, but beyond that, to further explain and deepen the understanding of the teachings and also to avoid incorrect or incomplete and superficial understanding. The present article, written using a descriptive-analytical method, explains the nature of reason, demonstrative reason, and comprehensive ijtihadic interpretation, and mentions various perspectives on interpretation with reason, and explains some of its Quranic and narrational evidence. The important point in this topic is to pay attention to the principles of using demonstrative reason in interpretation. Demonstrative reason has several applications in interpretation, some of the most important of which are: the role of demonstrative reason as a common ground and negation of meaning, the role of demonstrative reason as a specific ground and determination of meaning, explaining the contents and deepening understanding, confirming and strengthening the contents of the verse, general assignment and absolute restriction, and criticism of the interpretation of interpretive narrations.
تبلیغات
